Ittoqqortoomiini piniartut aavi PFAS-imik nunarsuarmi akoqarnerpaat ilaanniipput. Piniartagaat nannut, puisit arferillu PFAS-imik akoqarput, taakkulu nerisaramikkit timii PFAS-eqalertarput.

Aarhus Universitet Technical Sciencesip misissuinerata tamanna takutippaa.

Timip nappaatinut illersuutaa PFAS-imit sanngiillisinneqartarmat, inuit nappaatinit sunnertianerulersarput. PFAS-ili timip peqqissusaanuinnaq siooranaannarani, aamma tarnikkut ajunngitsuunissamut siooranarsinnaavoq. Kalaalimerngimmi pilluarnissatsinnut pingaaruteqarput.

Nakorsaq Gert Mulvad KNR-imut taama oqarpoq.

- Mingutsitsisunik aatsaat tusalinngilagut. PFAS-imik avatangiisitsinnik mingutsitsissutaavoq aamma alla. Nunatsinnilu pinngortitaq avatangiisigullu uagutsinnut pingaarutipilussuupput. Minnerunngitsumik tarnikkut peqqissuunissatsinnut, nakorsaq oqarpoq.

Nerisatta tarnikkut peqqissuutippaatigut

Gert Mulvad ICC-p peqqinnissaq pillugu misissuineranut peqataanikuuvoq, Issittumilu peqqissuseq maannakkut misissuiffigalugu.

- Tassanngaanniillu Issittumi peqqinnissamut tunngatillugu tarnikkut peqqissuseq ajornakusoorfiunerpaanut ilaasoq nalunngilarput. Qanoq inuulluataartiginersugut pillugu ernumanartoqarpoq, ajornartorsiutaasorlu Issittup inoqqaavisa akornanni imminut toquttut amerlanerisigut takuneqarsinnaalluni, Gert Mulvad oqarpoq.

Pinngortitamik atuinerput tarnikkut eqqissisimatitseqataasartoq taanna isumaqarpoq. Tassanilu nerisagut pingaaruteqarput.

- Kalaallit nerisaat timimut pitsaasunik arlalinnik sunniuteqartartut qularnanngilaq. Kissartitsisarput, nukissaqartitsisarlutillu. Nerisassat tamakku proteineqartupilussuupput, orsullu akuinik arlalinnik imaqarlutik. Nunani killerni nerisat kulhydrateqarnerupput. Taakkua timimut sunniutaat malunnartumik assigiinngissuteqarput, Mulvad oqarpoq.

Akoorutissat PFAS-it silaannakkut immallu sarfaasigut Issittumut apuuttarput. Tamaani avatangiisinut pigaangamik, nerisareqatigiiaatigut akukilliartortarput.

Nerisareqatigiinni kingulliit, uumasut kiisortut, soorlu naannut, arferit kigutillit puisillu taamaammat PFAS-eqaqaat.

Danmarkimi napparsimmavinni kalaaliminertornerutikkusukkaat

KNR piniartumik Ittoqqortoormiormiumik Åge Danielsenimik siusinnerusukkut oqaloqateqarpoq. Taanna inuunini tamaat kalaaliminertortarpoq, allanillu nerisaqalernissani takorloorsinnaanngilaa.

- Aallaraangama timimma ingerlaannaq malugilersarpaa. Perlilertutut misigisarpunga, soorlu isumakulunneq misigisarpara. Qallunaaminernik nerileraangama ingerlaannaq qatsuttarlugit misigisarpunga. Aamma nererusussuseerunneq misigisarpara, Åge Danielsen oqarpoq.

Tamannalu Gert Mulvadip ilisarisinnaavaa.

- Tamanna Canadami maanilu nunatsinni ilisimaneqarpoq. Inuit Danmarkimi Canadallu kujataani napparsimmavinni uninngagaanngata taamaattoqartartoq ilisimaneqarpoq, nakorsaq oqarpoq.

- Tamanna pingaartinneqartupilussuuvoq. Aamma ilaatigut tamanna pissutigalugu, kalaallinut Danmarkimi napparsimmavinni uninngasunut kalaaliminernik neqerooruteqarsinnaaniarsaraagut.

KNR Aarhus Universitet Technical Sciencesimit ilisimatuumik Kim Gustavsonimik aamma oqaloqateqarpoq. Nunatsinni uumasut PFAS-eqarnerannut nunarsuarmi mingutsitsineq pissutaammat, nunarsuarmioqatigiit tamarmik soorlu Naalagaaffiit Peqatigiitsigut iliuuseqartariaqartut, akoorutissallu inerteqqutigineqartariaqartut ilisimatusartoq isumaqarpoq. Gert Mulvadilu isumaqataavoq.

- Tamanna ajornartorsiutip iliuuseqarfiginissaanut aqqutissaavoq. Avatangiisigut ima mingutsinneqarsimatigippata allaat nerisagut nerineqarsinnaanatik, tamanna nunarsuarmut tamarmut ajornartorsiutaavoq. Taamalu mingutsitsiinnartoqarnissaa akueriinnarsinnaanngilluinnarparput, Gert Mulvad oqarpoq.