Dinosaurit saarngi utertinneqarsinnaapput: Nunatsinnili inissaqartinneqanngillat

Danskit 1979 sioqqullugu nassaanik piginnittuusut pillugu allaqqasoq naqqippoq, nassaanik kikkut piginnittuunersut suliami unammillernartuunngimmat. Tassami nassaat nunatsinni eriagisassatut itsarnitsatut nalunaarsorneqarsimannginnerat unammillernartuuvoq.

Nunatsinneersut nalilippassuit nunatsinnut utertinneqarnissaasa suliniutigineqalernissaa folketingimi ilaasortap Aki-Matilde Høegh-Damip kissaatigalugu tusagassiuutiunut siusinnerusukkut nalunaarutigaa.

Taassuma utertikkusutaasa ilagaat avatarsuata ujarassua savimineq, Agpalilik, Københavnimi Geologisk Museumip maanna silataaniittoq aamma dinosaurit saarngi Geocenter Møns Klintimi saqqummersitat.

Nunatsinnut tunngassutillit amerlasuut utertinneqarnissaat ajornartorsiutaanngilaq, taakkumi 1979-ip kingorna nassaajupput nunatsinniillu pigineqarlutik. Utertikkusunneqartorpassuilli nunatsinni inissaqannginnerat tulluartumillu toqqorsivinniitinneqarsinnaannginnerat ajornatorsiutaanerpaavoq.

Nunatta Katersugaasivia Allagaateqarfiatalu pisortaa Daniel Thorleifsen KNR-imut allappoq.

Nunatsinnut tunngassutillit toqqorsivimmiitinneqarnissaannik Nunatta Katersugaasivia Allagaateqarfialu aamma Statens Naturhistoriske Museum isumaqatigiissuteqartut tassuma ilanngullugu nassuiaatigaa.

- Nunatsinni toqqorsivimmiititaqarsinnaalernissatta tungaanut saqqummersitassanik aalajangiineq piffissamilu killiligaanngitsumi toqqorsivimmiittuutitaqarsinnaaneq isumaqatigiissutaapput, taanna oqarpoq.

Daniel Thorleifsenip oqarnera naapertorlugu Nunatta Katersugaasivia Allagaateqarfiatalu Statens Naturhistoriske Museumimi toqqorsivimmiittuutigisai tassaanerupput uumasut saarngi qanganitsat, inuit toqungasut timaanneersut aamma ujarannguunnerit katersat. Taakku nunatsinni qaquguugaluarnersoq inissaqalerpata nunatsinnukaanneqarsinnaanngussapput.  

Nunatsinnulli tunngassutilinnut toqqorsiviusinnaasunik nutaanik, tulluartunik aamma silaannarmut naleqqussarsinnaasunik toqqorsiviliortoqarnissaa apeqqutaajumaartoq Daniel Thorleifsen isumaqarpoq.  

Aningaasassaaleqineq sulisussaaleqinerlu

Statens Naturhistoriske Museumimi ujaqqanik, uumasunik aamma naasunik katersugaateqarnermi qullersaq Nikolaj Scharff naapertorlugu Statens Naturhistoriske Museumip Nunatta Katersugaasivia Allagaateqarfianillu suleqateqateqarnera ajunngilluinnarpoq.

Katersugaasimmiittuutigineqartorpassuilli nunatsinnukaanneqarnissaat ajornakusoorsinnaavoq, katersugaaterpassuarnummi tulluartunik inissiiviusinnaasunik sananissaq akisoorujussuussasoq aningaasaliiffiungaatsiaqqaartariaqassasorlu taanna oqarpoq.  

- Katersat angisoorujussuit utertinneqassagaluarpata toqqorsiviusinnaasunik pitsaasunik sanasoqarnissaanut sulisunillu ilisimasalinnik atorfinititsinissamut Nunatta Katersugaasiviata aningaasassaqannginnini ajornartorsiutiginerpaavaa, taanna oqarpoq.

Katersarpassuarnut toqqorsiviusinnaasut politikkikkut aningaasaliivigineqanngippata katersat nunatsinni inissaqartinneqalernissaat toqqorsiveqalersinnaanissaallu qularnartoq Nikolaj Scharff isumaqarpoq.

Dinosaurit saarngi nunatta pigigai

Aki-Matilda Høegh-Damip utertikkusutaasa ilagaat dinosaurip saarngi, taakku Geocenter Møns Klintimi saqqummersitaapput.

Saarngilli Nunatta Katersugaasiviata pigisai Geocenter Møns Klintimut oktobarip tungaanut saqqummersitassatut atukkiunneqarput. Saqqummersinneqareerpata poortoriarlugit Københavnimi Statens Naturhistoriske Museumip toqqorsivianiitinneqalissapput, nunattalu saanernik utertitserusulernissaata tungaanut toqqorsivimmiitinneqassallutik.

Geocenter Møns Klintimi pisortaq, Nils Natorp, KNR-imut taama ilisimatitsivoq.

- Nunatta Katersugaasivia erseqqissumik isumaqatigiissuteqarfigaarput. Dinosaurilli saarngi ingerlaannaq Kalaallit Nunaannukaanneqarsinnaanissaat ilimaginngilara, dinosaurimmi saarngi allarpassuillu ujarannguunnikut saqqummersissimasagut inissaqartinneqanngillat, taanna oqarpoq.

Suut tamarmik utertinneqariaannanngitsut

Naalakkersuisut katersanik aqagu utertitsiumaleriataassagaluarparta katersat tamarmik utertinneqarsinnaanavianngillat.

Katersukkammi 1979 sioqqullugu nassaat, soorlu avataarsuata ujarassua, nunatsinni eriagisassatut itsarnitsatut suli nalunaarsorneqarsimanngillat, tamannalu maanna minissorneqaleruttortoq, Daniel Thorleifsen nassuiaavoq.

Avataarsuata ujarassua savimineq, Agpalilik, 20 tonsinik oqimaassusilik Innaanganermi 1963-mi nassaarineqarpoq. Assi © : Christian Lindgren/ Ritzau Scanpix

Taakkuli nunatsinnut utertinneqarsinnaapput, naalakkersuisulli danskillu naalagaaffiat isumaqatigiinniaqqaartariaqarput.

Daniel Thorleifsen naapertorlugu katersanik 1979 sioqqullugu nassaat pillugit erseqqivinngitsoqarpoq, nunarpummi danskinit taamani aqunneqarpoq.

Katersugaavisiillu erseqqivinngitsullu pillugit maanna aaqqiissuteqarnialeruttortut taanna nassuiaavoq.

- Katersat 1979 sioqqullugu nassaat kikkunnit pigineqarnerat inatsisititigut erseqqissaaviginiarlugu Statens Naturhistoriske Museum aamma Nunatta Katersugaasivia ukiuni tallimani suleqatigiissallutik kingullermik 2021-mi nutaamik isumaqatigiissuteqarput, taanna oqarpoq.

Taamaattumik katersat nunatsinnut tunngassutillit utertinneqarnissaasa piviusunngornissaa sivisusinnaavoq, naalakkersuisummi danskillu naalagaaffiata iliuuseqarnissaat aamma naalakkersuisut aningaasaliissuteqangaatsiarnissaat pisariaqarpoq.