Siumumi nalornisut: Nunarput Parisimut isumaqatigiissummut ilanngutissava?

Nunarput Parisimi isumaqatigiissummut ilanngutsissanersoq Inatsisartut ullumi siullermeerluni taasissutigissavaat, naalakkersuisoqataasulli Siumumeeersut qanoq taasinissartik nalornipput.

Allattoq Marie Kûitse Kristensen, Marie Kûitse Kristensen

maajip 03-at 2023 07:56

Nunarput Parisimi isumaqatigiissummut ilanngutissanersoq inatsisartuni ullumi pingasunngornermi siullermeerluni tasissutigineqassaaq, Siumulli qanoq taasissanerluni suli nalornivoq.

Naak Naalakkersuisut siunneersuummik namminneq saqqqummiussisuugaluartut. Siumullu Naalakkersuisut affaasa aapparigaluaraat.

- Siumuminngaaniit tunuarsimaarnerput suli attarparput. Aamma isumaqatigiissummi naalakkersuisoqatigiinni isumaqatigiilernitsinni aamma taama oqariartorpugut. Kingunerisassai suut tamaasa paaseqqaarlugit.

Eqqissisimatitsinermut avatangiisinullu ataatsimiititaliarmi siulittaasoq, Mala Høy Kúko (S) oqarpoq.

Aamma atuarukNaalakkersuisut: Nunarput Parisimi isumaqatigiissummut ilanngulli

Nunalerinermut, immminut pilersornermut, nukissiuutinut avatangiisinulu naalakkersuisup, Kalistat Lundip (IA) nunarput Parisimi isumaqatigiissummut ilanngunnissamut siunnersuut naalakkersuisut sinnerlugit Inatsisartunut ingerlateqqippaa.

Nunarput nunarsuup kiatsikkiartorneranik killilersimaarinneqataalerneranik kinguneqartumik nunat tamalaat Parisimi isumaqatigiissutaannut ilanngutissasoq, Naalakkersuisut kissaatigigaat taassani allassimavoq.

Siumumiit oqarnerat naapertorlugu nunatta Parisimi isumqatigiissummut ilanngunneratigut aningaasaqarnikkut kingunerusinnaasut ersarinngippallaarput.

- Nalorninartut amerlagamik, paasissutissat sukumiisumik paasinissaannut. Ataatsimiititaliamut una ingerlateqqinnissaa naatsorsuutigivarput, Mala Høy Kúko oqarpoq.

Nalunaarusiaqaraluartoq nalornisut

Nunatta Parisimi isumaqatigiissummut ilanngunnissaanik siunnersuut, nalunaarusiamik nunatta Parisimi isumaqatigiiissummut ilanngutissagaluarpat kinguneriususssanik naliliiffiusumik tunngaveqaraluarpoq.

Nunarput Danmarkip CO2-mik aniatitsinikinnerulernissaatulli pisussaaffeqanngikkaluarluni Parisimi isumaqatigiissummut ilanngussinnaasoq, nalunaarusiami nutaami erserpoq.

Nunarput aamma Parisimilu isumaqatigiissummut ilanngukkuni isumaqatigiissutip immikoortuisa ilaannik minitaqarsinnaatitaavoq. Assersuutigalugu aaalajaangerneqarsinnaavoq. nunarput aatsitassarsiornermut aalisarnermullu tunngasuni CO2-mik aniatitsinikinnerulertariaqanngitsoq.

PARISIMI ISUMAQATIGIISSUT

Nunarsuup kiatsikkiartornerata killilersimaarnissaa Parisimi isumaqatigiissummi anguniagaavoq.

Nunat 200-t missaat CO₂-mik aniatitsinermik killilersimaarinninnissamik isumaqatigiissummi tassani atsioqataapput.

Isumaqatigiissut taanna Frankrigip illoqarfiisa pingaarnersaanni, Parisimi, 2015-imi atuutilerpoq.

Nunarsuup kiatsikkiartornerata annerpaamik 2 gradinut, sapinngisamillu 1,5 gradimut, killilersimaarnissaa isumaqatigiissummi tassani anguniagaavoq.

Allisiguk

- Ukiut siulliit qulit 15-it aatsitassarsiorneq annikillisaaniarnermi ilaatinngikkallarsinnaavarput, aamma imaassinnaavoq oqartugut aalisarneq aalisariutillu ilaatinngikkallassallugjt, Siunissamili ukiut qulit 15-it qaangiuppata orsussat mingutitsinngitsut nalinginaanerulersimassasut naatsorsuutigaarput, Kalistat Lund oqarpoq.

Aningaasaqarnikkulli sunniutissai ersarinngippallaartut Siumut isumaqarpoq.

- Tassami allaqqagaluarpalluunniit, ataqqivarput kisianni aamma sukumiisumik tamaasa qulaajarlugit paasinissaat innuttaasut sinnerlugit siumuminngaanniit eqqarsaratta, taamaammat ataatsimiititaliamut ingerlaqqinnissaa kissaatigaarput, Mala Høy Kúko oqarpoq.

Qulartuarsimasut

Parisimi isumaqatigiissummut Siumut aatsaat nalornilinngilaq.

Danmark isumaqatigiissummut tassunga 2016-imi atsioqataavoq.

Nunarpulli peqataaniarnani taamanikkut aalajangerpoq, isumaqatigiissutip taassuma nunatta aningaasarsiorneranik killileeratarsinnaanera aarleqqutigineqarmat. Nunatsinnimi iluanaarutigisinnaasaminik gassinillu silamik kianneerulersitsisunik aamma aniatitsinerunermik kinguneqartussamik aatsitassanik piiaanissamut angisuunik suliniuteqalersaartoqarmat nunarput isumaqatigiissummi peqataassanngitsoq aalajangiunneqarpoq.

Aamma atuarukNaalakkersuisut Parisimi isumaqatigiissut pillugu siunnersuut ukiamut kinguartippaat

Parisimi isumaqatigiissummi pisortatigoortumik aatsaat ilanngutereeriarpat taamaaliorumapput.

Nunarpulli Parisimi isumaqatigiissummi peqataalissasoq, Naalakkersuisut siulittaasuat Múte B. Egede (IA) 2021-mi novembarimi nalunaarpoq.

IA-li Nalerarlu ukioq ataaseq matuma siorna naalakkersuisoatigiikkunnaarlutik IA Siumullu naalakkersuisoqatigiilermata tamanna qatangiinnarpoq.

Siumummi nunatta Parisimi isumaqatigiissummut ilanngunnissaanut nalorniuarsimavoq - aamma ullimi, siunnersuutip Inatsisartuni siullermeerluni oqaluuserineqarfissaani.

- Ataatsimiititaliami sukumiisumik misissuisoqarnissaa uagut kissaatigaarput, Mala Høy Kúko oqarpoq.

Siunnersuut taanna Inatsisartuni maajip pingajuani siullermeerneqassaaq. Siunnersuulli amerlanerussuteqartunit akuersissutigineqarpat nunarput Parisimi isumaqatigiissummut ukiaru aatsaat ilanngussinnaalissasoq, Kalistat Lund oqarpoq.