Ataatsimut isigalugu: Spiralilersuisoqarnerani suliani aallaqqaataaniit ima pisoqartoq
Spiralilersuisoqarneranik qulaajaaneq aallarteqqammerluinnarpoq.
Ilisimasaqartut eqimattat nutaat spiralilersuisoqarnerani inuit pisinnaatitaaffiinik unioqqutitsisoqarsimanersoq tusindilinnullu spiralilersuisoqarnera inuannik nungusaanertut taaneqarsinnaanersoq misissussavaat.
Uani ataani spiralilersuisoqarnera pillugu suliap qanoq aallartinnera ataatsimoortumik atuarsinnaavat.
Spiralilersuineq aallartittoq
DR-imit tusarnaagassiaq “Spiralkampagnen” 2022-mi maajimi saqqummermat nunatsinni niviarsiaqqap arnallu tusindilikkaat 1960-ikkut 70-ikkullu ingerlaneranni qanoq spiralilersorneqarsimanerat saqqummiunneqarpoq.
Tusarnaagassiami arnat arlallit ilaat 14-inik ukioqartut nammineq kajumissuserinngisaminnik danskinit nakorsanit spiralilerneqarsimanerminnik oqaluttuarput.
Spiralit ullumikkut ilisimasatsinnit anginerujussuusimapput, taakkulu arnanut arlalinnut timikkut tarnikkullu kingunerluuteqartitsingaatsiarsimallutik.
DR-ip tusarnaagassiaa naapertorlugu spiralit danskit oqartussaasuisa kalaallit innuttaasut piffissami tassani nunarsuarmi amerliartornerpaat ilaanniittut killilerniarlugu iliuuserisimavaat.
1966-imi iliuuserineqartoq aallartinneqarpoq, 1970-ikkullu tikillugit 4.500-t spiralilerneqarsimallutik. Taamami niviarsiaqqat arnallu naartusinnaasut 9000-t missaanniipput. Periuserineqartoq 1975 tikillugu atuuppoq.
Qulaajaaneq aallartikkaat
Spiralilersuisoqarsimanera kalaallit innuttaasut politikerillu sakkortuumik qisuariarfigaat taakku tamanna “tupannartut”, “naakkittaatsutut” aamma “annilaarnartutut” taavaat. Politikerillu arlallit inuiannik nungusaasoqarsimasoraat.
Spiralilersuisoqarsimaneranik qulaajaasoqarnissaa partiit 2022-mi upernaakkut ataatsimiinnermi isumaqatigiissutigaat.
Naalakkersuisut tamatuma sanitigut arnat spiralilersuisoqarnerani eqqugaasimasut tarnip pissusianik ilisimannittumik akeqanngitsumik ikiorneqarsinnaasut nalunaarutigaat.
Qulaajaanermik aallartitsisoqarnissaa Naalakkersuisut aamma danskit naalakkersuisuisa 2022-mi septembarimi isumaqatigiissutigaat. Naalakkersuisulli siulittaasuata, Múte B. Egedep (IA) danskit naalakkersuisui kinguarsaanerarlugit qaammatit qulingiluat qaangiuttut isornartorsiuivoq.
Qulaajaasoqarnissaanik suliaqarneq sukkanerulersinneqarpoq, 2023-milu maajimi nakerisarsiunngitsumik qulaajaaneq aallartinneqarpoq.
Kalaallinut 1960-imit 1991-imut, nunatta peqqinnissaqarfimmut akisussaaffeqalernissaata tungaanut spiralilersuisoqarneranut atatillugu iliuuseqartarsimasut qulaajarneqassapput. Tassani niviarsiaqqanut arnanullu nunatsinni spiralilersuisoqarsimanerani aamma kalaallinut niviarsiaqqanut danskit efterskoliini atuartunut spiralilersuisoqarsimanera ilaapput.
Qulaajaanerup 2025-mi maajimi naammassineqarnissaa naatsorsuutigineqarpoq, taannalu danskit naalagaaffiannit aningaasaliiffigineqarpoq.
Arnat taarsiiffigineqarnissaminnik piumasaqaateqartut
Arnat 67-it spiralilerneqarsimasut inuit pisinnaatitaaffiinik innarliisoqarsimanerarlugu 2023-mi oktobarimi danskit naalagaaffiannit tamarmik immikkut 300.000 koruunimik taarsiiffigineqarnissaminnik piumasaqaateqarput. Tamanna taakku KNR-imut oqaatigaat.
Arnat Ehmer Pramming Advokaterinit eqqartuussissuserisoq Mads Pramming eqqartuussissuserisoraat.
Danskit naalagaaffiat taarsiissuteqartoqarnissaanik piumasaqaammut qisuariaateqanngilaq.
Ukiup affaata missaa qaangiuttoq 2024-mi marsimi arnat 143-t danskit naalagaaffiat eqqartuussivitsigoortinniarpaat. Taarsiissuteqartoqarnissaanut piumasaqaatigineqartoq taamaalilluni 43 millionit koruuniuvoq.
Arnat suliassap eqqartuussivimmi suliarineqarnissaa utaqqivaat.
Qulaajaanermi aporfik
Spiralilersuisoqarneranik qulaajaanermi 2024-mi juuli aporfeqalerpoq.
Kalaallit peqqinnissamut aqutsisuisa peqqinnissaqarfimmit atortunik atuisinnaanermut akuersissutertik utertissimagaat, qulaajaanerup aqqutaata qeqqani nalunaarusiami saqqummiunneqarpoq.
Tamanna journalini innuttaasunut tunngasunik inunnullu paasissutissanik allattorsimasunik eqqarsaatiginninnermik pissuteqarpoq.
Atortut taakku peqqinnissaqarfiup qanoq ililluni 1960-imit 1991-imut spiralilersuisimaneranik qulaajaanermut atorneqartussaagaluarput.
Naligiissitaanermut naalakkersuisoq, Naaja H. Nathanielsen (IA) spiralilersuisoqarsimanera pillugu naalakkersuisunit akisussaasuuvoq, taassuma ajoqutaasumut aaqqiissutissarsiorniarluni KNR-imut neriorsuutigaa.
Naalakkersuisut aporfiusumut aaqqiissutissamik nassaarsimasut spiralilersuisoqarneranut tunngatillugu suliami akisussaasup, naligiissitaanermut naalakkersuisup, Naaja H. Nathanielsenip (IA) oktobarimi paasissutissiissutigaa.
- Ilisimatusartoqatigiit susassaqarfinnut journalinik allattorsimaffeqartunut isersifiginnissinnaalerlugit aaqqiissutissarsisoqarpoq, tassanilu journalit qanoq amerlatiginerinik assiliortuipput, taamaalillutik atortussat qanoq annertutigineri pillugit isumassarsiorsinnaalerlutik, Naaja H. Nathanielsen KNR-imut oqarpoq.
Spiralilersuisoqarneranik qulaajaanermi ilisimatusartoqatigiit aqutsisuata, Tenna Jensenip ilisimatusartut atortussat ilaannik pissarsisinnaalersut uppernarsarpaa. Taassumalu ilisimatusartoqatigiit journalit sinnerinut qinnuteqaasiuleruttortut paasissutissiissutigaa.
Qulaajaaneq alla aallartinneqartoq
Naalakkersuisut spiralilersuisoqarsimaneranik misissuinermik allamik 2024-mi aggustimi aallartitsipput.
Misissuineq taanna naalakkersuisunit aningaasaliiffigineqarpoq, tassanilu spiralilersuisoqarsimanerani inatsisinut tunngasut misissorneqarnissaat siunertaavoq. Misissuinermi matumani arnat spiralilerneqarsimasut inuttut pisinnaatitaaffii sorliit unioqqutinneqarsimanersut misissorneqassapput.
Naaja H. Nathanielsenip oqarnera naapertorlugu apeqqutit taakku spiralilersuisoqarnerani matumani akissutisinissaat naalakkersuisunit aallaqqaammullu kissaatigineqarpoq. Tamannali danskit naalakkersuisunit itigartitsissutigineqarsimasoq, taassuma KNR-imut oqaatigaa.
Misissuinermi 1992-ip kingorna nammineq piumassuserinngisaminnik naartunaveersaaserneqarsimasut pillugit suliat aamma misissorneqassapput.
Misissuineq 2025-mi maajimi – spiralilersuisoqarneranik qulaajaaneq ilutigalugu naammassineqarnissaa naatsorsuutigineqarpoq.
Spiralilersuinerit pillugit suliat nutaat
Nammineq piumassuserinngisaminnik spiralilerneqarsimasunik aamma nutaanerusoqarpoq.
Arnat arlallit 1990-ikkunnit maannamut akuersissuteqaratik naartunaveersaaserneqarsimallutik tuluit tusagassiuutaannut BBC-mut 2022-mi decembarimi oqaluttuaraat.
Nakorsaaneqarfiup 1993-imit 2014-imut nammineq piumassuserinngisaminnik naartunaveersaaserneqarsimasut 15-it ilisimasaqarfigigai, nakorsaaneqarfimmit nalunaarusiap 2024-mi marsimeersup takutippaa.
Arnat 13-it naartuersinnerminnut atatillugu spiraliulerneqarsimallutik oqaatigaat.
Arnat eqqugaasut arlallit politikerillu Namminersorlutik Oqartussanit arnanit utoqqatsertoqarnissaa piumasaqaatigaat. Naaja H. Nathanielsenillu oqarnera naapertorlugu naalakkersuisut spiralilersuisoqarneranut suliami inuit pisinnaatitaaffiinut tunngasut misissorneqarnerat utaqqiniarpaat.
