Nakorsaaneq aapakaat kuppiat pillugit: Amerlanerusut tunillanneqassapput
Nunatsinni aapakaat kuppiannik tunillanneqarsimasut siulliit ippassaq marlunngornermi nalunaarsorneqarput. Taakku sakkutooqarfimmi sulisuupput.
Tunillanneqarsimasoq nunatsinnut tikinnermini Pituffimmi tunillaasoq, nunatta nakorsaanera Henrik L. Hansen, KNR-imut oqarpoq.
Taakkuli marluk mattusimapput.Nunatsinni allamiissimanngitsut nunatta nakorsaanerata ilisimatitsissutigaa, inunnullu allanut qanillisimanngitsut ilisimatitsissutigalugu.
Aapakaat kuppianut ersiutit suuppat?
Aapakaat kuppiat pullaqiniupput imertanittartut, soorlu kuppiaqqatut isikkullit.
Aapakaat kupppiannik tunillatsissimasut kissarneqartarput, uulikullarlutik, niaqorlullutik , qinersimikkut pullalertarlutik kiisalu pullaqinernillu qaqortunik mamikkaangamik ikeqalersitsisinnaasunik naajorarnermik ersiuteqarsinnaasarlutik.
Aapakaat kuppiannik tunillatsittut erlumikku kinguaassiutimikkullu takussutissaqartarput.
Aapakaat kuppiannik tunillatsissimasut sapaatit akunnerini marlunni sisamaniluunniit napparsimasinnaapput.
Nappaat amerlanertigut ulorianartumik atorneqarneq ajorpoq, kisianni anniartitsisinnaavoq, erlullu eqqaani nasoornerit annertusinnaallutik. Naasoornerit maninneranni aamma qilerunnguusinnaapput.Tusarfik : Peqqissutsimut aqutsisoqarfik.
- Nappaat nunarsuarmi maanna tuniluutingaatsiarpoq, taamaammat nunatsinni tunillatsissimasuni kingulliunngitsut oqaatigisariaqarparput, nunatta nakorsaanera, Henrik L. Hansen oqarpoq.
Tuniluunneq qanoq annikillisinneqarsinnaava?
- Tuniluunneq imatut annikillisissavarput, tunillanneqarsimasup qanimut attaveqarfigisimasai paasiniassavagut. Taakkulu allanik tunillaannginnerini attaveqarfigalugit, nunatta nakorsaanera oqarpoq.
- Suleriuseq imaassaaq, tunillanneqarsimasoq piaarnerpaamik paasineqartariaqarpoq. Inuit aapakaat kuppiannik tunillanneqarsimanissaannik ersiutillit, immaqaluunniit aapakaat kuppertunut qanillisimasut piaarnerpaamik peqqinnissaqarfimmut saaffiginnittarnissaannik kaammattorpagut, taamaalilluta piaarnerpaaq atorlugu ersiuteqarnersoq ersiuteqannginnersorluunniit qulakkeerniassagatsigu. Tunillanneqarsimappallu qanimut attaveqarfigisimasai attaveqarfiginiassagatsigit, allanut tunillaassuilinnginnerani, nunatta nakorsaanera Henrik L. Hansen oqarpoq.
Nunatsinni suliakiuussusertittoqanngilaq
Danmarkimi aapakaat kuppiannik angutit tunillanneqarsimasutut nalunaarsorneqarsimasut 129-upput, taakku anguteqatiminnik atoqateqarsimapput.
Taakkununnga qanimut attaveqarsimasut Danmarkimi peqqissutsimut aqutsisoqarfimmiit akiuussuserneqarput – aqutsisoqarfiulli periutsini ippassaq annertusivaa. Angutit anguteqatiminnik atoqatigisimasaat immaqaluunniit allanik aamma ilaqarsimagunik akiuussuserneqarnissaannik neqeroorfigineqasinnaanngorput.
AAMMA ATUARUK Pituffimmi inuit marluk aapakaat kuppiannik tunillatsissimasut
Nunatsinni akiuussusersuisoqarnissaanik suli pilersaaruteqartoqanngilaq.
- Akiuussutissanik nunatsinni sukkasuumik pissarsisinnaavugut. Eqimattat tunillatsianerusinnaasut akiuussusertinnissaat periarfissaavoq. Taakkuli eqimattat akiuussusertinnissaminnut soqutiginninnersut suli naluarput.
Usuup puua naammanngilaq
Inuit atoqatigiinneratigut immaqaluunniit siniffimmi tutinneranni tunillaassuunneq pisarpoq.
Tuniluunneq ernummatigissavarput?
- Naamik, ernumassutigissanngikkipput isumaqarput. Tunillatsissinnaasut tassaanerupput ilisarisimanngisaminnik aapakaat kuppiannik tunnillatsissimasunik atoqateqarsimasut, ingammik nunanit allaneersunik.
Tassalu imaappoq ilisarisimanngisamik atoqateqarsimanngikkaanni aapakaat kuppiannik tunillatsittoqarsinnaanngilaq. Taamaammat innuttaasut ernumassutigivallaartariaqanngilaat, nunatta nakorsaanera oqarpoq.
Tunillaassuunneq kinguaassiutit suiaassuserlu apeqqutaalluni tuniluuttuunngilaq, angutilli anguteqatiminnik atoqateqartartuni amerlasuunik tuniluuppoq.
- Tamanna ilumoorpoq, angutit anguteqatiminnik atoqateqarsimasut tunillatsinneqarsimasutut nalunaarsorneqarsimasut amerlanerupput. Kisianni aamma allanik tunillaasinnaapput, nunatta nakorsaanera oqarpoq.
- Usuup puua naammanngilaq. Tunillatsinnissamut ilimanaatikinnerulersinnaavoq, kisianni amigarpoq. Aapakaat kuppiat amermiittarpoq aamma, taamaammat amikkut attuunnikkut tuniluussinnaavoq.
Naalagaaffiit Peqatigiit peqqissuunissaq pillugu suliniaqatigiiffiata, WHO-p, nunarsuarmi peruluutaalersutut taallugu avammut juulip naanerani nalunaarutigaa.