Siumumi siulittaasunngorniunneq: Nunarput namminiilivissasoq, qanorli anguneqassanera isumaqatigiinngissutaasoq

Nunatta namminiilivinnissaa siulittaasussatut qinigassanngortittut sulissutiginiarpaat. Kisianni qaqugu qanorlu pissanersoq isumaqatigiinngissutaavoq.
Nunarput namminiilivitsinnani suli nukittunerusariaqartoq Kim Kielsen Erik Jensilu isumaqarput. Aki-Matilda Høegh-Damili Siumumi siulittaasunngussaguni nunatta namminiilivinnissaa erngerluni isumaqatigiinniutiginiarpaa. Assi © : KNR/Johansinnguaq Olsen
juulip 17-at 2023 08:07
Nutserisoq Nathan Kreutzmann

Siumut ataatsimeersualerpat siulittaasunngorniunnissamut pingasut sassarput.

Erik Jensen 2020-mili siulittaasulersoq unammillerlugu Aki-Matilda Høegh-Dam Kim Kielsenilu qinigassanngortipput.

Siulittaasussatut qinigassanngortittut isumaat paasiniarlugit KNR-imiit sammisat ukununnga tunngasut apeqqutigaagut: peqqinneq, aalisarneq, namminiilivinnissaq aamma aatsitassat.

IMAALIORPUGUT

Siulittaasunngorniuttut isumaat paasiniarlugit apeqqutit nunatsinnut pingaaruteqarnerpaat sisamat KNR-imiit apeqqutigineqartut ukuupput: peqqinneq, aalisarneq, namminiilivinnissaq aatsitassallu.   

Qinigassanngortittut Kuannersuarni suliniummut aamma erniartortarfiit amerlassusaannut tunngatillugu isumaat ippassaq allaaseraarput. Namminiilivinnissaq piujuaannartitsillunilu aalisarneq uani allaaserisami sammissavarput.

Namminiilivinnissaq assigiinngitsumik anguniarneqartoq

Nunatta namminiilivinnissaa Siumup anguniarpaa, qaquguli pissava?

Namminiilivinnissap anguniarnissaa siulittaasussatut qinigassat assigiinngitsumik aamma isumaqarfigaat.

Ukiut qulit tulliuttut ingerlaneranni namminiilivittoqartariaqartoq nunatsinnilu taasisitsisoqassasoq Aki-Matilda Høegh-Dam isumaqarpoq.

Nunattali Danmarkimut qaqugu atajunnaarnissaa ukiulerneqassanngitsoq Erik Jensen Kim Kielsenilu isumaqarput. Suliassaqarfinnilli arlalinnik nunatta akisussaaffigilersinnaasanik taasaqarpoq.

Nunarput qaqugu namminiilivissava? Aamma namminiilivinnerup kingorna inuiaqatigiit inuuniarnerannut ajorseriaataassagaluarpalluunniit namminiilivinnissaq anguniarpiuk?

Aki-Matilda Høegh-Dam: Danmarkimit atajunnaarutta inuuniarnerup ajornerulernissaanik oqalunneq ersisaarineruvoq. Isumaqatigiinniarnikkut ajunngitsunik angusaqartoqartuaannarsinnaavoq. Namminiilivinnissamut isumaqatigiinniarnerit maannangaaq aallartittariaqarpagut. Danskit ministeriunerat isumaqatigiinniarnissamut erngertumik aaggersarneqartariaqarpoq.

Kim Kielsen: Aningaasarsiornikkut, ilinniagaqassutsikkut, peqqinnisaqarfikkut isumaginninnikkullu kivitassagut piareersartigit. Taakkua pingaarnertut isigeqqaartariaqarpagut. Taava ullulernagu, kisianni namminiilivinnissap aqqutaani ujaqqat tamaasa piiartussaassavagut.

Erik Jensen: Nunatta qaqugu namminiilivinnissaa ullulerneqassanngitsoq Siumumi isumaqatigiissutigaarput. Nunattali suliassaqarfiit qaqugu sorliillu piffissami aggersumi akisussaaffigilersinnaanerai oqallisigisariaqarparput. Imarsiornermi isumannaallisaanermik, sakkutuujunngitsut timmisartuisa angallannerannik nakkutiginninnermik aamma Inuussutissalerinermut Aqutsisoqarfimmik akisussaaffeqalerneq tassaasinnaapput nunatta aningaasarsiornikkut iluaqutigisinnaasai.

Hans Egede inuit ilaannut tassaalernikuuvoq Danmarkip nunatsinni suli pissaaneqangaarneranut takussutissaq. Taamaattumik eqqaassutissaq peerneqassasoq nunarpullu namminiilivissasoq kissaatigineqartarpoq. Assi © : Jens Rafaelsen / KNR

Siumut aalisarnermut tunngasuni killilersuinngilaq

Aalisarneq tassaavoq nunatsinni inuussutissarsiutaanerpaasoq nunattalu aningaasaqarneranut isertitsissutaanerpaasartoq. Piujuaannartitsilluni siunissami aalisartoqassappat, aalisarnermi politikkip qanoq ingerlanissaa nunatta siunissaanut aalajangiisuulluinnassaaq.  

Piujuaannartitsillunimi aalisartoqassappat mianersortoqartariaqartoq nunatsinni aningaasarsiornermik ilisimasallit biologillu oqariartuuteqartareerput. Biologit innersuussutaat qaangerlugit pisassiisoqartuassappat siunissami aningaasarsiornermut kingunerlussinnaavoq.

Piujuaannartitsilluni aalisartoqassappat pisassiisarnerit appartinneqarnissaat aningaasarsiornermik ilisimasallit biologillu innersuussutigaat. Immikkut ilisimasallit innersuuussutaannut qanoq isumaqarpit?

Aki-Matilda Høegh-Dam: Sinerissap qanittuani aalisartunut pisassiissutaasartut appartinneqartariaqarsorinngilakka. Inatsisit nunatsinni aalisarnermut tulluarsarneqassappput aalisartortagullu iluanaaruteqarunik iluarnerpaassaaq.

Kim Kielsen: Ikilisaanissaq aqqutissaagunanngilaq. Utoqqaliartortut nalinginnaasumik peeriartortarput. Taava tamaalillutik imminnut nalimmassartarput. Aamma ilaat suliassanut allanut saattarput. 

Erik Jensen: Sinerissap qanittuani aalisartunut pisassiissutit apparneqarnissaanik biologit aningaasarsiornermillu ilisimasallit innersuussutaat Siumumi isumaqatiginngilarput. Aalisarnermik ingerlatseqatigiiffissuit kisimik eqqarsaatigineqaratik, nunatsinni aalisartut tamarmik eqqarsaartigineqassapput.

Siumup siulittaasussaa juulimi sapaatip akunnerani kingullermi ataatsimeersuarnermi qinerneqassaaq.