Ilisimatusartut kangerliumanermik misissuitillutik allarluinnarmik paasisaqartut

Sermersuaq naatsorsuutigisaminngarnit annerusimaqisoq umiarsuarmi Tarajumi ilisimatusartut misissuinerminni paasivaat.

Allattoq Camilla Egeborg Møller

septembarip 11-at 2024 07:28

Sermersuup ukiut 26.500-t matuma siorna qanoq issimanera sooq ullutsinnut pingaaruteqarnera paasiuminaassinnaavoq.

Tamanna ilisimatusartut nunani tamalaaneersut, ilaatigut Pinngortitaleriffimmeersut ilisimatusaat umiarsuaq Tarajoq ilaaffigalugu nunatta avannaata kitaani misissuinerminni nalaatsornerinnakkut paasisaqarfigaat.

- Baffinip kangerliumarngani sumiiffimmi misissuiffigineqarsimanngitsumi pinngortitap ataqatigiinnera misissuiffigiartorneqarpoq. Suut uumassusillit immap naqqaniinnersut, pingaartumik raajat qalerallillu misissuiffigiartorpagut, tamannami aalisartut aalisarfigisartagaasa ungasinngisaaniippoq, Pinngortitaleriffimmi ilisimatusartuuneq Diana Krawczyk, taama oqarpoq.

Ilimaginngisamik pisoqartoq

Ilisimatusaatigalugu umiarsuarmi atortorissaarut itissusersiut atorlugu immap itissusaa uuttorneqarsinnaavoq sumiiffillu 3D-nngorlugit assilineqarsinnaallutik. Taamaalilluni ilisimatusartut sermip aannermini ilusilersorsimasai nunap assiliorpaat, nunattalu sermersuata immami nunatta qaarsuata killiffigisaa imaani innarsuaqarfiusoq angulluinnarsimagaluaraa, tassa naatsorsuutigisamit sermersuup killiffia avasinnerusimasoq paasineqarpoq.

- Misissuiffigisarput raajaqarpiaranilu qaleraleqarpianngilaq, allarluinnarnilli paasisaqariasaarpugut. Misissuinitsinni taama pisoqarnissaa ilimaginngilluinnaraluarparput, ilisimatusarnermili taama pisoqarsinnaasarpoq, Diana Krawczyk tupaallassimasoq oqarpoq.

Baffinip kangerliumarngata avannaatungaani sermip ataani sullorujussuaq ukiut 26.500-t matuma siorna piusimavoq, Canadallu issittortaani qeqertat akornginit kuullunilu aniaffiusimasoq misissuinermi paasineqarpoq.

MISISSUINERMUT TUNNGATILLUGU PAASISSUTISSAT

Ilisimatusartut Pinngortitaleriffimmeersut Newcastle Universitymeersullu sermersuup nunarput tamakkerlugu qalleqqasimaneranut tunngasunik paasisaqaqqissimapput.

Sermersuaq ukiut 26.500-niit 19.000-it matuma siornatigut kingullermik annertunerpaanerata nalaani sermersuup qanoq issimaneranik paasisaqartoqassappat maanna ilisimalikkat pingaaruteqarluinnarput.

Ilisimatusartut nunatta avannaata kitaani immap naqqani kinnganikunik misissueqqissaarnermikkut nutaanik paasisaqaramik, sermip aannermini ilusilersorsimasai siornatigut naatsorsuutigisaminngarnit allaaneroqisut ilisimalerpaat.

Paasisat tamakkua paasineqarneri pingaaruteqarluinnartuupput, tassami silap allanngoriartornerani sermeqarfiit qanoq sunnerneqassanersut paasineqarsinnaanngormat, sermersuullu siunissami qanoq ilinissaanut immallu qaffannissaannut periuseqarnissamut ilisimalikkat iluaqutaasussaassammata.

Najoqqutaq: Pinngortitaleriffik

- Sermersuup qanoq avasitsigisimanera, ukiut ingerlanerini qanoq ingerlaarsimanera aamma kissassutsit nillissutsillu allanngorarneri ilisimagaanni, taava sermersuup siunissami qanoq innissaa siulittupajaarneqarsinnaavoq.

Imaq 120 meterinit appasinnerusimasoq

Sermerujussuaq tamaani immami puttasimasoq nunatta sermersuata aalaakkaasuunissaanut pingaaruteqarluinnarsimarpasippoq, sermersuummi annertunerpaaffiata nalaani sermersuatta anialluni Baffinip kangerliumarngatigut ilanngartornissaa ingalassimatillugu anngunnaveersaartissimarpasimmagu. Ilisimatusartutullu sulineq ilaatigooriarluni paasiniaasartut sulinerannut assersuunneqarsinnaasoq, Diana Krawczyk isumaqarpoq.

- Sulinerput paasiniaasartut sulisarnerannut assingusinnaavoq, soorlu uani misissuinitsinni qangarsuarujussuaq sermersuup annertusiartornermini immap naqqatigut ilusilersugai assigiinngitsut paasiniarsaraagut.

Sullorujussuup qaatungaa sermerujussuusoq nakkaammat sermersuaq aakkiartupallalersimasoq ullumi takuneqarsinnaavoq. Sermeqarfiit qanoq allanngoriartorsimanersut, taamaasillutillu silap allanngoriartornera pillugu oqallinnermut pingaaruteqartunik ilisimasaqalernermut taakku paasisat ersersitsipput.

- Kalaallit Nunaata sermersua kingullermik sermersuaqarnerata nalaani annertunerpaammat immap qaffasissusaa ullumikkornit 120 meterinik appasinnerusimavoq, Diana Krawczyk nassuiaavoq.

Ajornartorsiulli ullumi killormuupajaarneruvoq – sermersuummi aakkiartornera pissutigalugu imaq qaffakkiartorpoq silallu pissusiata allanngorneranit nunarsuup qanoq sunnerneqarnissaa aarleqqutigineqarpoq.

Nutaarsiassami kukkunermik nassaarsimaguit uunga allaffigineqarsinnaavugut.