Mette Frederiksen: Issittup sakkulersorfiunnginnissaa kissaatigaarput, uppiasuussanngilagulli
Ruslandip Kalaallit Nunaat ajunngitsumik pinavianngilaa.
Ministeriunerup Mette Frederiksenip sapaatip akunnera kingulleq ullut sisamat tikeraarami Kalaallit Nunaannut aamma Múte B. Egedemut oqariartuutaasa pingaarnerit ilagaat.
- Nunamik tamat oqartussaaqataaffigisaanik eqqissisimasumik, Ukrainemik Rusland saassussisoq takuarpoq. Ruslandili Ukrainemut kisimi sukangasaannagilaq. Rusland Issittumi aamma tamaaliorpoq. Tamanna iliuuseqarfigissavarput. Uppiasuussanngilagut. Ruslandimi Kalaallit Nunaannut ajunngitsumik pinninnavianngilaq, aamma Rusland Naalagaaffeqatigiinnut ajunngitsuliornavianngilaq, Mette Frederiksen KNR-imut oqarpoq.
AAMMA ATUARUK Issittumi suleqatigiinnerup unitsinneqarnera: Rusland Danmarkimut aarlerisaarisoq
Kisianni Danmarkimut uterami pissarsiaqanngilaq. Tassami danskit naalakkersuisuisa Issittumi piginnasaqalernissaq pillugu Kalaallit Nunaat qanoq isumaqarnersoq ilisimarusuppaat, tassani ilaatigut annertunerusumik nakkutilliineq najuunnerlu ilaapput.
Naalakkersuisut siulittaasuat Múte B. Egede (IA) KNR-imut akissummini oqarpoq taanna pillugu oqaloqatigiinnerit suli ingerlasut.
Koruuninik 1,5 milliardinik Issittumi nakkutilliinerunissamut aningaasaliineq
Folketingip illersornissaq pillugu isumaqatigiissutitaaq 2018-imi akueraa. Saniatigut 4,8 milliardit koruuninik Illersornissaqarfimmut 2023-p tungaanut aningaasaliinissaq isumaqatigiissutaavoq.
Partiit illersornissaq pillugu isumaqatigiissusiortut sualummik Atlantikup Avannaani Issittumilu 2023-p tungaanut nakkutilliinerunissamut saniatigut 1,5 milliardit koruuninik 2019-imi aningaasaliipput.
Isumaqatigiissummut aningaasaliissutit 1,5 milliardit koruuniusut affaat - tassa 750 millionit koruunit - timmisartuaqqanik ungasianiit aquttakkanik nunatsinni nunami nakkutilliissutaasussanik marlunnik pisinermut ingerlatsinermullu atorneqassapput.
Koruunit 50 milliuunit Kangerlussuarmi sakkutuunngorniarfissamut atorneqassapput.
Koruunit 390 milliuunit Savalimmiuni silaannakkut aalerisaarinissamut radarimut atorneqassapput.
Pissangartorfiunnginneq imaanngilaq annertunerusumik sakkuliineq
Tassami Issittumi isumannaannissakkut politikki Ruslandip Ukrainemik sakkutuuliinerata kingorna oqallisaaqqilerpoq. Danmarkimi folketingimi isumaqatigiipput illersornissaqarfimmut koruunit milliardit arlaqaqisut atorniarlugit. Aningaasat taakku sumut atorneqassanersut Folketingimi partiit oqaloqatigiissutigissavaat.
Kisianni Múte B. Egede Naalakkersuisuisalu kissaatigaat Issittoq pissanganartorsiorfiussanngitsoq. KNR-TV-mi aallakaatitami nassuiarpaa:
- Pissanganartorsiorfiunngitsoq tassaavoq sakkunik amerlisaaffiunngitsoq. Danskit oqariartaasiat ’lavspændingsområde’ (pissangartorsiorfiunngitsoq) aallaavigaarput. Tamanna uagut kissatigaarput, kisianni nunat Issittumiittut Ilulissani nalunaarut tunngavigalugu aamma kissaatigaat.
Ilulissani nalunaarut tassavoq Issittumi naalagaaffiit tallimat Issittup imartaanut killeqartut, tassaasut Kalaallit Nunaat/Danmark, USA, Rusland, Canada aamma Norge imminnjut neriorsoqatigiimmata Issittumi akerleriinnerit eqqissisimasumik isumaqatigiinniarnikkut aaqqinneqartassasut.
Ilulissani nalunaarumik taaneqartarpoq Ilulissani 2008-mi atsiorneqarami, nalunaarullu 2018-imi nutarsarneqarpoq.
Rusland kitaanut sakkunik amerlisaavoq
Ministeriuneq Mette Frederiksen oqarpoq Danmarkip aamma Issittup pissangartorsiorfiunnginnissaa kissaatigigaa, kisianni pissangartorsiunnginnissap attatiinnarnissaa ajornakusoortoq Rusland akeqqersimaarnermik takutitsimmat.
- Pissangartorsiorfiunnginnissamik kissaateqarneq tapersersorparput , kisianni pingaaruteqarpoq taassallugu Kitaa, Kalaallit Nunaata Danmarkilliu ilaaffigisaat, annertunerusumik sakkuliinngimmat Ruslandimullu akeqqersimaarluni, tassaasorli Rusland Kitaanut akeqqersimaartoq. Tamatumunnga imminut illersortariaqarpugut.
- Innuttatta illersornissannut ataatsimoorullugu suliassaqarlutalu pisussaaffeqarpugut. Peqataasup Europami nuna saassuppagu, soorlu Ukrainemi pisoq, unammilligassat allat aamma takkussinnaaliuarput.
- Anguniagaq suli isumaqatigaara aamma pissangartorsiorfiunnginnissamillu kissaatigisaq, kisianni uppiasuussanngilagut, Rusland uagutsinnut Kitaaniittunut annertunerusumik sakkunik amerlisaammat.