Ujarassiuut nutaanik akissutissarsisut: Qoororsuit sermip ataaniittut kuussuarnit pilersinneqarput
Qoororsuit ataatsimoortut Sermersuup ataaniipput.
Taakku takoriaannaanngillat, sermimiimmi ukiut millionilippassuit qalligaavoq.
Ilisimatuullu Sermersuup ataani qaarsuit takisuut, nerutusuullu piffissami sivisuumi alutorsaatigisarpaat, taakkulu qanoq pinngorsimanersut paasiniartuartarsimallugu.
Assimi nunarput sikuiuitsup sermia peerlugu assiliartaliaavoq. Uani sermip ataani qooroqarferujussuit takuneqarsinnaapput. Ilisimaneqarnerpaat tassaapput Petermannip qoorua, Ilulissat qooruat, Zachariaemilu sermimi iigartartumiittoq. Tusarfik: GEUS
Qooqqut isorartuut sermimit maannamut pilersitaasorineqaraluarput.
Danmarkimili Kalaallit Nunaannilu ujarassiuut misissuiviata, GEUS-ip, kuussuit qoororsuarnik immikkuullarissumik ilusilersimasunik ilisimatuunit taaneqartunik pilersitsisuugunartut paasivaat.
Tamanna GEUS-imi ilisimatusartut pisortaata, Gregers Damip oqaatigaa. Taassuma suleqatini Martin Sønderholm peqatigalugu misissuineq siuttuuffigaa.
- Ilisimatusarnitta qoororsuit ukiut 100-t 150-illu millionit matuma siorna kuussuusimassaganartut takutippaa, Gregers Dam oqarpoq.
AAMMA ATUARUK GEUS-ip atuagassiarisartakkani kalaallisut saqqummersikkaa: Amerlasuut atuarnissaat neriuutigigaa
Qooqqut isorartuut radarimit assit atorlugit siusinnerusukkut taamaallaat takuneqarnikuupput, taamaalillunilu sermip ataaniittup qaava misissoqqissaarfigineqarluni.
GEUS-imiilli ilisimatuut aamma aatsitassat, qaarsuiit, kinnerit ujaranngortut (sioqqat, ujaqqat, ujaraaqqallu aaqq.) takusimavaat. Taamaalillutik kuussuit qooqqunik pilersitsisimanissaat nalilerpaat.
Ilisimatuut oqarnerat naapertorlugu imeq kuussuakkoorluni nunatta ilarujussuanit sineriammukartarpoq. Sermimiillu qallerneqarnissaata tungaanut ukiuni milionilikkuutaani kuussuaqartarsimalluni.
Qoororsuit nunarsuarmi annerpaat ilaanniittut
Sermersuup ataani qoororpassuaqarpoq. Ilisimatuulli annerpaat pingasut - imaluunniit Gregers Damip oqarneratut angisuupilorujussuit - ukkatarisimavaat.
Taakku 400 kilometerimit 700 kilometerimut isorartussuseqarput, 10 kilometerimillu silissuseqarlutik 1 kilometeri tikillugu itissuseqarput.
- Taamaalillutik nunarsuarmi qooqqut annerpaat ilaanniipput, GEUS-imit ilisimatooq oqarpoq.
Qooqqut assersuutigalugu Amerikami Arizonap avannarpasissuaniittumi qoororsuarmit ilisimaneqarluartumit Grand Canyonimit anginerungaatsiarput.
AAMMA ATUARUK Sermersuup aakkiartornera 90-kkunni aakkiartorneranit arfineq-marloriaammik sukkanerusoq
Kuussuit nunatta avannaani, avannaata kangiani kitaanilu inissisimapput. Kitaaniittup isuaniittoq takornarianit soqutigineqarluinnarpoq: Ilulissat kangiat sermerlu iigartartoq Sermeq Kujalleq.
Ilisimatuut paasissutissanik ingammik tassanngaanniit qooqquniillu minnerusunit qassiiusunit katersipput. Misissuinerisalu inernerat ersaringaarmat qoororsuit allatut pilersinneqarsimanissaannik eqqarsarnissaq pissutissaqarunanngilaq.
Ilisimatuut Ilulissani qooqqup isuani kinnernik ujarannguunnikunik nassaarput, taakkua Ilulissani qoororsuup kuussuaa nunatta kangianik paqqersaasimasoq takutitsippaat.
Assimi Ilulissat kangiat qulaanit takuneqarsinnaavoq.
Taamaammat qoororsuarmi kuussuup sermermik qallerneqanngikkallarami paqqersaasorujussuusarsimassasoq – aamma maanna Sermersuanngorsimasup akianiittunut.
Nunattalu ilusaanik paasisaqarnissamut pingaaruteqarput. Ilisimatuut oqarnerat naapertorlugu paasisat issittumi sermit, sermit iigartartut qooqqullu ataqatigiinneranik paasinninnissamut ’paasissutissaapput nutaajusut’.
- Qoororsuit uku assiliorlugillu nunap ilusaanik paasisaqarnerulerpugut. Sermit iigartarferujussui sooq taama inissisimaffeqarnersut aamma paasisaqarfigineruarput, Gregers Dam oqarpoq.
- Ilulissat kangiata tassaniinneranut pissutaasoq tassaavoq, tassani ukiut 100 millionit sinnerlugit matuma siorna qooroqarmat, sermerlu tassani inississinnaasimammat, ilisimatooq nassuiaavoq.
