Naalakkersuisut aningaasanut inatsisissatut siunnersuutaat siulleq: Naligiinnerusoqalernissaanik toraagaqarpugut

- Ajoraluartumik neriorsuisinnaanngilanga 2022-mut aningaasanut inatsisissatut siunnersuummik saqqummiussileruma annertoorujussuarmik tunngaviusorujussuarmillu allannguisoqassasoq. Pakatsisimassagussi, aap paasinarpoq. Pissutigalugu una 2022-imoortoq amerlasuutigut ukioq mannamut inatsimmut assingusorujussuummat. Aammali oqaatigerusuppara ungasinnerulaartoq isigalugu anguniakkagut ilungersuuppagut.

Aningaasaqarnermut naalakkersuisoq, Asii Chemnitz Narup (IA) tusagassiortunik katersortitsinermi oqarpoq.

Inuit Ataqatigiimmi Naleqqallu 2022-mut aningaasanut inatsisissatut siunnersuutaat siulleq naammassineqarpoq. Naatsumillu oqaatigalugu nunatta karsiani sinneqartooruteqartoqassaaq.

Katillugit 31 millionit koruuninik sinneqartooruteqarfiussaaq. Siunnersuut 132 millionit koruuninik sinneqartooruteqartussatut ukiunut sisamanut oqimaaqatigiissaarneqarpoq.

- Nunarsuarmi tamarmik covid-19-imik nappaalasoqaraluartoq, nunatsinni aamma pissutsit allangoraluaqisut aningaasarsiorneq ajoriinnagassaanngitsumik ulloq manna ingerlavoq, Asii Chemnitz Narup (IA) tusagassiortunik katersortitsinermi oqarpoq.

Inuit Ataqatigiit qinigaaffimmi akileraartarnermi aaqqissuusseqqinnissaq oqaatiginikuuaat.Naalakkersuisulli oqarnerat naapertorlugu akileraartarnermut aaqqissuusseqqinnissaq 2023-mut aatsaat pilersaarutigineqarpoq.

Aningaasaqarnermut Naalakkersuisup apriilip aatsaat naalakkersuisoqatigiittoqalernera pissutigalugu aningaasanut inatsisissatut siunnersuutip suliarineqarneranut piffissaqartoqarpallaarsimanngitsoq aamma nassuiaatigaa.

Taakku aningaasanut inatsisissatut siunnersuutaat ”Naligiinnerujartorneq”-mik qulequtaqarpoq.

- Kissaatigisagut tamarmik aningaasanut inatsisissatut siunnersuummut ilaatissinnaasimanngilagut, kissaatigisarpulli siulleq aallartissutigisinnaavarput. Naligiinnerulernissamut anguniakkap anguniagaqarnitsinni pingaarnerpaatut inissinnikuuvarput. Asii Chemnitz Narup oqarpoq.

Piitsuunermut killeqartitsineq

Naalakkersuisoqatigiillu suliniutit tallimat aappaagumut immikkut ittumik pingaarnerutippaat.

Ilaatigut: 1) Naligiinnginneq, 2) Eqqumiitsuliorneq kulturilu, 3) Meeqqat inuusuttullu, 4) Soraarnerussutisiat utoqqaallu, 5) Pisinnaatitaanermi suleqatigiiffinnut nukittorsaaneq.

Naligiinnginnermut tunngatillugu Naalakkersuisut pisortatigoortumik piitsuunermut killeqartitsinissamik atulersitsiniarput. Nunatsinnimi piitsuussuseq iluamik nassuiarneqanngilaq.

Qaqugukkut piitsuusoqartarpa, killigitinneqartoq sumiippa. Tamanna Naalakkersuisut misissorniarpaat.

Eqqumiitsuliornermut kulturimullu tunngatillugu Naalakkersuisut KNRimut ilaatigut pitsanngorsaaniarput, tusagassiorfik taamaalilluni sinerissami najuunnerulersinnaassalluni. Aningaasat ukiumut 2,5 millionit koruunit KNR-imut atorniarneqarput.

Naalakkersuisoqatigiit Kalaallit Nunaata Isiginnaartitsisarfianut isiginnaartitsisartunngorniarfimmut aamma aningaasaliineruniarput. Tassunga aningaasat 1 millionit koruuniupput.

Meeqqanut utoqqarnullu aningaasat amerlanerusut

Meeqqanut inuusuttunullu naalakkersuisoqarfimmut nutaamik aamma immikkut ukkatarinnittoqarpoq.

Naalakkersuisut tassunga atatillugu kommunini sulianik isumaginninnermik sulianillu ingerlatsinerup aaqqissuunneqarneranik pitsanngorsaaniarlutillu suliamik isumaginnittunik amerlanerusunik sulisoqartitsilerniarput. Suliaqarneq taanna danskit naalakkersuisuisa suleqatigineratigut ingerlalereernikuuvoq.

Naalakkersuisut soraarnerussutisianut utoqqarnullu susassaqarfimmi aamma pitsanngorsaaniarput. Aningaasallu amerlanerusut atorneqassapput. Aningaasanut inatsisissatut siunnersuut naapertorlugu suliniutit aalajangersimasut suli inissinneqanngillat.

Utoqqanut aningaasaliissutit 2022-mi 15 millionit koruunit ilanngunneqarput, taakkulu 2023 ilanngullugu 30 millionit koruuninut qaffassallutik.

Ilanngaassivik atulersinnagu pisinnaatitaanermi suleqatigiiffinnut aningaasaliisut

Naalakkersuisut pisinnaatitaanermi suleqatigiiffinnik pitsanngorsaanikkut Inuit Pisinnaatitaaffii pillugit Siunnersuisoqatigiiffiannut, Utoqqaat Illersuisuanut Naligiissitaanermullu Siunnersuisoqatigiinnut ICC-mullu amerlanerusunik aningaasaliisoqassaaq

Utoqqaat Illersuisuat 1.050 millionit koruuninik 2022-mi aningaasaliiffigineqassaaq, 2023-milu 950.000 koruuninik ilaqqillugit.

Inuit Pisinnaatitaaffii pillugit Siunnersuisoqatigiiffik ukiumut 1,5 millionit koruuninik aningaasaliiffigineqarnerussaaq. Naligiissitaanermut Siunnersuisoqatigiiffimmut aningaasaliissutit ukiumut 700.000 koruuninik aamma ilaneqassapput. Inuit Circumpolar Councilimut (ICC) tapiissutit ukiumut 1 millionit koruuninik aamma ilaneqassapput.

Naalakkersuisuttaaq Ilanngaassivik atulersinnianngilaat. Tassungalu taarsiullugu nunatsinni tamanut akiitsut pillugit siunnersuineq atulerniarlugu.