Naalakkersuisut: Danmark inuiannik nungusaasimanerarlugu eqqartuussuvilersuunneqarnissaa tulliussaaq

- Danskit naalagaaffiannit iliuuserineqarsimasoq inuiannik nungusaaneruvoq. Maannakkut taama oqarneq tunngavissaqarpoq.

Naalakkersuisut siulittaasuat Múte B. Egede (IA), Deadline-mi DR-ip aallakaatitassiaani decembarimi paatsuugassaanngitsumik taama nalunaaruteqarpoq.

Danmarkip naalagaaffia kalaallinik arnanik niviarsiaqqanillu ilaatigut akuersitseqqarnani 1960-ikkunni 1970-ikkunnilu naartunaveersaasersuisitsillunilu inunngortut ikilisimaartinniaramigit inuiannik kalaallinik nungusaniarsimasoq, Naalakkersuisut isumaqartut, taamatut oqarnermigut erseqqissarpaa.

Taama oqarnera isornartorsiorneqarpoq oqartunit, pasilliutai eqqartuussivimmi ilalerneqarnavianngitsut. Aammali Naalakkersuisut qineqqusaaginnarnerarlugit isornartorsiuisoqarpoq.

Tamannali naalakkersuisut nalunaarutigiuagaannut naapertuuttoq, naalakkersuisut suliami oqaaseqartartuat Naaja Nathanielsen (IA) taama isumaqarpoq.

- Qallunaat naalagaaffiat, kalaallit arnartaasa meeqqiorsinnaanerannik pilersaakkamik ukiut qassiit killilersuisimanera inuiannik nungusaanertut isigaarput. Tamanna oqallisigeqqitassaasorinngilarput, taanna KNR-imut taama oqarpoq.

Danmark ajornanngippat eqqartuussaassaaq

Tassalu naalakkersuisut namminneq qulaajaasitsinertik septembarimi piareertinnagu taama oqareerput.

Qulaajaanermi tassani arnat akuersiteqqaarnagit naartunaveersaasersorneqarnermikkut inuttut pisinnaatitaaffii innarlerneqarsimanersut misissorneqarpoq.

Naalagaaffiup Kalaallit Nunaanni inunngortunik ikilisaaniarlutik iliuuseqarnerat inuiannik nungusaanertut inissinneqarsinnaanersoq, ilisimatusartut arlaannaanulluunniit attuumassuteqanngitsut aamma naliliissapput.

Danmarkip iliuusai inuiannik nungusaanertut taassallugit inatsisitigut tunngavissaqartoq immikkut ilisimasallit naliliippata, Naalakkersuisut suliaq taanna nunat tamalaat pinerluuteqarsimasunut eqqartuussisuuneqarfianut, inuiannik nungusaanermik aamma nunarsuarmioqatigiinnut pinerluuteqarsimanermik eqqartuussisinnaasumut, suliassanngortinnissaannut piareersimapput.

- Suliamut tunngatillugu naliliinissamut ilumut tunngavissaqarnersoq qulaajartissallugu soqutiginnippugut, Naaja Nathanielsen oqarpoq.

Taamaalillugu Múte B. Egedep Deadlinemi oqaatigisaa pillugu Naleqqap siulittaasuata Pele Brobergip qineqqusaartoqalernera taamaallaat pissutaaneraarlugu oqarnera taassuma ilumuunnginnerarpaa.

Suliaq inatsisinut tunngaannanngeqisoq

Immikkut ilisimasallit qulaajaanertik naalakkersuisunut septembarimi aatsaat tunniutissavaat. Tassani inuiannik nungusaasimasutut unnerluussinissamut tunngavissaqarnersoq erseqissumik allaqqassaaq.

Taamaakkaluartoq Danmark inuiannik nungusaasutut unnerluutigineqarnerata utaqqiinnarneqarnissaa pissutissaqanngitsoq, naalakkersuisut isumaqarput.

- Ilungersunartumiinnerput ersarissarniarlugu oqaatsip taassuma oqaasertaliunneqartariaqarnera pisariaqartoq isumaqarpunga. Immikkut ilisimasallit inuiannik nungusaasutut taassallugu tunngavissaqanngitsutut nalilerpassuk, pinerluttuliortoqarsimannginneranik isumaqanngilaq, taanna oqarpoq.

Namminneq misissuisitsinertik ilumoorukkitsik, immikkullu ilisimasallit naliliinerat tusarnaassagitik Naaja Nathanielsen neriorsuivoq.

- Immikkut ilisimasallit paasisaminnik nalunaarutaat umerorluassallugit ilumoorullugillu tusaatissatut soorunami tigussavagut, Taamaammammiuna qulaajaatitsisugut, taanna taama oqarpoq.

Danskit naalagaaffiata Kalaallit Nunaanni inuiannik ikilisaaniarnermik pimoorussilluni sulissutiginnissimanera pillugu, DR-imit tusarnaagassiap ”Spiralkampagnen”-ip oqallisigineqarnerulerneranik aallartitsivoq. Suliallu taakku pillugit akerliussutsimik takutitsoqarlunilu nunanit tamalaaniit maluginiarneqarpoq. Spiralilersuisimanerup nalaani qanoq pisoqarsimaneranik, aamma arnat pisinnaatitaaffiinnik innarliisimanersut immikkut ilisimasallit misissuileruttorput. Assi © : KNR / Johasinnguaq Olsen

KNR-imiit immikkut ilisimasalinnik marluusunik, suliap aallarteqqaarnerani 2022-mi oqaloqatigigatsigit, taakkua inuiannik nungusaanertut oqaatigineqarnera akuerinngilaat. Frederik Harhoff, inuiaat akornannit inatsisilerinermi professori soraarneq aamma Haag-imi Den Internationale Krigsforbryderdomstol-imi (Sorsunnermi Pinerluttunut Nunat Assigiinngitsut Akornanni Eqqartuussivimmi) eqqartuussisuusimasoq.

Taamani Frederik Harhoff ima oqarpoq:

- Inuiannik toqoraasoqarsimanersoq aperivutit, tassungalu ersarissumik naaggamik akisinnaavakkit.

Naliliineq taanna arlaleriarluni uteqattaarnikuuaa. Ilaatigut DR-mut aamma qaammat kingulleq oqaatigaa.

Naaja Nathanielsenilli taamaakkaluartoq isumaa allanngunngilaq. Naalakkersuisut Danmarki inupiluusernermik ajornerpaamik iliuuseqarsimanerarlugu pisuutitsinera, ilaannut mamiatsatsitsisinnaagaluartoq, taassuma naalakkersuisut nuaannartitsisussatut sulilertitaannginnerat erseqqissaatigaa.

Kisianni immikkut ilisimasallit inatsisitigut naliliinerannut inerniliigassi, akerliliisumik itisiligaanngitsunik oqallisilernermut pisooqataanngilasi?

- Oqallinneq una inatsisilerinerinnarmut tunngalersoorsinnaasoq ernummatigaara. Oqaatsip taamaattup atorneratigut innarliissagaluaruttaluunniit nipangerusunngilanga, Naaja Nathanielsen oqarpoq.