Immikkut ilisimasalik milliardilikkuutaanik kinguaattoornermut: Aningaasarpassuupput

Nunatsinni inissiat attaveqaasersuutillu aserfallatsaaliorneqanngitsoorsimasorpassuaqarput. 

Tamatuminnga aaqqiiniarneq nunatsinnut 7,6 milliardit koruunit missaannik akeqassasoq, nalunaarusiartaami erserpoq.

- Aningaasat taakku iliuuseqannginnitsinni ullut tamaasa amerliartorput. Ajornartorsiut tamanna ullormiit ullormut aaqqinneqarsinnaanngilaq pissutsillu ukiorpassuarni aaqqinniagassaapput. Taamaammat maanna iliuuseqartariaqarpugut.

Aningaasaqarnermut naligiissitaanermullu naalakkersuisoq, Naaja H. Nathanielsen, tusagassiuutinut taama nalunaarpoq.

Tassa inissianik attartortittakkanik, innaallagissamut, imermut kiassarnermullu aqqutinik, mittarfinnik, umiarsualivinnik illorsuarnillu aserfallatsaaliuineq milliardilikkuutaanik akeqassasoq, Naalakkersuisut nuna tamakkerlugu pilersaarusiorneq pillugu nassuiaataanni 2023-meersumi allaqqavoq.

Aatsaat ajornartorsiutaaqqajanngitsoq

Nunatta kinguaattoorutai 7,6 milliardit koruuniusut aningaasarpassuusut taamalu amerlatiginerat Naalakkersuisut tamatumunnga aningaasaliinissani ajornartorsiutigingaatsiartassagaat, Aningaasaqarnermut Siunnersuisoqatigiit siulittaasuat Torben M. Andersen oqarpoq.

Taassumalu Naaja H. Nathanielsen isumaqatigaa, tassa kinguaattoorutit aaqqinnissaannut ukiorpassuit ingerlajumaartut.

- Aaqqinneqariaannaanngillammi. Aaqqinniassagaannimi aserfallatsaaliuinermut aningaasaliinissaq sulisoqarnissarlu pisariaqarpoq. Tamanna aningaasaqarnikkut politikkikkullu ajornartorsiortitsissaaq.

Aserfallatsaaliunermi kinguaattooruteqarneq tusarnartaaqqajanngitsoq, taassuma ilanngullugu oqaatigaa. Tamannami aatsaat ajornartorsiutaaqqajanngitsoq siorna nalunaarusiaanni aamma nassuiarneqartoq, taassuma ilanngullugu oqaatigaa.

Taamaammat aaqqissuusseqqittoqartariaqartoq, Torben M. Andersen isumaqarpoq. Taamaattoqaqqinnissaami ingalassimaniaraanni aaqqissuusseqqinnissaq pingaartoq, taanna isumaqarpoq.

- Ukiummi qulit-15-it qaangiuppata kinguaattooruteqaqqissinnaaneq ingalassimaniarutsigu aaqqissuusseqqinnissaq pingaaqaaq. Taamaammat tamanna qanoq ingalassimaniassanersoq misissortariaqarpoq, taanna oqarpoq.

Aningaasaliinissamut unamminartoqartoq

Ukiorpassuarni aserfallatsaaliuinngitsoornerit kinguaattoorutinut aningaasalersuiniarnapiloortitsissasut, Torben M. Andersen oqarpoq. Taamaammat suliniutit tamarmik immikkut qanoq aningaasalersorneqassanersut misissortariaqartoq, taanna aamma isumaqarpoq.

- Suliniutit qanoq aningaasalersorneqassanersut misissortariaqarpoq, soorlu atuisut akiliutaasigut, akileraarutitigut akitsuusersuinikkulluuunniit. Taamaammallu taakkua tamarmik immikkut qanoq amerlatigisunik aningaasaliiffigineqartariaqarnersut oqaatigisinnaanngilara.

Suliniutit ataasiakkaat aningaasaliiffigineqarnerussanersut taamaaliortoqassappallu aningaasanik attartortoqarsinnaanersoq misissortariaqartoq, taanna oqarpoq. Taava suliniutit iluatsittut aningaasalersorniarnissaat ajornannginnerussaaq.

Torben M. Andersenip 7,6 milliardit koruunit amerlaneraramigit, nunatta karsiata imai illuanilu iluarsagassanut ullutsinnullu naleqqussaarnermut atugassat amerlassusaat eqqqarsaatigai. 

- Suliniutinimmi nutaanik soqutiginartunillu pilersitsisoqassanngilaq. Aningaasammi taakkua akuerineqarsinnaasunik ullutsinnut naleqqussaanerinnarmut atussapput. Pitsanngorsaanermujunnartunut matumani pineqanngillat, taanna oqarpoq.

Ineqarnermut politikki paasiuminaattoq

Aserfallatsaaliuinermi kinguaattoorutit qanorpiaq amerlatigernersut naatsorsorniaraanni ineqarnermut tunngasut qulaajaaffigisassaqqittuusut, Torben M. Andersen oqarpoq.

Ininut attartortittakkanut kinguaattoorutit 2,5 milliardit koruunit missaanniittut, nalunaarusiartaami allaqqavoq.

Taamammat inissianut aningaasartuutit qanorpiaq amerlatiginersut ersarissisinniarlugit aaqqissuusseqqerujussuarnissaq isumaliutigisariaqartoq, Torben M. Andersen isumaqarpoq. Assersuutigalugu atorfimmiit najugaqartinneqartut taamaalillutik inimut akiliutigisartagaat akissarsianut ilaajunnaassallutik.

- Ineqarnermut akiviusunik akiliisarnissaq tunngaviusariaqartoq, sulisut ataasiakkaat aningaasarsiamik qaffasissusissaat isumaqatigiinniutigisarlugit. Taakkuali akuleriissinneqartariaqanngillat.

Akissarsianummi ineqarnermullu tunngasuni eqqarsaatigineqartut assigiinngitsorpassuummata ineqarnermut maanna politikkip inunnut ataasiakkaanut paasiuminaannera ajornartorsiuterpiaasoq, Torben M. Andersen erseqqissaavoq.

Akit appasittussaartinneqartut

Tamannarpiaq ininut attartortittakkani nunatsinni innaallagissamut, imermut kiassarnermullu aqqutinik aserfallatsaaliuinermi 2,3 milliardit koruuninik kinguaattooruteqarnermisulli ajornartorsiutaasoq, Torben M. Andersen isumaqarpoq.

Tassalu akit appasittuusaartinneqarsimapput, taamaanneratigullu aserfallatsaaliinermut akissaqanngimmat, siunissaq ungasinnerusoq isigalugu akisunerungaassasoq oqaatigaa.

- Akinik aalajangeeriaatsip maannamut atuuttut, Kalaallit Nunaataa aningaasartuutai matussusertanngilai. Taamaaginnarsinnaanngilarlu.

Taamaammat arlaatigut akitsuisoqarnissaa inuit ataasiakkaat piareersimaffigisariaqarpaat, tapiissuteqartarunnaarnikkummi kinguaattoorutit taamaalilluni aningaasaliiffigineqarsinnaalissammata.

- Kalaallit Nunaatami karsianit tapiissuteqartoqartareermat, inuit ataatsiakkaat sunnerneqartareerput. Tapiissutaareersut allanut atorneqarsimasinnaagaluarput, soorlu akitsuusinikiinerulernermut. Kikkunnulluunniit akikilliliisinnaasorinninneq piviusorsiornerunngilaq, Torben M. Andersen oqarpoq.

Aningaasatigulli taamungaannaq ikiorsiissuteqartarnermut - taamaavimmammi-  taarsiullugu, inuit tapiiffigineqarnissamik pisariaqartitsivissut ineqarnermut tapiissutit atorlugit aningaasatigut ikiorserneqartarsinnaasut taanna isumaqarpoq. 

Ininik attartortittakkanik aserfallatsaaliuineq pillugu aaqqissuusseqqinnissaq 2023-mi aningaasanut inatsimmit aningaasaliiffigineqarpoq.