Isumaqatigiissut: Kangerlussuup mittarfiata siunissaa pillugu USA oqaasissaqartitaasoq
Kangerlussuarmi Mittarfiup matuneqarnissaa annikillisaavigineqarnissaaluunniit Inatsisartuni amerlanerussuteqartunit kissaatigineqarpat, USA tamatumunnga oqaasissaqartitaavoq.
Namminersornerullutik Oqartussat, danskit naalakkersuisuisa USA-llu naalakkersuisuisa marsip 13-iani 1991-imi isumaqatigiissutigisaanni - memorandumimi - tamanna atuarneqarsinnaavoq.
Kangerlussuarmi Kulusummilu mittarfinnut kiisalu amerikamiut nunatsinni DYE-qarfiinut akisussaaffik USA-mit nunatsinnut 1991-1992-imi tunniunneqarmat isumaqatigiissut atsioqatigiissutigineqarpoq.
AAMMA ATUARUK Danskit aningaasaliissuteqarnerat Kinamut tunngassuteqarpoq
Tunniussinermullu atatillugu nunat akunnerminni isumaqatigiissutigaat USA-p sakkutuuisa timmisartui sungiusartoqarnerani, sorsuttoqarnerani imaluunniit pissutsinut Danmarkip USA-llu naalakkersuisuisa isumaqatigiissuteqarfigisaanni akornuserneqaratik Kangerlussuaq Kulusullu qulaallugit timmisinnaatitaallutillu taakkununngalu missinnaatitaasut.
Taamaammat mittarfinnut tunngatillugu malunnaatilinnik allannguisoqassappat USA tusarniarneqaqqaartussaavoq, isumaqatigiissummi suli atuuttumi tamanna atuarneqarsinnaavoq. Nunanut allanut naalakkersuisoqarfiup KNR-imut tamanna uppernarsarpaa.
Knud Kristiansen: Isumaqatigiissut isumaliutigeqqinneqartariaqarpoq
Ineqarnermut, sanaartornermut attaveqaqatigiinnermullu naalakkersuisuusimasup Knud Kristiansenip Agathe Fontainimut februaarimi 2016-imi akissuteqaatimini erseqqissaatigaa Kangerlussuarmi mittarfik allanngortinneqassappat tamanna USA-mit akuerineqaqqaartussaasoq.
”...isumaqatigiissutit allattorsimaffiata (...) atuutilerneratigut mittarfimmi allannguinerit, USA-p mittarfimmik atuiinnarsinnaanermut pisinnaatitaaffeqarneranut annertuumik kalluaasussat, pisut ilaanni USA oqaloqatigineqaqqaartinnagu ingerlanneqarsinnaanngitsut”, Knud Kristiansen taama allappoq.
AAMMA ATUARUK Amerikamut isumaqatigiissut annertoorujussuarmik iluaqutissiissooq
Ilanngullugulu oqaatigaa 'siunissami qanittumi' isumaqatigiissummi piumasaqaataasut isumaliutigeqqinneqartariaqartut. Taamattorli:
”Siunissami qanittumi USA-p oqaloqatigineqarnissaanik aallarnisaanissamik eqqarsaateqartoqanngilaq,” Knud Kristiansen ukiut marluk matuma siorna taama oqarpoq.
Nutaamik isumaqatigiissusiornissaq pilersaarutigineqanngitsoq
Isumaqatigiissut 1991-imeersoq ukiunik marlunnik piffissalerlugu atorunnaarsinneqarsinnaallunilu isumaqatigiinniutigeqqinneqarsinnaavoq, isumaqatigiissutilli allanngortinneqarnissaa pilersaarutigineqanngitsoq, Nunanut allanut naalakkersuisoqarfik ilisimatitsivoq. Taamaattorli Nuummi, Ilulissani Qaqortumilu nutaanik mittarfiliortiternissamik pilersaarutit pillugit Danmark nunarpullu USA-mut ilisimatitsisimapput.
Ilisimatitsinerlu taanna nunatta, Danmarkip USA-llu sakkutooqarneq pillugu oqaloqatigiittarfianni Permanent Comitteemi pivoq, danskit nunanut allanut tunngasunut ministeriat Anders Samuelsen Folketingimut ilaasortamut Aaja Chemnitz Larsenimut ukioq manna juunip ulluisa aqqarnganni akissutimini taama ilisimatitsivoq.
AAMMA ATUARUK Amerikamut isumaqatigiissut annertoorujussuarmik iluaqutissiissooq
USA-milu Illersornissamut ministereqarfiup sapaatit akunnerata siuliani nalunaarutigaa nunatsinni mittarfinnut aningaasalersuinissaq Amerikamiut naalagaaffiata piareersimaffigigaa. Taamatullu nalunaaruteqartoqarnera nunanut allanut naalakkersuisup Vivian Motzfeldtip iluarisimaarpaa.
- Illersornissamut isumaqatigiissut nunatsinni annertunerusumik iluaqutissarsiffigisimanngisarput kiisami massakkut ilaqutissarsiffiginissaanut takussutissat ilusinikkiartorneri taanna isumaqarpunga tamatsinnut nuannaarutissaasoq, Vivian Motzfeldt taama oqarpoq.
KNR-ip aallartitap Carla Sandersip sammisaq pillugu apersornissaanik noqqaassutaa USA-p Københavnimi aallartitaqarfianit itigartitsissutigineqarpoq.
USA-p nunatsinni mittarfiit sorliit aningaasalersuiffigissallugit soqutiginerai aningaasallu qanoq amerlatigisut pineqarnersut aallartitaqarfiup aamma oqaaseqarfigerusunngilaa.
