Nunarput pissaanilissuarnit ukkatarineqartoq: Iluaqutigisinnaavarput
Nunatta soqutigineqaleraluttuinnarnera piffissami kingullermi oqallisigineqaqalunilu allaaserineqaqattaarpoq, tamatumali nunatta qanoq iluaqutigisinnaatigineraa annerusumik eqqaaneqartanngilaq.
Taamaattumik KNR-imiit tamatuminnga ilisimasallit oqaloqatigaavut, paasiniarlugu, nunatta tamatumani nukittunerulluni inissinnissaminut qanoq atorsinnaaneraa suullu nunatsinni eqqumaffigisariaqarnerivut.
Niuerneq
Inuussutissarsiornermut, Nukissiuuteqarnermut Ilisimatusarnermullu Naalakkersuisup Jess Svanep USA-llu nukissiuuteqarnermut ministereqarfiata siunniussaqaqatigiinnermik nalunaarut maajip 20-ani atsiorpaat.
Nunatta USA-llu nukissiuuteqarnermut ilisimatusarnermullu tunngasutigut suleqatigiinnerulernissaat kissaatigineqartoq nalunaarummi taakkartorneqarpoq. Nalunaarut taanna pituttorsimaffiunngikkaluartoq nunatsinni suliffissanik nutaanik pilersitsinermik malitseqaratarsinnaasumik USA-p nunatsinnik soqutiginninneruleriartorneranut takussutissaavoq.
USA nunatsinni nukissiuuteqarnermut ilisimatusarnermullu tunngasutiguinnaanngitsoq aammali umiarsualiveqarnermut mittarfeqarnermullu tunngasutigut soqutiginninnerminik ersersitsivoq.
- USA-p Kalaallit Nunaannut soqutiginnilernerata Kalaallit Nunaanni inuussutissarsiornikkut ineriartortitsinermut ikiuutaasinnaasumik Kalaallit Nunaanni atassuteqaatersuutitigut ineriartortitsinerunermut aningaasalersueqataaneranik kinguneqarsinnaanera pitsaaqutigaa, Forsvarsakademimi lektori Peter Viggo Jakobsen oqarpoq.
Nunalli pissaanilissuit - tassa USA-p, Ruslandip Kinallu - nunatsinnut soqutiginninnermikkut aaqqiagiinngissuteqalerataannaanerat naalagaaffeqatigiinnermi eqqumaffigineqaqqissaartariaqarpoq.
- Nunat pissaanilissuit ukiuni kingullerni takusartakkatsitulli aaqqiagiinngissuteqaqqajaassappata – tasssa USA-p Kinallu akornanni, aammali USA-p Ruslandillu akornanni – Issittumi nunat – aamma Kalaallit Nunaat – artorsalissapput. Periarfissaat ikilissapput, USA-lu isumannaatsuunissamut qularnaveeqqusiisoriinnaarlugu Kina Ruslandiluunniit aningaasarsiornikkut suleqatigisinnaanngilaat, Camilla Tenna Nørup Sørensen Forsvarsakademimi ilisimatusartoq oqarpoq.
Forsvarsakademimeersut nunatsinniittut
Forsvarsakademimeersut sapaatit akunneranni uani Nuummiipput.
Namminersorlutik Oqartussaneersut, Forsvarsakademimeersut taamatuttaaq Issittup Sakkutooqarfianeersut peqataaffigisaannik Ilisimatusarfik ippassaq matoqqasumik ataatsimeersuartitsivoq, peqataasullu katillugit hunnorujut missaanniipput.
Isumannaallisaanermut politikkimi akimmiffiit pillugit Hotel Hans Egedemi unnugu ammasumik oqallitsitsisoqassaaq, ilisimatusartullu tutsuigisat Forsvarsakademimeersut peqataassapput. Peqataaneq akeqassanngilaq, peqataanissamullu nalunaaqqaartoqartariaqanngilaq.
Naalagaaffeqatigiinneq:
Peter Viggo Jakobsenip erseqqissaaneratulli naalagaaffeqatigiinneq Kalaallit Nunaata soqutigineqaleraluttuinnarnerata Kalaallit Nunaannut iluaqutaanissaanut qitiulluinnartumik soorunami pingaaruteqarpoq.
Jon Rahbek-Clemmensenip Forsvarsakademimi Issittumi Kalaallit Nunaannilu politikkit pillugit lektoriusup nunatsinni politikerit arlallit Danmarkip nunarput pillugu politikkikkut eqeersimaarpallaannginneranik oqaluttut ilaatigut isumaqatigai.
Isumaqarporlu suliassaqarfiit ilai Kalaallit Nunaannit akisussaaffigineqarmata ilaalu Danmarkimit suli akisussaaffigineqarmata naalagaaffeqatigiinnerup aaqqissuussaaneratigut aaqqitassaqartoq. Taamaattumik suliassaqarfiit nalorninartoqarfiusarmata sulinerit piumasarineqartutuulli tamatigut pilertortumik peqqissaartumillu ingerlanneqarsinnaasanngillat.
Kalaallit Nunaatali soqutigineqaleraluttuinnarnini Danmarkimut tunngatillugu patajaannerusumik inissisimalernissaminut iluaqutigisinnaavaa.
- Tamanna Kalaallit Nunaata isumaqatiginninniarnikkut periarfissaqarnerulersippaa. Danmarki Kalaallit Nunaallu suleqatigiinnerminnik attassiinnarpata nalagaaffeqatigiinnerup kingunerisinnaasaasa suuneri qularnanngitsumik kikkunnulluunniit nalunaassissapput, Jon Rahbek-Clemmensen oqarpoq.
Nunarput Danmarkilu suleqatigiinnerminnik ersarissaasinnaanatillu attassisinnaanngippata naalagaaffeqatigiinnerup tungaatigut ajalusoortoqarsinnaavoq.
- Kalaallit Nunaata Amerikamik oqaloqatiginnittarumaarnissamini Danmark suleqatigiumanngippagu, oqaloqatiginnittarninilu Danmarkimiit avissaarnissamut periarfissatut isigippagu, tamanna Danmarkimut attaveqateqarnermut ajoqutaasinnaavoq, Jon Rahbek-Clemmensen oqarpoq.
Isumannaallisaanermut politikki:
Naalakkersuisut siulittaasuata Kim Kielsenip Inatsisartut ataatsimiinnerat ammarlugu oqalugiarnermini oqaatigaa, nunatta Issittumi pingaarutilimmik inissisimanerata soqutigineqarluarnera ilutigalugu illersornissamut isumannaallisaanermullu politikki ukkatarineqarnerulertariaqartoq. Naalagaaffeqatigiinneq pillugu oqallinnermi isumannaallisaanermut politikki aamma sammineqartorujussuuvoq. Nunarpummi soqutigineqarnini tunngavigalugu Danmarkimi politikkikkut ingerlatsinermut sunniuteqarnerunissaminut isumaqatiginninniarsinnaavoq.
- Isumaqarpunga Kalaallit Nunaat taamaaliorsinnaallunilu taamaalioreersoq. Naalagaaffeqatigiinnermi annertunerusumik ataatsimut siunnerfeqarnissaq pisariaqartoq Københavnimit arajutsisimaneqanngilaq, tamannalu – Københavnimi Nuummilumi – sulissutigineqartupilussuuvoq, Camilla Tenna Nørup Sørensen Forsvarsakademimi ilisimatusartoq oqarpoq.
Naalagaaffeqatigiit isumannaallisaanermut politikki pillugu isumaqatigiissinnaanngippata – nunarpullu tamatumani qanoq sunniuteqartigissanersoq isumaqatigiissutigisinnaanngippassuk – nunatta siunissaanut annertuumik sunniuteqaratarsinnaasumik nunarput Danmarkilu aaqqiagiikkunnaaratarsinaapput.
- Tamanna suleqatigiinnikkut torersumik naammassisinnaanngikkutsigu annertoorujussuarmik aaqqiagiinngittoqarneranik kinguneqarsinnaavoq; Russit Issittumi sakkutooqarnikkut annertusaasinnaapput, amerikamiullu nunatsinni sakkutooqarfii amerlanerulersinnaapput, taavalu nunat naalagaaffeqatigiit qulaatiinnarlugit nillertumik sorsuttoqalerneranik kinguneqarsinnaavoq, Forsvarsakademimi lektori Peter Viggo Jakobsen oqarpoq.
