Tamakkiisumik isiginninneq: Nunarput nuimasunit ikittunit aqunneqartoq - taamaanneralu avissaartuutsitsisinnaasoq

Ilisimatusartut nunatsinni siuttut akornanni – pingaartumik USA-mut atassuteqarnermut aamma namminiilivinnissamut apeqqummut tunngatillugu avissaartuuttoqarsinnaanera aarlerisaarutigaat.
Pingaartumik Inatsisartuni, naalakkersuisuni kommuninilu politikikkut siuttut akornanni pissaanermik sunniuteqarnerpaat nassaassaapput. Taakkumi inuiaqatigiit akornanni atorfinni aamma sunniuteqarluartuniipput. Assi © : KNR / Markus Valentin
Allattoq Markus Valentin
juunip 29-at 2025 10:00

Nunarput politikikkut ilungersuavoq, inuilli taamaallaat 123-t pingaarutilinnik aalajangiisarput.

Misissuinerup nutaap kalaallit nuiumasut pissaaneqarnerit kinaassusersivai, taakkulu  qanimut attaveqaataat iluminnilu isumaqatigiinngissutaat nunatta siunissaanut sunniuteqangaatsiarsinnaasut ersersinneqarput.

Inuit taama ikitsigisut namminiilivinnissamut aamma USA-mut atassuteqarnermut tunngatillugu apeqqutinik angisuunik suliaqartussaaneranni isumaqatigiinnginnerit kingunerluuteqangaatsiarsinnaasut, ilisimatusartut isumaqarput.

Avissaartuuttoqarneranullu ersarissumik takussutissaqarpoq: Pissaanillit assigiinngitsunik tunuliaqutaqarlutillu assigiinngitsunik ilinniagaqarput.

Politikerit sinnerinut illua tungiusut 

Namminersornerullutik Oqartussat aamma Namminersorlutik Oqartussat eqqunneqarneranniilli nuiumasut nunatsinnersuunerulersimapput. Inunnit 123-nit 59-it nunatsinni ilinniarsimasuunngikkunik nunatsinni inunngorsimasuupput.

Politikerilli sinnerinit allanit – tassa atorfilinnit, inuussutissarsiornermi aqutsisunit Namminersorlutik Oqartussanit pigineqartuni pisortanit allaanerupput.

Politikerit nunatsinnut atassuteqarluarput, suliaqarfinnilu allani inuit – pingaartumik inuussutissarsiornermeersut – danskisut tunuliaqutaqarneruSARlutillu Nuummi najugaqartuusarput.

Ilinniakkat qaffasissusaat aamma nikigaqaat. Politikerit affaat sinnerlugit inuussutissarsiornermik imaluunniit atugarissaarnissamik sullissisussatut ilinniagaqartuusut inuit politikip avataaniittut aningaasaqarnermik, inatsisilerinermik aqutsinermilluunniit ilinniagaqakkajupput. Politikerit 15 procentii kisimik assingusumik ilinniagaqarput.

Eqimattallu taakku assigiinngitsut inatsiseqarnermut politikikkullu aalajangiigassanut tunngatillugu isiginnittaasaat avissaartuussutaasinnaavoq.

Tamanna misissuinermi politikerit “ajornannginnersiortutut” aamma “tamatigut eqqarsaatiginnilluartartartuungitsutut” atorfilinnit taagorneqarneranni takuneqarsinnaavoq.

Politikerit ajornannginnersiortut

Danmarkimisulli pinnani nunatsinni inuussutissarsiortut atuuffiit pingaarnerpaat tigummikkajunngilaat. Danmarkimimi politikikkut nuimasut inuillu Namminersorlutik Oqartussanut aqutsinermullu qanittumik attaveqartut aalajangiisuunerpaasarput.

Politikerit nuimasunut allanut sanilliullutik nunatsinneersuunerusarnerat pissutigalugu soqutigisat akerleriissutaalersinnaapput. 

<em>Misissuineq naapertorlugu Namminersorlutik Oqartussat oqaluuserisassanik aalajangiillunilu inuussutissarsiornerup ineriartorneranik ingerlatsisuuvoq. Tamanna soqutigisanik akerleriinnermik pilersitsisoq, politikikkummi nuiumasut taakku niuernermik naleqqussaasussaapput.</em> Assi © : KNR / Markus Valentin

Ilisimatusartut oqarnerat naapertorlugu politikerit nuimasunut allanut akerliliillutillu USA-miit siooranartoq namminneq politikikkut anguniakkaminnut atorsinnaavaat – assersuutigalugu sukkanerusumik namminiilivinnissamik kissaateqarnermut.

- Politikerit maanna pissutsit namminiilivinnissamut sukkastsisaatissatut isigisinnaavaat. Saniatigullu nuiumasut sinnerisa – Danmarkimut qaninnerusumik atassuteqartut – aqutsinikkut aningaasaqarnikkullu patajallisinnaaneq ernumassutigilersinnaavaat, ilisimatusartut allapput.

Nuimasut taama immikkoornermikkut isumaqatigiissinnaanngikkunik aalajangiinerit pingaartut kinguartinneqanngikkunik unitsiinnarneqarsinnaapput.

Namminersorlutik Oqartussat aningaasaqarnikkut pissaaneqartut

Namminersorlutik Oqartussat nunatta aningaasaqarneranut Danmarkimut sanilliullutik sunniuteqarnerungaatsiarpoq.

Inuussutissarsiornerup ilarujussua ingerlappaa saniatigullu inatsisiliorfiulluni. Tamanna suliffeqarfinnut minnerusunut politikikkut aarlerinartoqartitsisinnaavoq.

<em>Demokraatit aalisarnermut inatsimmut akerliliinerat ilisimatusartunit assersuutigineqarpoq, tassa politikikkut nuiumasut oqaaseqariarlutik qinersinerup kingorna nuiumasut allat anguniagaannut malinnipput.</em> Assi © : KNR / Markus Valentin

Ilisimatusartut aalisarnermut inatsit ersarissumik assersuutissaanerarpaa.

- Inatsit sinerissap qanittuani aalisartut pilliuteqartillugit – aalisakkerinermi suliffeqarfinnut angisuunut iluaqutissartaliisutut isigineqarpoq. Demokraatit aallaqqaammut isornartorsiuisuupput qineqqusaarnermilu taperserneqaqalutik. Naalakkersuisunngoramilli inatsit allanngortinniarnagu aalajangerput, ilisimatusartut allapput.

Tamanna Namminersorlutik Oqartussat nammineq ingerlatsivimminnut illersuinerannik – suliffeqarfiillu annerusut minnerusunit sunniuteqarnerunerannik misigititsivoq.

USA-p aamma namminiilivinnissap avissaartuutsitsinissaa aarlerigigaat

Misissuinermi USA-mut atassuteqarnermik pissaaneqarniuttoqarsinnaanera aamma aarlerisaarutigaat.

Ilisimatusartut Tuluit Nunaanni Brexitimut tunngatillugu pissutsit sanilliuppaat, tassanilu nuimasut akornanni isumaqatigiinnginneq EU pillugu taasisoqarneranut sunniuteqangaatsiarpoq.

- Politikikkut nuiumasut ilaasa USA-mut apeqqut aamma namminersortuuneq politikikkut unammissutigilerniarpassuk nuimasut ataatsimoorsinnaanersut apeqqutaassapput – tuluit inuussutissarsiortui Brexitip nalaani taamaaliorsinnaasimanngillat, ilisimatusartut allapput.

Taakkua isumaginniffinni aamma inuiaat akornanni tunuliaquttat attuumassuteqarfiillu assigiinngissutaasa nuimasut ataatsimoorfigisinnaasamik nassaarniarnerannut ajornakusoortitsisinnaanera aamma aarlerisaarutigaat.