Qulaajaaneq: Inatsisitigut ataataqanngitsut -"Sooq taama pineqarpugut?"

Nunatta Danmarkillu akornanni pissutsit pillugit oqaluttuarisaanermik qulaajaasoqartussaavoq, Klaus Frederiksenillu neriuutigaa inatsisitigut ataataqanngitsut sukumiisumik qulaajaaffigineqarumaartut.
Klaus Frederiksen inatsisitigut ataataqanngilaq, taassuma angutaa ernerminik attaveqarusunngilaq. Assi © : KNR/Malik Brøns
juunip 11-at 2022 11:15

- Naalagaaffiup isertuarani oqaluttuuttariaqarpaatigut, sooq pisupalaanik taamaattunik politikkikkut atugaqartitsisimanerluni. 

59-nik ukiulik Klaus Frederiksen oqarpoq.

Nunatta Danmarkillu akornanni sorsunnersuup kingornaniit pissutsit pillugit oqaluttuarisaanermik qulaajaasoqassasoq, Naalakkersuisut danskillu naalakkersuisuisa isumaqatigiissutigaat.

Maannamulli suli nalunarallarpoq, sorpiaat qulaajarneqassanersut, sorpassuilli toqqagassaapput, soorlu meeqqat misileraataasimasut, spiralilersuisimaneq aammalu inatsisitigut ataataqannginneq.

Klaus Frederiksen inatsisitigut ataatanngitsuusoq, neriuppoq atukkatik pillugit qulaajaasoqarumaartoq.

Inatsisitigut ataataqanngitsut

1963 tikillugu meeqqat katissimanerup avataatigut nunatsinni inunngorsimasut, ataataqartitaanissaminnut pisinnaatitaaffeqanngillat, tassa ataataasumiit kingornussisinnaanatilluunniit naggataanik naggateqarsinnaatitaanngillat. Taakkulu kingorna Inatsisitigut ataataqanngitsutut ilisimaneqalerput. Aatsaalli 1974-p kingorna katissimanatik meerartaarsimanermi ataatassarsiuussineq pilermat nunatsinni tamarmi atuutilerpoq.

AAMMA ATUARUK Inatsisitigut ataataqanngitsuulluni peroriartortoq: Ataatama ernerigaminga miserratigiuaannarpaa

Klaus Frederiksenilu taakkununnga ilaavoq, inatsisillu taama aaqqitaanera pissutaalluni ataataqanngitsutut peroriartortariaqarsimalluni. Maanna inuerutitaasimasumi Qullissani 1962-mi inunngorpoq, kalaallimik anaanaqarluni danskimillu ataataqarluni. 

Angajoqqaavi katissimanngillat, Kilaasilli inuunerata ukiuini siullerni inooqatigiissimagaluarput. Marlunnilli ukioqartoq angutaa Danmarkimut aallarpoq, ukiorpassuillu takoqqinngilaa.

Naalagaaffeqatigiippugut

Klaus Frederiksenilli aamma nuannaarutigaa, nunatta Danmarkillu akornanni oqaluttuarisaanermut misissuisoqartussanngornera, neriuutigaalu inatsisitigut ataataqanngitsut pillugit aamma misissuisoqarumaartoq.

- Isertuaatsumik qulaajaasoqartariaqarpoq, danskit naalagaaffianniit sooq taama atugaqartitaasimanerput pillugu, sooruna taamaattoqarsimasoq uffa naalagaaffeqatigiinneq taamani piusoq?

Kalaallit Nunaat 1953-mi nunasiaataajunnaarpoq, nunarpullu Danmarkip nunaata ilaatut inissinneqarluni, taamaakkaluartorli nunatsinni piginnaatitaaffiit ilarpassui danskit piginnaatitaaffiinut naapertuunneq ajorput.

AAMMA ATUARUK Múte: Pissutsinik akuersaarneqarsinnaanngitsunik saqqummerartoqarmat qulaajaassaagut

Tamannalu tupinnanngitsumik Klaus Frederiksenimut nalornisoorutaavoq.

- 1953- mi Danmarkip naalagaaffiani naligiisitaasutut innuttaatinneqalerpugut. Aammalu Danmarkip naalagaaffia inuit pisinnaatitaaffiinik avammut oqaaseqaraangami erseqqissaatigisarpaa; inuit pisinnaatitaaffiinut tunngasut minnerpaarpaannguamilluunniit tapersersugaralugit. Kisianni uani, Inatsisitigut ataataqanngitsut eqqarsaatigalugit allaalluinnaqqissaartumik periuseqartoqartarsimasoq erserpoq, Klaus Frederiksen oqarpoq.

Oqaluttuarisaanermik qulaajaasoqarnissaa oktobarimi aallartisarneqassaaq, tamatumalu kingorna qulaajaaneq aallartissalluni.