Ilisimatusartoq Parisimi isumaqatigiissummut tunngatillugu: Umiatsiaaqqat innaallagiartortunik aquuteralalersoqquneqarallarunnanngillat
Kalaallit Nunaat Naalagaaffiit Peqatigiit (FN) Parisimi isumaqatigiissutaannut ilannguppat, inuisa tamatuma pileqqaarnerani sunnerneqaatigingaarnavianngilaat.
Inuiaqatigiit pissusiinik ilinniagartooq silap pissusiata allanngoriartorneranik ilisimasalik Ilisimatusarfiullu Inuiaqatigiilerinermut, Aningaasaqarnermut Tusagassiornermullu Immikkoortortaqarfiani lektori, Pelle Tejsner, taama naliliivoq.
- Umiaatsiaqqat innaallagiartortunik ulluni aggersuni aquuteralalersoqquneqarallarnavianngitsut isumaqarpunga. Naamerluinnaq taamaalioqqusisoqarallarunarnavianngilaq, taanna oqarpoq.
Nunarput Parisimi isumaqatigiissummut ilannguppat, nunatta politikerii silap pissusianut periusissiortussaatitaalissapput. Gassimik CO2-mik nunarsuarmi aniatitsikinnerulernissamik nunat tamalaat pilersaarutaat, Nationally Determined Contribution (NDC), aallaavigalugu periusissiortussaassapput.
Innuttaasut inuussutissarsiortullu suleqatigalugit silap pissusianut periusissiuliortoqassasoq, Nunalerinermut, Imminut Pilersornermut, Nukissiutinut Avatangiisinullu Naalakkersuisoq Kalistat Lund Inuit Ataqatigiinneersoq tusagassiutinut nalunaarummini ilaatigut allappoq.
- Periusissiaq silap pissusianut tunngatillugu anguniagassanik imaqassaaq, aammalu Kalaallit Nunaanni qanoq iliorluni mingutsitsinngitsunut nuutitsiartornermut aningaasaqarnikkullu ineriartortitsisoqarnissaanut siunnerfilersuisoqassalluni, Kalistat Lund oqarpoq.
NDC-mi nunat ataasiakkaat attaveqaasersuusersugaanerat eqqarsaatigalugit suliaavoq.
- Taamaammat nunarpassuit Parisimi isumaqatigiissummut ilaapput. NDC nunat isumaqatigiissummut sutigut ilaarusunnerlutik namminneq aalajangernissaannut taamaalilluni tunngaviusarpoq, Pelle Tejsner oqarpoq.
Taamaammat nunarput CO2-mik sutigut qanorlu aniatitsikinnerulissanersoq, politikerit namminneq aalajangigassaraat.
Aningaasarsiornerunissamut akornutaanavianngitsoq
Parisimi isumaqatigiissummut ilanngukkutta, nunarput nunanut suliffissuaqarfiusunut allanut soorlu USA-mut Kinamullu naleqqiulluni suliffissuaqarnikkut ineriartortitsinermi qanoq inissisimanersoq politikerit misissortussaassavaat.
- Taamaalillutik Kalaallit Nunaata suliffissuaqarnikkut sutigut ineriartortitseqqissanersoq CO2-millu nunanit suliffissuaqarfiusuninngarnit aniatitsikinneroqisoq paasissavaat, Pelle Tejsner oqarpoq.
Nunarput taamaalilluni Parisimi isumaqatigiissut unioqqutinngikkaluarlugu soorlu aalisarnermi aatsitassarsiornermiluunniit ineriartortitsinerunissamik periarfissaqarnerulissaaq.
- Nunatsinnili suliffissuaqarfiit CO2-mik aniatitsikinnerulernissaannik qanoq iliornissaq immaqa ukiut 20 30-lluunniit qaangiuppata isumaliutigisussanngussavaat, Pelle Tejsner oqarpoq.
Nukissiutit ataavartut
Kalaallit Nunaat silaannarmik mingutsitsisumik CO2-mik aniatitsinerpaajunngikkaluarluni CO2-mik aniatitsinera nukissiutinik ataavartunut naleqqussarnikkut politikerit killilersornerusariaqaraat, Pelle Tejsner isumaqarpoq.
Taassuma oqarnera naapertorlugu Kalaallit Nunaat ataavartunik nukissiutaasinnaasoqarfioqimmat nukissiutinik ataavartunik atuinissamik periarfissaqarluarpoq. Soorlu anorip erngullu nukingannik nukiussiuteqarnermi, imaluunniit Islanditullu CO2-mik immiuteqalernikkut.
- Piffissaq qaninnerusoq eqqarsaatigalugu akileraarutitigut akitsuusersuisoqangaatsiartoqarnissaa ernummatigisariaqanngikkipput isumaqarpunga, Pelle Tejsner oqarpoq.
Kalaallit Nunaata piviusunngortissinnaasorisaminnik tigussaasunik anguniagarnissaq, politikerit suliassaasa tulleraat.
Naalakkersuisut nunatta silap pissusia pillugu periusissiaa 2030-mi sunniuteqalersussatut siunniullugu Nalaagaaffiit Peqatigiit silap pissusia pillugu aalajangersaaqataasunut angussissangapput.
