Ilisimatusartoq: Nunat avannarliit Kalaallit Nunaat sumiginnarpaat
Nunat avannarliit amerikamiut præsidentiannut Kalaallit Nunaannik aqutsilernissamik kissaateqartumut itigartitseqattaartumut, tassa Kalaallit Nunaannut atatillugu ersoqatiginninnerungaatsiartariaqarput.
Norgep Tromsømi issittoq pillugu ilisimatusarfiani, UiT-imi lektori, Tone Huse nunani avannarlerni nunasiaateqarnermik ilisimatusartoq oqarpoq. Taanna norgemiut aviisianni oqallisaarummut ilanngussaqarnermini nunat avannarliit kalaallit naalakkersuisuinut piffissami unammillernartumi tapersiinerminnik takutitsinissaannik ujartuivoq.
- Nunat avannarliit nunasiaqartuunermik, tassa Kalaallit Nunaat danskinit kisimi suliaqarfiusussatut isiginninnertik attatiinnassavaat?
- Imaluunniit præsidentip, Donald Trumpip annertusaanissamik anguniagaqarneranit nunap siorasaarneqarnerani iligisatut naligiittullu suleqatigisatut iliuuseqarluta ersoqatigiinnermik takutitsissaagut, Itsarnisarsiorneq, Oqaluttuarisaaneq Upperisalerineq Teologiilu pillugit Immikkoortortaqarfimmut atassuteqartoq, Tone Huse allappoq.
Donald Trumpip Kalaallit Nunaannik aqutsilernissamik takorluugaqarnini sapaatit-akunnerata siuliani oqaatigeqqippaa, tassami tusagassiortunik katersortitsinermi Kalaallit Nunaannik “tiguaasinnaanermik” eqqarsaateqarnersoq aperineqarpoq.
- Taamaattoqarnissaa ilimagaara, amerikamiut præsidentiat akivoq.
Oqaaseq tiguaaneq, nammineq naalagaaffigisamut ilanngutititsinermik isumaqarpoq.
Kalaallit Nunaat kisimiittoq
Tone Huse aperigaanni Kalaallit Nunaata peqatigisaminit siorasaarneqarnerani nunani avannarlerni nunat – Sverige, Norge aamma Finland nipaalluinnarput.
Ilisimatusartup oqarnera naapertorlugu tamanna nunasiaataanermut oqaluttuarisaanermut atassuteqarpoq, tassa nunarput Danmarkip nunanut avannarlernut ilaaneratigut ilaavoq.
- Kalaallit Nunaat danskit suliassaqarfiatut iliuuseqarfigineqarpoq. Tassa Danmarkip isumagisassaatut akissuteqarfigisassaatullu, Tone Huse KNR-imit apersorneqarnermini itisiliivoq.
Tassami Danmark imaluunniit nuna peqatigisaq alla amerikamiut præsidentianit oqartussaaffigineqalerusukkaluarpat nunani avannarlerni nunat allat ersoqatigiinnermik takutitsinissamut nangaassuteqanngilluinnassagaluartut taanna naliliivoq.
- Nunani avannarlerni nunanit Kalaallit Nunaannut tunngaviusumik piumasaqartumut tapersersuinissaat ujartorpara. Kalaallit Nunaat maanna pissaanilissuarmut USA-mut naleqqiullugu kisimiingaatsiarpoq.
- Nunani avannarlerni naalagaaffiit Kalaallit Nunaanni erseqqissumik takussaasariaqaraluarput. Trumpip timmisartua Nuummi mittarfimmi takunagu nunani avannarlerni naalagaaffinni qullersat takuneqartariaqarput. Qinersinermilu naammassineqartumut atatillugu pilluaqqusisunik suli takusaqanngilanga, Tone Huse oqarpoq.
Tamatuma saniatigut Danmarkip nunanilu avannarlerni nunat allat Kalaallit Nunaat sinnerlugu amerikamiut præsidentianut itigartitsinnginnissaat pingaaruteqartoq erseqqissaatigaa. Kisianni Kalaallit Nunaata tunngavii sinnerlugit, taanna oqallissaarummi oqarpoq:
- Nunani avannarlerni naalagaaffinni qullersat tamanna pisussaaffittut isigisariaqarpaat, ima aperaluni: Nunani avannarlerni ersoqatigiinneq maanna qanoq isikkoqarpa? Qanoq iliorsinnaavugut? Ataatsimoorluta naligiittut suleqatigiilluta qanoq ingerlaqqissinnaavugut?
Ataatsimoortariaqarneq
Nunatsinni partiit tassa Inuit Ataqatigiit, Siumup, Demokraatit, Naleqqap aamma Atassutip siuttui Trumpip nunatsinnik aqutsilernissamut oqaaseqaqattaarneranut atatillugu ataatsimoorlutik sapaatit-akunnerata siuliani oqariartuuteqarput.
- Uagut - Partiit siulittaasui - Kalaallit Nunaanik tiguaaniarnermik aamma aqutsiniarnermik siunertaqarnermik oqaaseqartoqarnera akuerinngilarput. Partiini siulittaasutut akuerinngilarput nunat ikinngutigiit aamma illersornissakkut ataatsimooqatigiit akornanni taamatut pissuseqartoqarnera, tusagassiuutinut nalunaarummi allassimavoq.
Danskit ministeriunerat, Mette Frederiksen tapersiilluni aamma oqariartuuteqarpoq. Taanna Facebookikkut allakkami ataasinngornermi ima allappoq:
- Suleqatigut qilaap nunallu akornanni sunik tamangajannik suleqatiginiarpagut. Nunarsuarmi ilaaffitsinni iliuuseqarnerunissatsinnut kajumissuseqartuaannarpugut. Kisianni killeqarfigut ataqqineqassapput. Nunatta killeqarfiisa innarligassaannginnerat ataqqineqassaaq. Aamma kalaallit inuit ataqqineqassapput.
Demokraatit siulittaasuat, Jens-Frederik Nielsen Inatsisartunut qinersinermi qinigaanerpaap Danmarkimit ersoqatiginninnerusoqarnerunissaa KNR-ikkut sapaatit-akunnerata siuliani ataasinngornermi qineqqusaarnermi oqaatigaa.
Taassuma danskit ministeriunerat, Mette Frederiksen Europamut angalalluni europami siuttut pissutsit sakkortuut pillugit oqaloqatigai, kisianni Donald Trumpip Kalaallit Nunaannut atatillugu oqaaserisai pillugit erseqqissumik oqaaseqarani.
- Kalaallit danskillu siuttui ataatsimoortariaqarput, Donald Trumpimullu Kalaallit Nunaata tuniniagaannginneranut paasititsisumik ersarissumik killiliisariaqarlutik, Jens-Frederik Nielsen nunatsinni naalakkersuisussat pillugit maanna isumaqatiginninnialeruttortoq oqarpoq.
KNR-ip Jens-Frederik Nielsen apersorniarsaraa, allaaserisalli saqqummernissaa sioqqullugu tamanna periarfissaasimanani.
