Isumaginninnermut ministeri kalaallit meerartaannik allamut inisseeratarnissamik suliat pillugit siunersioqatiserineqartoq

IA-meersup Aaja Chemnitzip aamma Siumumeersup Aki-Matilda Høegh-Damip isumaginninnermut ministeri Danmarkimi kommunit kalaallit angajoqqaat meeraannik allamut inisseeratarnissmik suliani angajoqqaat piginnaasaannik nalileeriaasiusut pillugit siunersioqatisereqqippaat.
novembarip 25-at 2024 07:30
Nutserisoq Hanne Petersen

Danmarkimi kommunit kalaallit angajoqqaat meeraannik allamut inisseeratarnissamik suliani angajoqqaat piginnaasaannik misissuutit pillugit suliaq aaqqiagiinngissutaaneruleriaqqippoq. Danmarkimi kommunit misissuutinik taakkuninnga atuinerannut Nuummi Københavnimilu qaammammi matumani akerliussutsimik arlaleriarluni takutitsisoqarpoq.

Misissuutilli taakkua aatsaat isornartorsiorneqaleqqajanngillat. Danmarkimimi kommunit misissuutinik taakkuninnga kalaallinut angajoqqaanut suli atuinerat, Folketingimi ilaasortat nunatsinneersut marluk, tassa Siumumeersup Aki-Matilda Høegh-Damip aamma IA-meersup Aaja Chemnitzip ukiuni kingullerni isornartorsiortarpaat.

Taamaammat danskit isumaginninnermut ministeriat Sophie Hæstorp Andersen (S) tamatumani suliaq pillugu ulluni makkunani siunersioqatisereqqippaat.

- Suliaq paamaarussaavallaaqaaq, Aaja Chemnitz oqarpoq.

- Naalagaaffik suliaq taanna pillugu akisussaaffimmik tigusinerusariaqarpoq, taamaammallu siunersioqatiserinnippugut, taanna oqarpoq.

ANGAJOQQAAT KALAALLIT MEERARTAASA ALLAMUT INISSINNEQARATARSINNAANERANNIK DANMARKIMI KOMMUNIT NALILEERIAASIISA ISORNARTORSIORNEQARNERAT NAATSUMIK

  • Ilaqutariit kalaallit Danmarkimiittut meerartaat allamut inissitat ilaqutariit qallunaat meerartaasa allamut inissitaasut tallimariaatigaat, VIVE (Det Nationale Forsknings- og Analysecenter for Velfærd i Danmark) nalunaarusiamini 2022-meersumi allappoq.
  • Danmarkimi kommunit isumaginnittoqarfiini kalaallit meerartaasa allammut inissinneqaratarsinnaanerannik suliat kalaallit kulturiannik oqaasiinillu eqqarsaatiginninnani suliaasut taamaannerallu kalaallit angjoqqaat paatsoorneqarnerannik taakkualu pigiliutiinnakkanik isumaqarfigineqarnerannik kinguneqarsinnaasut, VIVE-p nalunaarusiamini 2023-meersumi allappoq. 
  • Kalaallit angajoqqaat meeraasa allamut inissinneqaratarsinnaanerannik Danmarkimi kommunit angajoqqaat piginnaasaannik nalileeriaasii (FKU) aamma isornartorsiorneqarput. Nalileeriaatsit taakkua nunani killerneersut kulturiannut ileqquinullu naleqqussaagaanerat isornartorsiorneqarnerinut tunngavilersuutigineqarpoq.
  • Naalagaaffik ukiuni pingasuni agguarlugit atugassatut 7,8 millionit koruuninik Danmarkimi kalaallit meerartaannik allamut inissiinissamik naliliiniarnermi angajoqqaat kulturiat oqaasiilu eqqarsaatigalugit apersorneqartarnissaannut taamaaliornermullu nutaanik najoqqutassiornissamut illikartitsivoq.
  • Nalilersueriaatsinik nutaanik ineriartortitsisoqarnissaanik Folketingimi ilaasortat nunatsinneersut marluk, IA-meersup Aaja Chemnitzip aamma Siumumeersup Aki-Matilda Høegh-Damip, Folketingimi isumaqatigiinniutigineqarnerani piumasarereerallu taamaaliorput.
  • Nalileeriaasitaassat ukioq 2023 naatinnagu tassa piareersimasussaagaluarput.
  • Naalagaaffilli nalilersueriaatsinik nutaanik ineriartortitsinissamut atatillugu misissuititseqqaarniarluni aalajangerpoq. Misissuisitseqqaarneq ukioq naatinnagu naammassineqartussaassaaq.
  • Danmarkimi inuttut pisinnaatitaaffinnik ilisimatusarfiup Danmarkimi kommunit tallimat kalaallit angajoqqaat meeraasa allamut inissinneqaratarsinnaanerannik maanna nalileeriaatsinik (FKU) atuiunnaarnissaannik juunimi kajumissaaruteqarpoq.
  • Esbjerg Kommune aamma København Kommune maanna nalileeriaasiusunik tamatuma kingorna atuiunnaarput. Kommunilli maanna nalileeriaasiusunik suli atuisut arlaqarput.
  • Kalaallit angajoqqaat meeraasa allamut inissineqaratarsinnaanerannik Danmarkimi kommunit angajoqqaat piginnaasaannik maanna nalileeriaasiinut akerliussutsimik Nuummi Københavnimilu takutitsisoqaqqammerpoq. Danmarkimi kalaallip arnap meerartaaminik novembarimi arsaarneqareerernerani taamaaliorput. Suliaq taanna Thisted Kommunemi pivoq.

Angajoqqaammi piginnaasaannik misissuutit aaqqiaginngissutaaqisut nunat killerneersuusut kulturiannut naleqqussarlugit suliaapput. Taamaammat kalaallinut ilaqutariinnut naleqqutinngitsutut, immikkut ilisimasalinnit arlalinnit nalilerneqarnikuupput

Danskit isumaginninnermut 2021-mi ministeriat suliaq taanna pillugu taamanikkut aamma siunersioqatiserineqarpoq.

Taamaakkaluartoq susoqarpiarneq ajortoq, Aki-Matilda Høegh-Dam oqarpoq.

- Utaqqiloornikuuarput. Paragraf 20-nik ataatsimiititaliamullu apeqquteqaqattaarnikuuvugut, ministerilu siunersioqatigisareerlugu. Taamaammat oqalligineqaleruttornera atorluarlugu oqaluusereqqinnissaa pingaaruteqarpoq.

- Suliarmi aaqqiivigisariaqarparput, taanna oqarpoq.

Ministerip allagaqarnera kinguneqangaassasorinngikkaa

Meeqqanut inuusuttunullu naalakkersuisoq Aqqaluaq B. Egede (IA) danskillu isumaginninnermut ministeriat Sophie Hæstorp Andersen (S) suliaq taanna pillugu qaammammi matumani ataatsimiipput.

Isumaginninnermut ministerip Danmarkimi kommunit misissuutinik pineqartunik kalaallinut angajoqqaanut atuiunnaaqqusilluni allagaqarnissi neriorsuutigisimagaa, Aqqaluaq B. Egede ataatsimeereernerminni oqarpoq.

Ministerilumi allagaqarpoq. Danmarkimili kommunit misissuutinik taakkuninnga atuiunnaaqqusinermik allagaqarfiginagit misissuutinilli atuiuinnaarnissamik isumaliutiginneqqusinermik allagaqarfigisimagini, isumaginninnermut ministeri KNR-imut akissummini allappoq. Kommunimmi suliani taamaattuni qanoq suleriuseqarnissamik inatsisit naapertorlugit nammineq aalajangiisinnaatitaammata, ministeri kommunit qanoq iliornissaannut akuliusinnaatitaanngilaq.

- Naalakkersuisut Naalagaaffimmut kimigiisernerat pitsaasuusoraara. Suliamummi tassunga akuliunnissaq aamma piffissanngorpoq, Aaja Chemnitz oqarpoq.

Isumaginninnermulli ministerip kommuninut allagaqarnera IA-meersup kinguneqangaassasorinngilaa.

- Allamut inissiinerpassuit unitsinneqariataarnissaannik naatsorsuuteqartorsuunngilanga. Kommunit 98-it namminneerlutik aalajangiisussaanerat sanngeequtaavoq. Misissuutimmi taakkua (FKU, aaqq.)) atorunnaartariaqarmata, kommunit tamatumani ilumoorussinissartik akisussaaffigaat, Aaja Chemnitz oqarpoq.

Isumaginninnermut ministeriulli taama akissuteqarnera, Aki-Matilda Høegh-Damip aamma tupaallaatigivallaanngilaa.

Isumaginninnermut ministerip Danmarkimi kommuninut taama allagaqarnera naammassoraajuk?

- Nalileruminaatsilaarpara. Misissuutilli taakkua kalaallinut naleqqutinngitsutut taasariaqarpagutnaleqqutinnginnerannullu arlalinnik aamma uppernarsaateqarpoq. Taamaammat (Danmarkimi kommunit, aaqq.)) misissuutinik allanik atuilertariaqarput.

- Allamulli inissiinissamik suliani FKU-mik tunngaveqartumik naliliinerluttoqarsimanersoq eqqarsaatigeqqinneqartariaqarpoq. Tamakkulu ministerip nalunaarutaani ilaanngillat, Aki-Matilda Høegh-Dam oqarpoq.

Kommunit eqqortunik najoqqutassaqassasut

Danmarkimi kommunit kattuffiat Kommunernes Landsforening suliaq pillugu apersorumagaluarparput, iluatsinnanili.  

Danmarkimi kommunit isumaginninnermut ministerip misissuutinik taakkuninnga kalaallinut angajoqqaanut atuiuinnaarnissamik isumaliutiginneqqusinera malinniarneraat apererusukkaluarparput. Ilaatigut Danmarkimi inuttut pisinnaatitaaffiit pillugit ilisimatusarfik misissutiinik taakkuninnga kalaallinut angajoqqaanut atuiunnaaqqusereeraluartoq Danmarkimi kommunit misissuutinik taakkuninnga sooq suli atuisortaqarnersut aamma apererusukkaluarparput.

Kommunernes Landsforeningip isumaginninnermut ataatsimiititaliaata siulittaasua Ulrik Wilbek KNR-imut akissumminni ima allappoq:

- Suliassaqarfimmut tassunga aqutsisoqarfimmiit tusarsiivugut suliassallu salliutinneqarnissaa kaammattuutigeqaarput, kommunit angajoqqaat piginnaasaannik misiliinermut eqqortunik najoqqutassaqalertornissaat qularnaarsinnaaqqullugu. Taamaattoqarnissaa isumaginninnermut ministeritulli tamatumunnga akisussaasuusutulli pingaartipparput.  Danmarkimi Naammagittaalliuteqartarfik suliamik taassuminnga aamma anngussivigineqaqqunaqaaq, kommunip angajoqqaat piginnaasaannik tamakkiisumik misissuisimanngineranik naammagittaalliutaasinnaasunik itigartitsinnginniassammat.