Nunatta Katersugaasivia Allagaateqarfialu allamik qinigassaqannginnami: Dinosaurit saarngi ukiut qulit sinnerlugit atukkiukkai
Tasiilap oqaluffitoqaa 1908-meersoq umiarsualivimmit qutsinnerungaarluni inissisimavoq. Tunup qaqqarsuia ilisarnaqutaalluartut tunulequtaralugit kangerliumanermilu ilulissat iluliarmerngillu saamioralugit oqaluffik aappillarissoq qisunnit qaliassianik qalialik Tasiilamut naleqanngitsumik ussassaarutitulluunniit isikkoqarpoq.
Oqaluffitoqaq massakkut tassaavoq Ammassallip Katersugaasivia Jonna Nielsen-ip pisortaaffigisaa.
Oqaluffitoqaq kusanaraluaqaluni aamma ajornartorsiummut Kalaallit Nunaanni katersugaasivippassuit nalaataannut takussutissaavoq – katersukanut toqqorsivissaqqinngilaq.
Pissutsit pitsaanngitsut ilaatigut dinosaurit saanikorsui Tunumi nassaarineqarsimasut naleqanngitsut katersugaasivimmi saqqummersinneqarnissaannut naalleraataapput. Taarsiullugu ukiut qulit sinnerlugit saanikorsuit atukkiunneqartariaqarsimapput.
Jonna Nielsen-ip tamanna ajuusaarutigaa:
- Soqutiginnikkaluaqaagut, kisianni saqqummersitsinissamut atortussanik amigaateqarpugut. Inimi pissutsit immikorluinnaq ittut pisariaqarput, saanikorsuit aanaveersarneqarnertik annaassanngippassuk, oqarpoq.
Tasiilami aserorterineq suli kingunipiloqarpoq
Saanikorsuit Danmarkimiimmata Siumut Folketingimi ilaasortaatitaata Aki-Matilda Høegh-Dam-ip uumigaa.
Siusinnerusukkut tusagassiortunii nalunaarummi oqarpoq:
- Kalaalit Nunataa erlinnaatuutai Kalaallit Nunaannut utissapput. Pisortat tigummisaat Kalaallit Nunaannut angerlassapput. Dinosaurit saanikorsui assigiinngitsut, assersuutigalugu dinosaurit ilaat Issi Saaneq.
Kisianni Nunatta Katersugaasiviisa Kattuffianni (NUKAKA) siulitaasoq KNR-imut oqarpoq pigisat amerlanerusut utertinnissaat ajornakusoortoq nunatsinni katersugaasiviit annertunerusumik aningaasalerneqanngippata.
Nunatsinni katersugaasiviit aningaasassaaleqinerat Jonna Nielsen-ip nalunngilluarpaa.
Tassami 2019-imi Ammassallip Katersugaasivia annertuumik aserortigiffineqarpoq, atortut pigisallu koruunit 700.000 sinnerlugit nalillit aserorterneqarlutik. Naallu sillimmasiisarfiup aserukkat ilarpassuit taarseraluaraat ilisivinnut saqqummersitsivinnut nutaanut suli akissaqartoqanngilaq.
- 2019-imi katersugaasivimmi aserorterinerup kingornatigut saqqummersitsiviit ilisiviit arlallit annaavavut. Massakkut nutaanik pisinissatsinnut aningasat aporfiupput. Ilisiviit saqqummersitsiviit igalaaminertallit katersugaasivinnut nalequttut akikitsuunngillat, Jonna Nielsen oqarpoq.
Dinossaurip saanikorsui toqqorneqartut
Siorna oktobari tikillugu dinosaurit saanikorsui Tunumeersut Geocenter Møns Klint-imi saqqummersitaapput. Kisianni massakkut ukiunut 10-nut isumaqatigiissutigalugu attartortitsineq naavoq, saanikorsuillu poortorneqarlutik Københavnimi Naturhistorisk Museum-imut nassiunneqarput.
Katersugaasivik I en mail til KNR-imut mailerutigisamini allappoq ”saanikorsuit inissaqartinneqanngitsut, kisianni paartineqassasut Kalaalit Nunaanni inissaqartinneqalernissaasa tungaannut.”
Taamaalilluni Kalaallit Nunaata kulturikkut kingornussaasa ilaat utaqqisinneqarallalerpoq kalaallit katersugaasiviisa pigisaat tuusintilippassuit assigalugit.
Taamalu narrujuumminarpoq inuiaat kalaallit uumasut immikkoorluinnartut nunaminni uumasimasuusimasut nammineq takunissaannut periarfissaqanngimmata. Eliza Estrup, Tunumi nammineq dinosaurit pillugit missuilluni angalanernut dinosaurit sinnerinik naleqanngitsunik nassaarfiusuni peqataasartoq taama isumaqarpoq:
- Taakku Kalaallit Nunaata pigai, isumqarpunhgalu utertariaqartut. Isumaqarpunga pinngortitami oqaluttuarisaanikkut kingornassaqarfiusumi nunaqarneq inuit imminnut misigisimanerannut pingaaruteqartoq, 2016-imi Videnskab.dk-mut oqarpoq.
Nunatta Katersugaasiviata Allagaateqarfiatalu ineriartortinneqarnissaanut immikkoortumut pilersaarummi Naalakkersuisut allapput ukiut 10-t ingerlaneranni anguniarneqartoq Kalallit Nunaanni klimakkut isumaannaallisakkamik toqqorsiviliortoqassasoq, taamalu”katersat Danmarkimi inissinneqarsimasut” angerlaasinnaanissaat periarfissinneqarluni.
Nunatsinni toqqorsiviup qanoq akernissaa Naalakkersuisut taanngilaat.
Aki-Matilda Høegh-Dam apersorniarlugu saaffigigaluarparput, kisianni tunniussivissaq qaangiutsinnagu iluatsitsinngilagut.
