Politikerit isumaqatigiittut: Nunatta nunasiaataajunnaarnera misissorneqassaaq

Nunatta ukiut 60-ingajaat matuma siorna pisortatigoortumik nunasiaataajunnaarluni Danmarkimi amtinngorneranik qulaajaasoqassasoq, Inatsisartut isumaqatigiipput.

Nunarput 1953-imi nunasiaataajunnaarluni Danmarkimi amtiulermat, Naalagaaffiit Peqatigiit nunasiaajunaarsitsinermut piumasaqaataannik Danmarkip naammassinnissimaneranik qulaajasussanik Inatsisartut isumalioqatigiissitaliorniarput.

Naalagaaffiit Peqatigiit (FN) inuttut pisinnaatitaaffiit pillugit malittarisassaat taamani maleqqissaarneqarsimanersut ilaatigut misissorneqassaaq. 

Isumalioqatigiissitassami suliassat ilaasortassallu ukiaru piariissasut tassanilu sulineq qinigaaffimmi uani aallartissasoq aalajangerneqarpoq.

Siumut: Nunarput qoqassineqartarsimavoq

Doris J. Jensen Siumumeersoq nunatta nunasiaajunnaarneranik qulaajaasoqarnissaanik siunnersuuteqartuuvoq.  

Danmarkimi nunatsinnut sorsunnersuup kingulliup soraareernerani isertuussisarsimasoq taamanikkullu Landsrådip ineriartortitsinissaanut piffissaliinikippallaartarsimasoq arlalippassuartigut ersertartoq, taanna isumaqarpoq.

- Ingerlaqqinnissamulli alloriarfissat tamatsinnut ersarinneroqqullugit piffissami pineqartumi nunatta qoqassineqarsimanera naapertuilluarnerup aqqani naammassillugu qulaajaaffigineqartariaqarpoq, Siumup aalajangiiffigisassatut siunnersuutaani allaqqavoq.

AAMMA ATUARUK Arnat spiralilersorneqarsimanerminnik kingunerlutsitsisut ikiorserneqarneqalersut

Nunatta nunasiaajunaarluni amtinngornerata siornatigut kinguneratigullu ilaatigut pisut ajorluinnartut ukiuni kingullerni saqqummertalersut, Doris J. Jensenip Siumullu siunnersuuteqarnerminni eqqarsaatigaat. Soorlu avanersuarmiunik Thulemiit pinngitsaaliilluni nuutitsineq, meeraanerminni misileraatigineqarsimasut aamma maanna oqallisaasoq spiralilersuisimaneq.   

IA-lu isumaqataavoq.

- Nammineersinnaanermik ilitsersorneqarluta Naalagaaffiup (Danmarkip, aaqq.) Naalagaaffiit Peqatigiit inuit pisinnaatitaaffiinut naapertuuttumik suleriaaseqarluni iliuuseqarsimagaluarpat pisinnaatitaaffinnik qaangiinerit qulaanni taakkartukkat pisimanavianngikkaluarput, eqqarsartaatsikkut timikkullu ikilikkat ikinnerusimassagaluartut isumaqarpugut, IA-meersoq Mariane Paviasen Inatsisartut oqallinneranni oqarpoq.

Siunnersuut Naleqqamit aamma taperserneqarpoq, Demokraatillu spiralilersuisimaneq misissorneqartariaqartoq isumaqarput. Taakkuli nunasiaajunaarsitsinerup qulaajarneqarnissaanik siunnersuut toqqaannartumik isummerfiginngilaat, siunnersuullu Inatsisinut Ataatsimiititaliamit sulianeqartussatut ingerlateqqillugu. 

Atassutip siunnersuut paasikannerpaa, siunnersuulli aappassaaneerneqarluni oqallisigineqarmat Aqqalu Jerimiassen ima oqarpoq:

- Akisussaaffik ilinniippoq, akisussaaffik uanniippoq. Ajornaqaarmi allanik pisuutitsiuartilluta nikikkunnanngilagut.

Inatsisartuni ilaasortani 31-usuni 28-t akuersillutik taasimmata siunnersuut akuerineqarpoq. Itigartitsisoqaranilu taasinngitsoqanngilaq.

Nalunaarusiaareersut naammagineqanngitsut

Nunatta nunasiaataanera pillugu Dansk Institut for Internationale Studierip (DIIS) oqaluttuarisaanermi qulaajaanera 2007-mi saqqummerpoq. Taannali naammanngitsoq Inatsisartuni Inatsisinut Ataatsimiititaliamit nalilerneqarpoq.

AAMMA ATUARUK Meeraalluni misiliutigineqarsimasoq: Ukiuni 70-inngulersuni angalaneq naalerpoq

Tusagassiortup Anne Kirstine Hermannip atuakkiaa "Imperiets Børn" siorna saqqummerpoq. Tassani saqqummerpoq Danmark nunatta siunissaanut tunngasuni periarfissat pillugit paasissutissanik taamani Landsrådimut piaaraluni isertuussisarsimasoq.   

Periarfissat taakkua FN-ip nunasiaatillit sorsunnersuup kingulliup soraareernerata ilutigisaanik nunasiaajunaarsitsinissaannik piumasaqarnermini saqqummiuppai.

Qulaajaanissamik siunnersuut akuersissutigineqartoq qanoq akeqassanersoq suli ilisimaneqanngilaq.