Nuummi sisamanngorpat nalunaaqutaq quliniit tallimanut akiuussusersuisoqaqqissasoq
Nuummi timersortarfimmi Inussivimmi sisamanngornermi qulinit tallimanut akiuussutissamik kapuisoqaqqissaaq.
Tamanna akiuussusersuinermut ataqatigiissaarisup, Anna Wangenheimip KNR-imut oqaatigaa.
Nuummi timersortarfimmi kapuinissamut sapaatiummat neqerooruteqartoqarpoq, tassanilu akiuussutissamik Modernamik 2.200-t kapitillutik. Anna Wangenheimilli 3.000-it takkunnissaat neriuutigisimagaluarpaa – taamaammat sisamanngorpamut naatsorsuutigineqartut ikinnerulaarput:
Nunatsinni akiuussutissamik kapitissimasut
35.000-it siullermeertumik kapitissimapput. Tassa innuttaasut 62 procentii akiuussuserneqareerput.
40 procentit tamakkiisumik akiuussuserneqarsimapput.
38 procentit suli akiuussuserneqanngillat.
Akiuussutissaq Modernameersoq atorneqarneruvoq.
Akiuussutissap aappaa siullermik kapitinnermit ullut 28-t 43-llu ingerlaneranni pissarsiarineqassaaq.
- Tusindilikkaat sisamanngorpat kapitinnissaat naatsorsuutigaarput. Tamanna neriuutigaarput, Anna Wangenheim oqarpoq.
- Siullermeertumik kapitittoqarnissaa kissaatigilluinnarparput.
AAMMA ATUARUK Inuit 2238-t Nuummi ippassaq akiuussuserneqartut – naammanngitsorli Namminersorlutik Oqartussat oqarput
Anna Wangenheimip oqarnera naapertorlugu Nuummi 16-ileereersimasut 3500-t akiuussutissamik, Modernameersumik siullermeertumik kapitinnissaq amigaatigaat. Taakkunannga 600-t missaanniittut Inussivimmut sapaatiummat ornigupput – kisianni:
- Akiuussuserusutatsinnut sanilliullugit ikittunnguupput, Anna Wangenheim oqarpoq.
Siuleriiaattorpassuit utoqqatsernerlu!
Sapaatip akunnerata siuliani sisamanngornermi akiuussutissamik kapuinissamut neqerooruteqartoqarpoq – tamannalu pilersaarut malillugu ingerlanngilaq.
Sulisut 30-t – taakkunanngalu kapuisut arfineq-pingasut meeqqat atuarfiata USK-ip eqaarsaartarfiani piareersimapput, takkutulli inissaqaratillu akiuussutissap imassai siuleriiaattunut naammanngillat. Taamaammat amerlasuut kapitinngitsoorlutik angerlaannartariaqarsimapput, Namminersorlutik Oqartussallu utoqqatsertariaqarlutik.
Taamaammat Inussivimmi akiuussutissamik kapuinissamut ammaassisoqartoq, Anna Wangenheim oqarpoq, taanna peqqissaasuuvoq peqqinnissamullu naalakkersuisuusimalluni (D).
- Inussivimmi isaariat arlaliupput, taamaammat siuleriiaattut arlaliusinnaapput. Inissaqartitsineq inersuarlu pitsaaneruvoq aamma qanippallaarnaveersaartoqarsinnaavoq. Inuit tusindillit akiuussutissamik kapitikkusunneranni USK-imi kapuisoqarsinnaanngilaq.
Inussiviup saani siuleriiaatut ingerlaarfissaat takutinneqarpoq. Assi: Peter Lyberth
Taassumali sisamanngormat akiuussusersuinermi ”kukkuluttortoqarsimasutut” taanianngilaa. Taannami nammineq suleqatigisartakkaminit akiuussutissamik kapuinissamut sulisussarsiorpoq, aamma sulinngiffeqarallartunik. Allatut oqaatigalugu nammineq kajumissutsiminnik aasaanerani sulinngiffeqarnerminni ikiuukkusuttut.
- Akiuussusersuinissamummi pisariaqartinneqartut namminerli kajumissutsiminnik suliaqartut nammassinnaasimanngilaat, Anna Wangenheim oqarpoq.
- Tuniluuttoqarnerami annertunerulerpoq, taammaammat akiuussutissamik aamma kapitittoqarusunnerulerluni. Nuummi juulimi akiuussusersuisoqarnissaa pilersaarutini ilaanngikkaluarpoq.
AAMMA ATUARUK Arlaqartut kapitinngitsoorlutik angerlaannartut: Aaqqissuulluagaanngilaq
Tunillatsissimasut amerliartornerat aamma pissutigalugu akiuussutissamik kapitikkusuttoqarnerulerpoq. Naartusut milutsitsisullu aamma neqeroorfigineqarput, aammattaaq meeqqat 16-init 18-inut ukiullit aamma neqeroorfigineqarlutik. Aamma Danmarkimukassagaanni katersugaasivinnut, neriniartarfinnut imerniartarfinnullu isernissamut akiuussutissamik kapitissimanermut uppernarsaat takutinneqartartussaavoq – taamaaliunngikkaannilu vatpindi sorlummut sapaatip akunneranut qasseeriarluni pulatinneqartartussaalluni.
Taamaammat Namminersorlutik Oqartussani ataatsimiittoqarpoq, sapaammilu ikiuuttussanik nassaartoqarluni. Inussiviup matui sapaatiummat ammarmata kapuisussat 20-t saniatigullu inuit 30-t nalunaarsuinermik, nakkutiginninnermik kapuutillu imassaanik aallarnissamut piareersimapput. Tamatuma saniatigut silataani siuleriiaattunik ataqatigiissaarinissamut nammineq kajumissutsimik ikiuuttunik sulisoqarluni. Akiuussutissat imassaat 3.000-t missaannut naammapput – taakkunanngali 2.238-t kisimik atorneqarput.
Nunatsinni aatsaat taama tunillatsissimasoqartigisoq
Sisamanngorpat kapuinissamut taama amerlatigissanngillat. Anna Wangenheimip qassit sulinissaat erseqqissumik kisitsisaatiginngilaa, taassumali sisamanngorpat kapuinissamut suliaqartussat sapaatiummat sisamanngormallu kingullermik USK-imi kapuisoqarnerani sulisut amerlassusaasa akornanniinnissaat naatsorsuutigai.
Aappassaanik kapitinnissamut siullermik kapitinnermit ullut 28-t missaat ingerlaqqaarsimassapput.
AAMMA ATUARUK Tamaat isigalugu: Coronavirus pillugu killiffik
Nunatsinni coronamik tunillatsissimasumik siorna marsimi nalunaarsuisoqaqqaarneranit aatsaat taama amerlatigisut tunillatsissimasutut maanna nalunaarsorsimapput.
Upernavimmi nunaqarfimmilu Tasiusami tunillatsissimasut nutaat aqqaneq-marluk ullumi nalunaarsorneqarput – Upernavimmi taakku sioqqullugit sisamat tunillatsissimasut paasineqareersimapput.
Taamaammat tunillatsissimasutut nalunaarsorneqarsimasut maanna katillugit 37-upput.