Ilisimatusartoq: Angerlarsimaffeqanngitsuuneq pillugu periusissiaq aallartilluaataavoq, suliassaqaqaarli
Naalakkersuisut nunatsinni angerlarsimaffeqanngitsut pillugit periusissiamut nutaamut missingersuut piareerpaat.
Amerlanerusut aqqusinermi imaluunniit ilaquttaminni ikinngutiminniluunniit nalaasaarfimmi inuujunnaarlutik angerlarsimaffeqalernissaat anguniagaavoq.
Ilisimatusarfimmi Issittumi Atugarissaarnermik Ilisimatusarfimmi aqutsisup nunatsinnilu angerlarsimaffeqanngitsuuneq pillugu ukiuni arlalinni ilisimatusarsimasup, sociologip, Steven Arnfjordip periusissiaq nutaaq nuannaarutigaa.
- Soqannginnermit periusissiaqaleriataarpugut. Tamanna ajunngitsuuvoq, taanna oqarpoq.
Angerlarsimaffeqanngitsunik kisitsineq ilaatigut Steven Arnfjordip siorna saqqummiussaata nunatsinni angerlarsimaffeqanngitsut 491-iusut saqqummiutereeraalu periusissiaq “Kikkut tamarmik inuunerissaarsinnaatitaapput” saqqummiunneqarpoq.
Danmarkimi, Norgemi Islandimilu angerlarsimaffeqanngitsut innuttaasut 0,1 procentip missaanniipput.
Canadami taakku 0,36 procentiupput, USA-milu angerlarsimaffeqanngitsut 0,18 procentiullutik.
Nunat ataasiakkaat angerlarsimaffeqanngitsunik assigiinngitsumik kisitsisarput. Taamaammat nunat akimorlugit sanilliussiniarneq ajornakusoorpoq.
Paasissutissarsiffik: OECD
Naak angerlarsimaffeqanngitsut innuttaasunit “taamaallaat” 1 procentiugaluartut taakku nunanut allanut sanilliukkaanni amerlangaatsiarput.
Pissutsit Naalakkersuisut namminneq oqarnerat naapertorlugu akuersaarneqarsinnaanngillat. Taamaammat angerlarsimaffeqanngitsut inuunerannut assigiinngitsutigut pitsanngoriaataasussanik 13-inik suliniutertaqartumik periusissiortoqarpoq.
Angerlarsimaffeqarnissaat ukkatarineqartoq
- Kingusinnerpaamik 2035-imi nunatsinni tamarmik angerlarsimaffeqartuussapput. Suliassaq tigussavara, aamma sulineq ingerlaannartumik aallartissaaq, 2021-mi isumaginninnermut suliffeqarnermullu naalakkersuisuusoq, Mimi Karlsen (IA) nittartakkatigut tusagassiorfimmut Sermitsiaq.AG-mut taamanili oqarpoq.
Steven Arnfjordip ajornartorsiutip annertussusaa ilisimaqqaartinnagu politikkikkut anguniagaqartoqarnissaa taamani mianersoqqussutigaa. Angerlarsimaffeqanngitsunik kisitsineq nunatsinni angerlarsimaffeqanngitsuunerup ajornartorsiutaaneranut ullumikkut ersersitseqataavoq. angerlarsimaffeqanngitsuujunnaarsitsinissamut periusissiamik inissianillu maanna pisariaqartitsisoqartoq, Steven Arnfjordip kisitsinerup tamanut saqqummiunneqarnerata kingorna KNR-imut oqaatigaa.
Taamaammat nunatsinni angerlarsimaffeqanngitsut pillugit periusissiami siullermi sumiiffissaqartitsinissap qulakkeerneqarnissaata ukkatarineqangaatsiarnera aamma nuannaarutigaa.
Naalakkersuisut angerlarsimaffeqannginneq pillugu nassiuaatitut oqaasertaliussaat:
- Angerlarsimaffeqanngitsut sisamanut agguataarneqarput.
- Takussaanerusumik angerlarsimaffeqanngitsuuneq, aqqusinerni, toqqini angerlarsimaffeqanngitsulluunniit unnuisarfianni sinittartut.
- Takussaannginnerusumik angelarsimaffeqanngitsut najukkamik allattorsimaffimmiinngitsut, kammalaatiminni ilaquttaminnilluunniit sinittartut.
- Angerlarsimaffeerunnissamut aarlerinartumiittut, soorlu inigisaminnik annaasaqariaannaasut, inuuniarnermikkut ilungersunartumik inissisimasut.
- Angerlarsimaferruuteriaannaasut, inuit angerlarsimaffillit, kisianni tarnimikkut napparsimanertik pissutigalugu kisimiillutik najugaqarsinnaanngitsut.
- Angerlarsimaffeqanngitsuujunnaarsitsinissamut inissaqartitsinissaq isumaginninnikkut tapersiinissaq qitiulluinnarput. Tamatumalu oqaatiginera ajornannginneruvoq. Nunatsinnili inissiat killeqareersut akisoreeqisullu pissutigalugu inuit taama amerlatigisut naleqquttunik inissarsinissaat ajornakusoorpoq. Steven Arnfjord oqarpoq.
Naalakkersuisut inissiaqarnermut suliniutip annertuup saniatigut kommunit ikiortariaqarnerpaat angerlarsimaffeqanngitsunngornissaannik pinaveersaartitsinissamut suliaqarnerussasut kissaatigaat. Angerlarsimaffeqanngitsunut atatillugu isumaginninnermut inatsit kommuninut inuit angerlarsimaffeqanngitsut qanoq pisinnaatitaaffeqarnerannik kommunillu innuttaasunut ataasiakkaanut qanoq iliuuseqarnissamut pisussaaffeqarnerannut aamma erseqqissaataassaaq.
Inuiaqatigiilli ikiortariaqarnerpaanik ikiuisinnaanersut apeqqutaasoq
Periusissiaq atulersinneqassaguni tamanna angerlarsimaffeqanngitsunut isumalluutigissaartunut, nammineq ineqalernissamik suliffimmillu paarsinissamut maanna piareersimareertunut iluatsitsiviulluarsinnaassasoq, Steven Arnfjordip siulittorpaa.
Inuit ukiuni arlalinni angerlarsimaffeqanngitsut initaarnissaat ungasinneruvoq. Taakkunannga amerlasuut nalaatanik kingunerlutsitsisuupput atornerluisuulersimallutillu, angerlarsimaffeqanngitsuujunnaassagunik sukumiisumik ikiorneqaqqaartariaqarlutik.
PI (Perorsaanermik Ilinniarfik) naapertorlugu perorsaasutut sammilivimmik bacheloritut ilinniarnermik 2017-imi aallartittut 24-upput. Taakku siorna 16-iinnaapput.
Ilinniartut agguaqatigiissillugu 62 procentiisa ilinniarnertik naammassisarpaat.
- Kommunini sulisut innuttaasunik ikiortariaqarnerpaanik ikiuisinnaanissaannut piareersaataasussanik suliassarpassuaqassaaq. Angerlarsimaffeqanngitsut taakkorpiaat qanoq ittuuneri ilisimasariaqarpaat. Aamma naggataatigut angerlarsimaffeqanngitsuujunnaarnermik kinguneqartussamik tatigineqalersinnaajumallutik attaveqatiginninnermik piginnaasaqartariaqarput, Steven Arnfjord oqarpoq.
Taassuma perorsaasutut ilinniarsimasunik amigaateqarnerujussuaq eqqaasitsissutigaa. Perorsaasukinneq peqqutigalugu kommunit angerlarsimaffeqanngitsunik sullissisinnaasunik sulisussarsiuminaatsitsissasut, taanna siulittuivoq.
