Taarsiilersaarnermik suliaq paatsuungassutaasoq: Politikerit pilikkatigaatigut

Politikerit qineqqusaaginnartunukua. Nunatsinni 1992-ip kingornali nalusamik spiralilerneqarsimasut allamilluunniit naartunaveersaaserneqarsimasut ilaat Arnaq Knudsen-Frederiksen taama isumaqarpoq.

Allattoq Hanne Petersen, Ann-Sophie Greve Møller, Mads Malik Fuglsang Holm , Christine Hyldal, Kim Hinrichsen

decembarip 05-at 2024 07:36

Nutserisoq Hanne Petersen

Siumumeersup aningaasaqarnermut naalakkersuisup Erik Jensenip tulluusimaarluni allaffimminut qaaqqulluta sapaatit akunnialuit matuma siorna oqaloqatiseraatigut.

Peqqinnissamimmi oqartussaaffik nunatta tigummaguli nunatsinni nalusamik spiralilerneqarsimasut allamilluunniit naartunaveersaaserneqarsimasut 15-it tamarmik immikkut 300.000 koruuninik taarsiiffigilersaaritsik, taanna oqaloqatigigatsinni unnersiorpoq.

Aamma atuarukNunatta 1991-ip kingornali nalusamik spiralilerneqarsimasut taarsiiviginiarai

Taamali nunatsinni tusagassiorfinnut nalunaareernermi aqaguani, inatsisilerinermut tunngasuni naalakkersuisoqarfimmit naqqinneqarpoq.

Tassami arnat taarsiiffigineqarnissaannut aningaasat atugassat Naalakkersuisut suli ilisimanngikkaat inatsisisilerinermut tunngasuni naalakkersuisoqarfik allappoq.

- Naalakkersuisut erseqqissassavaat arnat sulimi pineqartut amerlassuserpiaat suli ilisimanngikkipput, aamma arnanut pineqartunut aningaasat tunniunneqartussat inaarutaasumik amerlassusissaat ilisimanngikkipput, tusagassiorfinnut nalunaarumminni allapput.

Akisussaaffik kia tigussavaa?

Erik Jensen taarsiinissamik suliap paatsuungassutaanera pillugu apersorumavarput. Inatsisilerinermut naligiissitaanermullu tunngasuni naalakkersuisuimit Naaja H. Nathanielsenimit atorfilittaanillu tamatumunnga tunngatillugu sooq avoqqaarneqarnersoq paaserusullugu taamaaliorpugut.

Suliarli taanna pillugu apersorneqarusunnani Erik Jensenip nalunaarfigaatigut, naalakkersuisumullu Naaja H. Nathanielsenimut innersuulluta. Taanna naalakkersuisut spiralilersuisimanermik qulaajaaneq pillugu oqaaseqartartoraat.

Erik Jensenili suliaq taanna pillugu akissuteqarnissamut akisussaasuusoq, Naaja Nathanielsen KNR-imut akissuteqarpoq. Akisussaaffilli Naaja Nathanielseninimiinnerarlugu aningaasaqarnermullu naalakkersuisoqarfimmiit uteriisiutigaat.

Naaja H. Nathanielsenili apersorneqarnissaminut piffissaqarnani nalunaarpoq.

SPIRALILERSUISIMANERMIK QULAAJAANERIT UKUUPPUT:

Qulaajaanerit assigiinngitsut marluk ingerlanneqaleruttorput.
Qulaajaaneq siulleq maaji 2023-mi aallartinneqarpoq, 1960-ip 1991-illu akornanni spiralilerneqarsimasut qassiunersut tassani misissorneqarluni. Ilisimatusartoqatigiit Danmarkimeersortallit nunatsinneersortallit suliat nunatsinni niviarsiarartatsinnik spiralilersueqqusisimanermut tunngasut qulaajaleruttorpaat. Kalaallit arnat Danmarkimi aamma 1960-ip 1991-illu akornanni efterskolertillutik spiralilerneqarsimanermik oqaluttuaat qulaajaanermi misissugaannut aamma ilaapput.
Naalakkersuisut Danmarkimilu naalakkersuisut spiralilersueqqusisoqarsimaneranik qulaajaasoqarnissaanik isumaqatigiissuteqarput, tamatumanilu qulaajaaneq maaji 2025-mi piariissangatinneqarpoq. Naalagaaffik tamatumunnga akiliisuuvoq.
Qulaajaanerup aappaa aggusti 2024-mi aallartinneqarpoq, naalakkersuisut kisimik tassani suliakkiisuullutik. Nunatsinni 1992-ip kingornali nalusamik spiralilerneqarsimanermik suliat qulaajaanerup aappaani ukkatarineqarput – sulianilu taakkunani 15-init ikinnerunngitsuusuni pineqartut Siumup aamma Inuit Ataqatigiit 4,5 millionit koruuninik taarsiiffigilersaarpaat.
Inuttut pisinnaatitaaffiit sorliit unioqqutinneqarsimanersut suliani qulaajaanerup aappaani ukkatarineqartuni misissoqqissaagassanut ilaapput.
Qulaajaanerup aappaa aamma maaji 2025-mi piariissangatinneqarpoq.

Allisiguk

Apersorneqarnissaminulli piffissaqalerluni, piffissaqannginnerarnerminiit ullut pingasut qaangiuttut, tassa ataasinngornermi decembarip aappaani nalunaarpoq.

- Erik Jensenip taama oqaaseqarnissaa qanoq piareersarneqarsimanersoq ilisimanngilara. 4,5 millionit koruunilli aappaagu aningaasanut inatsisissami immikkoortitat nalusamik spiralilerneqarnermik allamilluunniit naartunaveersaaserneqarnermik suliatut Nakorsaaneqarfiup nalunaarsugaani pineqartut amerlassusaannik agguarneqarsimassangatippakka. Sulialli tamakkiisumik isiginneranut taamaaliorneq naammanngilaq.

- Qulaajaanermi misissuileruttornermit paasisaqarsiivugut. Arnalli pineqartut utaqqiinnaqqunagit misissuinerup aappaagu naammassinissaa ilungersuutigaarput.

Pilikkatigaatigut

Tassalu arnat suliami tassani pineqartut 2025-mi septembarip tungaanut utaqqisariaqarput.

Naalakkersuisummi peqqinnissamik oqartussaaffik nunatta 1992-imi tigummaguli nunatsinni nalusamik spiralilerneqarsimasut allamilluunniit naartunaveersaaserneqarsimasut qassiunerannik qulaajaaneq naammassitseeqqaarusuppaat.

Arnaq Knudsen-Frederiksen qulaajaanermik naammassitsiisunut ilaavoq, taassumali utoqqatserfigineqarnissamik taarsiiffigineqarnissamillu neriorsuisoqareeraluartoq suliami pisut kamaatigai:

- Utoqqatserfigineqalersaarnerput qujamasuutigaara. Meerartaarsinnaannginnerali misigisanni ajornerpaavoq. Taama annaasaqarnera aningaasanik taarserneqarsinnaanngilaq, taanna oqarpoq.

Taassuma ingammik naalakkersuisut kamaappai, taakkuami 300.000 koruuninik taarsiilersaarnerariarlutik allatut aqaguani nalunaarmata.

- Meeraagaangatta pinnguartarpugut. Nunattaakua siuttui pinnguarnersut? Inersimasumik akisussaaffimmik tigusisinnaasumik pisariaqartitsivugut.

- Paasisaqarsiivugut. Akisussaaffimmik miloriuttaapput. Assammik arsanngilagut. Spiralilersuisimanermik suliami pineqartuuvugut, aamma meerartaanngitsoorsimasortaqarpugut. (Politikerertaavut, aaqq.)) ilumoorussisariaqarput.

Kamaatigaajuk?

- Aap, Arnaq Knudsen-Frederiksen isussuppoq anersaaruluummerujussuarlunilu. Isai aamma immapput.

Nunarput maligassiuisoorusummat suliami tassani aksisussaaffimmik tigusinissaa taarsiilersaarnissaalu piffissanngortoq, Erik Jensen oqarpoq. Nunarput massakkorpiaq maligassiuisoraajuk?

- Politikerit taarsiinissamik nalunaartigatik, suliaq qulaajarluaqqaarsimasariaqaraluarpaat. Taarsiiffigineqartussat qassiunersut paaseqqaarsimasariaqarluarpaat. Qineqqusaaginnartunukua.

Illit isummat pingaartittaqaarput. Nutaarsiassaq pillugu isorisat nersualaarinerillu uani tikilluaqquagut.