Meeraalluni misiliutigineqarsimasoq: Ukiuni 70-inngulersuni angalaneq naalerpoq
- Mette, arfiniuliusugut, meeqqanik misiliutigineqartunik taaneqartartugut, sinnerluta aaqqissuussinermut matumunnga tamatta qilanaarisimasatsinnut qilanaarsimaqisatsinnut qutsaviginiarpakkit.
Eva Illumip Københavnimi Nationalmuseumimi oqalugiaatini aallartippaa. Danskimmi ministeriunerata meeqqanik misiliutigineqartunik taaneqartartut sinnikui massakkut suli inuusut arfinillit qaaqquai.
Meeraallutik misiliutigineqartut
Meeqqat 22-t 1951-imi misiliutaasussatut Kalaallit Nunaanniit Danmarkimut nassiunneqarput.
Meeqqat taakkua misileraanermi pingaarnertut inissisimapput, taamani meeqqat qallunaanngorsarneqarput maligassatut Kalaallit Nunaannut utersinnaaqqullugit.
Taakkuali angerlaramik kalaallisut oqalussinnaanngillat ilaquttaminnilu najugaqaqqusaanatik. Meeqqallu taamani Nuummi børnehjemmimi inissinneqarlutik.
Meeqqat 22-t sinneri arfinillit ullumi suli inuupput. Taakkua 80-it missaannik ukioqarput.
Taanna 1951-imi Danmarkimut nassiunneqartut ilagaat kulturikkut misiliummut maligassiuisussatut ilaatinneqarluni. Meeqqat allat 21 ilagalugit danskinngortinneqassapput uterunillu Kalaallit Nunaanni qallunaatut oqaluttutut nutaatut siuttuussallutik.
Kisianni misiliineq iluatsinngilaq: Taamani meeqqat taakku ilarpassui kingunerlutsitsinermik, atornerluinermik misigisaqarsimapput arlallillu imminut toqoriartarsimallutik.
Ullumikkut – ukiut 70 qaangiummata – meeqqanit arfinillit sinnerupput.
Eva Illum oqalugianngitsiartoq Mette Frederiksen meeraallutik misiliutaasimasunut utoqqatserpoq. Meeraalliutik misiliutaasimasut taakku arfinillit siornatigut allakkatigut utoqqatserfigineqarput, kisianni aatsaat tassa kiinarsillugit oqarfigineqarput.
Eva Illum killitsisimaqisoq taakku meeraallutik misiliutaasimasut arfinillit sinnerlugit oqalugiarpoq.
- Ukiuni 70-inngulersuni angalaneq naalerpoq.
- Angajoqqaatta aallarnissarput akueraat, kisianni tassaqa sumut angernerlutik ilisimavaat, Eva Illum oqarpoq.
Kalaallit Nunaannut uterlutik angerlarnertik oqaluttuaraa, oqaatsitik puigorsimallugit ilaquttaminneeqqusaanatillu. Taarsiullugu Nuummi meeqqanut angerlarsimaffimmut inissinneqarput.
- Danmarkimit angerlamut apuunnitsinni arlallit angajoqqaaminnik oqaloqateqarsinnaanngillat. Meeqqallu angerlarsimaffianni kalaallisut oqaloqqusaanngilagut.
- Qiasaqaagut.
Misigisat eqqaamasanit peerneqartut
Eva Illum oqaluttuarpoq Nuummi meeqqat angerlarsimaffianneereernerup kingornatigut meeqqat misiliutaasimasut misigisamik oqaluttuarinissaat kanngusuutigisimagaat.
- Malunnarsivoq uagutsinnik suliniut puigorneqapajaarsimasoq. Meeqqat angerlarsimaffianeereernerup kingornatigut avissaartuuppugut, ilavut inuunerup ilaani ingerlalluarpaallanngillat atornerluineq nappaatillu pillugit.
- Allat, ikinnerusut, ilinniagaqarput, ilaqutaqalerlutik ajunngitsumillu inuuneqarlutik. Tassaapput ilaatigut ullumikkut maani najuuttut.
- Inuuneq naallugu ilisarnaataavoq arlaannattaluunniit inuunerput allanut oqaluttuarinngimmagu. Immaqa kanngusuutigisimavarput, immaqa eqqaamasavut nalunngeqatiginnissutsitsinnit peerneqarsimapput.
Foto: Liselotte Sabroe/Ritzau Scanpix
Naggataatigut Eva Illumip ministeriuneq qutsavigaa meeraallutik misiliutaasimasunut utoqqatsernissamu akisussaaffik tigummagu. Aamma Inuit Ataqatigiit Folketingimut ilaasortaatitaat Aaja Chemnitz Larsen qutsavigaa naggataatigullu meeraallutik misiliutaasimasut eqqartuusissuserisuat taakku arfinillit naalagaaffimmit koruuninik 250.000-inik sulissutiginnissimasoq qutsavigaa.
Aamma 2020-mi pisimasunik nalunaajaaneq saqqummersinneqarpoq, taannalu ilisimatuutut kalaallinit danskinillu misissuinerup kinguneraa. Tamannalu Eva Illum-ip qujassutigaa.
- Mette illinuna... Kiisa killitsippunga... Uagutsinnut Danmarkimut nassiussaasunut akisussaaffimmik tigusisutit.
- Taamani qanoq pisoqarsimaneranik apeqquterpassuit nalunaajaammi akineqarput.
- Pingaartumik Aaja Chemnitz Larsenimut annertuumik qujanaq, taassumami Børns Vilkår-imut attaveqarsinaalersippaatigut. Eqqartuussissuserisatsinnullu Mads Pramming-imut taarsiiffigineqarnissatsinnut ikiuuttumut qujanaq.