Spiralilersuisoqarsimanera innuttaasut tupigusuutigeqaat: Arnanut taakkununnga utoqqatsertoqartariaqarpoq

Tupaallannaqaaq, naakkittaatsuliorneruvoq, amiilaarnaqaaq.

Nunatsinni kalaallit amerliartoqqunagit danskit oqartussaasuisa piumasaannik arnat niviarsiaqqallu tusintilikkaat 1966-ip 1975-illu akornanni akuersitinneqaqqaaratik spiralilersorneqarsimanerat qisuariarfigineqangaatsiarpoq.

DR-ip tusarnaagassiaani "Spiralkampage"-mi tamanna tusarnaarneqarsinnaavoq.

Spiralilersuinermi ilaatigut kalaallit arnartaat 20-t ataallugit ukiullit aapparatik meerartaartartut amerlavallaarnerat danskinit tunngavilersuutigineqarpoq. 

Tamassuma nalaani aamma nunarput danskinit "nutarsarneqarpoq" innuuttaasullu amerliartuinnarnerat danskinit ilaatigut akisugineqarluni.

Nunatsinni politikerit inuillu pisinnaatitaaffiinik ilisimasallit aalassattunut ilaapput - Nuummili aqqusinermi innuttaasut naapitat qanoq isumaqarpat?

Assi © : KNR

Lisa Benjaminsen.

Nunatsinni arnat niviarsiaqqallu naartusinnaasut affai spiralilersorneqarnikuusimanerat tusarakku qanoq misigivit?

- Assorujussuaq ingasagivara taama pisoqarsinnaammat. Soorunami tupannarpoq niviarsiaqqat taama ukiukitsigisut ikkussiffigineqarsimanerat. Taavalu takorloorlugu spiralit qanoq angitigisut ukiukitsunnguamut ikkunneqarsimasut, ingasaqaaq akuerineqarsinnaanngilaq.

Taamaaliortoqarsinnaasimanera qanoq isumaqarfigaajuk?

-  Isumaqarpunga naalakkersuisuninngaanniit pisoq iliuuseqarfigineqartariaqartoq ingasappallaaqimmat. Naluara qanorpiaq iliuuseqartoqassanersoq, kisianni taamaaliorneqarsimasunut iliuuseqartoqartariaqarpoq.

AAMMA ATUARUK Pinngitsaaliissummik spiralilerneqarsimasoq: - Soorlu savinnik illissakkut kapoorneqarlunga

- Taama sakkortutigisumik inuunermik sinneranik eqqaamasassaannik iliuuseqarfigineqarnikuummata.

Naalakkersuisut danskillu oqartussaasui arlaannik iliuuseqartariaqarsoraagit? Soorlu utoqatserlutik.

- Soorunami utoqqatsernissaq uanga pingaartutut isigivara, ingammik qallunaaninngaanniit, taamanikkut uagut kalaallit oqartussaassuseqarpallaarnikuunnginnatta, isumaqarpunga qallunaat utoqqatsertariaqartut.

Assi © : KNR

Julie Falksen Albrechtsen.

Nunatsinni arnat niviarsiaqqallu naartusinnaasut affai spiralilersorneqarnikuusimanerat tusarakku qanoq misigivit?

- Aallaqqaammut tusarakku tupaallappunga, sunarpiaq tunngavigineqarnersoq iluamik paasinngikkaluarlugu tupannarpoq.

Taamaaliortoqarsinnaasimanera qanoq isumaqarfigaajuk?

- Tunngaverpiaa assut paaserusunnarpoq, sooruna taamaaliortoqarsimasoq, kikkut aalajangerpaat taamaaliortoqassasoq, angajoqqaat akuersitinneqarsimanerlutik?

- Angajoqqaat akuersitinneqarsimanngippata, soorunami uanga angajoqqaatut massakkut itigartissimassagaluarpakka, angajoqqaajusuullunimi annernarsimassaqaaq meeraq taama pineqarsimasoq.

Naalakkersuisut danskillu oqartussaasui arlaannik iliuuseqartariaqarsoraagit? Soorlu utoqatserlutik.

- Naalakkersuisut ersarissumik tusarniaallutik paasititsisariaqaraluarput susoqarsimanersoq. Aamma iliuuserisimasaminnik utoqqatsertariaqartut, pissutigalugu uku arnat spiralilertissimasut, uanga nammineq nalunnginnakku qanoq annernartigisoq, kinguaassiorsinnaajunnaarsinnaapput, kisianni iluatsissinnaagunik peersikkunikki meerartaarsinnaallutik.

Assi © : KNR

Christina Johnsen.

Nunatsinni arnat niviarsiaqqallu naartusinnaasut affai spiralilersorneqarnikuusimanerat tusarakku qanoq misigivit?

- Tusaamavara taamatut pisoqartarnikuusoq, kisianni uppernarseqqillugu annernarpoq, aamma pissusissamisoortutut isigisinnaanngilara.

Taamaaliortoqarsinnaasimanera qanoq isumaqarfigaajuk?

- Soorunami arlaannik ajunngitsorsiassamik arlaannilu utoqqatsissutissamik tunineqarnissaat takorloorpara, naatsorsuutigilluinnarpara.

AAMMA ATUARUK Naalakkersuisut spiralilersuineq pillugu qulaajaatitsiniartut: Danmark ataatsimeeqatiginiaraat

Naalakkersuisut danskillu oqartussaasui arlaannik iliuuseqartariaqarsoraagit? Soorlu utoqatserlutik.

- Nakuusernertulluunniit uanga taasinnaavara, aamma meeraannaapput, soorlu massakkut qanittukkut aamma eqqartorneqarput, meeqqat akiuussutissamik kapitissappat? Kikkut oqartussaappat, kikkut akisussaappat, soorunami uagut angajoqqaajusugut akisussaaqataasarpugut meeqqagut qanoq pineqassanersut.

- Taamaammat tupigilaarsinnaavara immaqa angajoqqaat arlaatigut tusaaneqarsimasussaagaluarput, tusaamavagut ilai angajoqqaalluunniit akuersissummik tunniussinatik meeqqat taamatut pineqartut ingasagisorujussuuara. Innarliinertulluunniit taasinnaavara, meeraannaapput.

Assi © : KNR

Aannguaq Johansen.

Nunatsinni arnat niviarsiaqqallu naartusinnaasut affai spiralilersorneqarnikuusimanerat tusarakku qanoq misigivit?

- Tusarlugu amiilaajummerpunga taava aamma eqqarsarpunga qallunaat nunatsinni kanngunartuliai saqqummerartut amerliartortut.

Taamaaliortoqarsinnaasimanera qanoq isumaqarfigaajuk?

- Allatut ajornaqaaq kinguneqartariaqarpoq, naalakkersuisut namminneerlutik qanoq iliorniarnerlutik ujartortariaqarpaat qanoq kinguneqartissanerlugu.

Naalakkersuisut danskillu oqartussaasui arlaannik iliuuseqartariaqarsoraagit? Soorlu utoqatserlutik.

- Eqqarsaatikka ajuallapput taamatut tusarlunga nuanninngilaq, taamatut pisoqarsimasoq tusarakku nuannarinngitsorujussuuara. Tassami paasivarput angajoqqaaviluunniit apereqqaarneqaratik niviarsiarannguullutik taamatut pineqarsimasut assut ajuusaarnarpoq kalaaliulluni.

Assi © : KNR

Karen Arleth.

Nunatsinni arnat niviarsiaqqallu naartusinnaasut affai spiralilersorneqarnikuusimanerat tusarakku qanoq misigivit?

 - Tassa oqaluttuaq atuarpara aallakaatitassiarlu tusarnaarlugu. Tupaallannaqaaq attortinnanngitsuunngilaq ilumut taamaaliortoqarsinnaammat. Sunnertippunga, nammineerlungami arnaavunga anaanaq - inuusuttuaqqamik paneqarpunga – niviarsiaqqat taamatut akuersitinneqaqqaaratik innarlerneqarsimasut tusaannarlugit annilaarnaqaaq.

Taamaaliortoqarsinnaasimanera qanoq isumaqarfigaajuk?

- Neriuppunga qaquguluunniit pissutsillu qanoq ikkaluarpataluunniit taama pisoqaqqinngisaannassasoq. Taamaaliornerit oqaluttuarisaanermik sumiluunniit illersorneqarsinnaanngillat. Qanga pisimasuugaluarpoq kisianni arnat taamatut pineqarnikut tarnimikkut ikiligaassutigisaminnik kalitaqarput. Neriuppunga arnat taakku iliuuseqarfigineqassasut, ullummikkummi misigissutsimigut utersaartoorsimassapput. Taamattut saqqummersinnaanerat isumaqarpunga inuttut sapiitsuliornerusoq.

Naalakkersuisut danskillu oqartussaasui arlaannik iliuuseqartariaqarsoraagit? Soorlu utoqatserlutik.

- Aap, immaqa. Utoqqatserfigineqarneq taarsiiffigitinnerluunniit qanoq iluaqutaatigisinnaanersoq naluara. Nakorsamit innarlerneqarsimanerannut iluaqutaappat taava ajunngilaq – kisianni uanga isumaqarpunga suli pisariaqartitsinerussasut, pingaartumik arnat eqqunngitsuliorfigineqarsimanertik ullumikkumut suli qamuuna pigivaat, katsorsarneqarnikuunatillu.

Tusarnaagassiaq Spiralkampagnen
 

• Danskit oqartussaasui kalaallit amerliartoqqunagit spiralilersuinissaminnut inassuteqarsimasut, DR-ip podcastimik tusarnaagassiliareqqammisaani erserpoq.
• 1966-ip 1975-illu akornanni kalaallit niviarsiaqqat tuusintilikkaat spiralilersinneqarput.
• 1966-ip 1970-illu akornanni spiralilersinneqartut 4.500-upput.
• Kalaallit Nunaanni arnat naartusinnaasut taamani 9000-upput.
• Aperineqaqqaaratik spiralilersinneqarsimasuni arlallit tarnikkut timikkullu kingunerlutsitserujussuarnerannik kinguneqartumik qinigassinneqarsimanngitsutut misigisimapput. Anniaatigalugulu kingunerluutigisimagaat arlallit oqarput.
• Niviarsiaqqanut ukiukitsunut, angajoqqaavi akuersiteqqaarnagit, spiralilersuineq danskit suliniuteqaleruttorneranni inatsisitigut akuerisaanngilaq. Taamaammat nakorsat naartunaveersaatinik niviarsiaqqanut 18-iliineqanngitsunut, angajoqqaavi akuersiteqqaarnagit, siunnersuisinnaalersillugit inatsit allanngortinneqarpoq. Tamanna nakorsat niviarsiaqqanut ukiukitsunut, angajoqqaavi akuersiteqqaarnagit, spiralileeqqusaanertut paasisimavaat. Tassa imaappoq, nakorsat inatsisinik unioqqutitsisimapput.
• "Spiralkampagnen" P1-ikkut maajip ulluisa arfineq-pingajuanniit tusarnaarneqarsinnaalissaaq.
  
  Tusarfik: DR-podcast "Spiralkampagnen"