Judithe Kristensen Bornholmimut efterskoleriartorluni Danmarkimut aasarisseruttornerani aggustip qaammataani siullerpaamik tikinnerminiit sapaatit akunnera qangiutiinnartoq, spiralilerneqassalluni forstanderiata oqarfigaani.

Judithe Kristensen taamanikkut 16-inik ukioqarpoq, atoqateqarsimanngisaannarpoq napparsimmavimmullu sooq spiralilerneqariartoqquneqarnerluni naluvillugu.

- Naalakkermangami maleruutiinnarpunga. Spiralilerneqarama annernaqaaq, Judithe Kristensen 1976-imi nalaatani pillugu oqarpoq.

Taassuma spiralilerneqarneraniit ukiut 47-t qaangiussimalereeraluartut, taama nalaataqarsimanini suli maannamut anniaatigisaqaa.

Taannalu taamaaliorneqarsimasuni kisimeeqqajanngilaq.

Judithe Kristensenimmi oqaluttuaa, DR-ip ”Spiralkampagnen”-mik taallugu danskit oqartussaasuisa kalaallit amerliartoqqunagit niviarsiaqqanik arnanillu tuusintilikkuutaanik spiralilersueqqusisimanerannik tusarnaagassiaralugu siorna saqqummersitaata oqaluttuassartaata ilaminiinnaraa.

Spiralilersuinissamilli aalajangerneq nunatsinni atuutsinneqartoq, Judithe Kristensen kalaallit arnat allat peqatigalugit Danmarkimi 1970-ikkunni efterskolertillutik spiralilerneqarsimallutik maanna oqaluttuarput.

Nunatsinnimi spiralilersuisoqaleruttornerani Danmarkimi efterskolertillutik aamma spiralilerneqarsimallutik oqaluttuartut arlaliusut, peqqissutsimut naalakkersuisoqarfik KNR-imut ilisimatitsivoq.

Taamammat kalaallit arnat Danmarkimi efterskolertillutik spiralilerneqarsimanermik oqaluttuaat spiralilersuisimanermik qulaajaanermi misissugassanut ilanngunneqarput. Spiralilersuinermik qulaajaanissamik Naalakkersuisut Danmarkimilu naalakkersuisut 2023-mi maajimi isumaqatigiipput.

Spiralilerneqarsimanermik naammagittaalliutit 151-iusut, Nakorsaaneqarfik ilisimatitsivoq. Nakorsaaneqarfik naammagittaalliutinik taakkuninnga katersuisussaatitaavoq. Efterskolertillutilli spiralilerneqarsimasut qasserpiaanersut massakkorpiaq ilisimaneqanngilaq. Ilisimartusartoqatigiimmi qulaajaasuusut tamanna misissugassaraat.

- Kingorna paasillugu sunaaffa taamaaliorneqarsimalluta aliatsannaqaaq. Kamannarpoq kamassaqarnartorujussuanngornarlunilu, 63-inik ukiulik Judithe Kristensen oqarpoq.

Bornholmimi spiralilerneqarsimasut

Qallunaatoorsinnaalluarneq inuunermi atugarissaarnerulernissamut aqqutissatut taamanikkut isigineqarmat, Judithe Kristensen qallunaatoorsinnaallualernissi inuusuttuulluni anguniagaraa. Tassa ilinniarsimasuunissi kingornalu atorfigissaartuunissi anguniarlugit qallunaatoornermik piginnaanngorsassalluni aalajangerpoq.

Taamaammat 16-inik ukioqarluni Qeqertarsuarmiit kalaallit Bornholmimi efterskoliannut Almindingenimut atuariartorluni aallarpoq. Tassani ukiisussanngorluni atualerpoq.

Judithe Kristensenili misigisassatut takorloorsimanngisaannakkaminik efterskolertilluni nalaataqarpoq.

- Spiralilertinnerma kingorna aseruuttornerit anniarnerpassuillu atornikuuakka. Sakkortunikooqaaq, taanna oqarpoq.

Kalaallit niviarsiaqqat ullutsinni spiralininngarnit angineroqisunik ernereersimasunuinnarnullu naatsorsuussanik taamanikkut spiralilerneqarput. Arnat spiralilerneqarsimasut arlallit taamaaliorneqarnertik kingunerluutigisimallugu ukiorpassuillu ingerlaneranni anniangaatsiartarlutik oqarput.

Judithe Kristensenip spiralilerneqarnini timikkut tarnikkullu kingunerluutigaa. Spiralilerneqarnermi nalaani misigisami ilarpassui eqqaamanngilai. Efterskoleqatimili ilaat aamma spiralilerneqartunut ilaasut nalunngilaa.

Arnannguaq Poulsen Almindingenimi 1974-imi, tassa Judithe Kristensenip spiralilerneqarnissaanut ukiut marluk sioqqullugit, atuarluni aamma spiralilerneqarpoq.

Taanna efterskoleqatimilu ilarpaalui Bornholmimi nakorsat ilaannit spiralilerneqarput.

- Misigivunga qamuuna ilukkut annerlunga, tassami nillertumik ikkussivigitikkama taamanikkut. Nassuiaanneqanngilanga, paasitinneqanngilangalu susoqarnersoq, Arnannguaq Poulsen KNR-imut siorna oqarpoq.

Forstanderip naalakkeraani

65-inik ukiulik Britta Mortensen Danmarkimi spiralilerneqarsimasunut aamma ilaavoq. Jyllandimimi nunaannarmi illoqarfinnguit ilaanni Brøruphus Ungdomsskolemi, kalaallinut taamanikkut aamma efterskoliusumi, 1974-imi atuartilluni spiralilerneqarpoq. Arnannguaq Poulsen Bornholmimi aamma 1974-imi efterskolertilluni spiralilerneqarpoq.

Britta Mortensen aamma qallunaatoorsinnaallualerusulluni nutaanillu misigisassarsiorusulluni 15-inik ukioqarluni Ilulissaniit Danmarkimut 1974-imi atuariartorpoq.

Kalaallit Danmarkimi atuarfissaminnik taamanikkut nammineq toqqaasinnaasanngillat. Tassa Britta Mortensen Brørupimi atuassasoq, oqartussat taamanikkut aalajangerpaat.

- Forstanderitta ullut ilaanni aggeqqoriarlunga oqarfigaanga spiralilerneqassasunga, taanna oqarpoq.

- Itigartippara. Tamannali nammineq aalajangigassarinngikkiga forstanderitta oqarfigaanga. Naalakkiutaammat pinngitsoornanga spiralilerneqassasunga oqarfigaanga, Britta Mortensen oqarpoq. Taanna spiralilerneqartussanngorami napparsimmaviliaanneqarpoq.

Britta Mortensen spiralilerneqareerami anniangaatsiartalerpoq, oqaatigissanaguli. Aamma kanngusuttarpoq, spiralilerneqarsimaninilu kimulluunniit eqqaasarsimanagu.

Spiralilerneqarnini aamma kamaatigisarsimaqaa.

- Avaanngunarpoq. Tassami atornerlunneqartutut misiginarlugu. Taamaattumik allanut eqqaasarsimanngilara, immaqa puigorusuinnartarsimagakku eqqaarusuttarsimanngilara puiguinnarusukkaluarluguluunniit allaat.

Ilungersunaqisut

Kalaallinik niviarsiaqqanik Danmarkimi spiralilersuisoqarsimanera sulianik nutaanik ilungersunaqisunik mamianartuliorluni spiralilersuisimanermik qulaajaanermi misissugassaqalertoq, Aarhus Universitetimi ilisimatusartuuneq Danmarkimillu nunasiaataasimanitta oqaluttuarisaaneranik ilisimatusartoq Naja Dyrendom Graugaard naliliivoq.

- Danskit oqartussaasuisa kalaallit amerliartoqqunagit niviarsiaqqanik arnanillu tuusintilikkuutaanik spiralilersueqqusisimasut spiralilersuisoqarsimaneranik Kalaallit Nunaanni suliani ersereerpoq. Danmarkimili aamma spiralilersuisoqarsimaneranik oqaluttuat saqqummertut kalaallit niviarsiaqqat arnallu kalaaliunertik pillugu spiralilerneqarsimanerannik ersersitsilluinnarput, taanna oqarpoq.

Spiralilersuisimaneq kalaallit ilaqutariippaat kingunerluutigeqalugulu Kalaallit Nunaata Danmarkillu akornanni saqitsaataaqisoq, Naja Dyrendom Graugaard aamma oqarpoq.

Danmarkimili efterskolertilluni spiralilerneqarsimanermik oqaluttuat spiralilersuisimanerup allamik aamma oqaluttuassartaqarneranik ersersitsipput:

- Oqaluttuat taakku spiralilersuisimanermik suliat ammip qalipaataanik assigiinngisitsinermik kinaassusersiuinermillu aallaaveqarluinnarsimanerannik ersersitsisut, Naja Dyrendom Graugaard oqarpoq.

Ilusiortikkami spiralia takussaasimanngitsoq

Britta Mortensenip spiralilerneqarnini puiguinnarusuttarsimagaluarpaa. Taamaattumik allanut eqqaasarsimanngilaa Ikast Handelsskolemilu tamatuma kingorna ilinniartunngorluni.

Spiralilerneqarnerminiillu ukiut tallimat aatsaat qaangiuttut, tassa 1979-imi spiraleersinniarluni nakorsiarpoq. Taamanikkut anniartorujussuulluni nakorsiarami spiraleqarluni siullerpaamik oqaluttuaraa.

- Nakorsalli ilusiorlunga misissormanga spiraleqannginnerarpaanga. Tamatuma kingorna qinnguartartippunga, tassanilu paasivaat spiraleqartunga.

Spiralini qinngortungaarmat nakorsap ilusiormani takussinnaasimanngikkaa, Britta Mortensen oqarpoq.

Spiraleersereerami anniassaarsimalluni spiraleersinnerminiillu ukiut sisamat qaangiuttut meerartaaqqaarluni, taanna aamma oqarpoq.

Arnannguaq Poulsenili Judithe Kristensenilu allatut misigisaqarput.

Arnannguaq Poulsen 1974-imi spiralilerneqarnerminiit ukialuit qaangiuttut, kingorguimmini Paamiuni nakorsamit spiraleersippoq.

- Aatsaat peerneqarmat takusinnaalerpara spiraliusoq, Arnannguaq Poulsen oqarpoq.

Timikkut kingunerluutigigaa

Arnannguaq Poulsen Judithe Kristensenilu meerartaarusussimagaluaqalutik meerartaanngisaannarput. Spiralilerneqarsimanertik marluullutik peqqutaasorivaat.

Taakku nakorsiarneranni nalunaarsuiffiit pissarsiarisinnnaannginnatsigit, spiralilerneqarsimanerat meerartaanngisaannarnerannut ilumut peqqutaanersoq nalunarpoq.

Spiralilerneqarsimasulli ilarpaalui meerartaanngitsoorsimasut, Mads Pramming oqarpoq. Taanna spiralilerneqarsimasorpaat 67-it katillutik 20,1 millionit koruuninik taarsiivigeqqusut eqqartuussissuserisoraat.

Kalaallit arnat spiralilerneqarsimasut Naalagaaffimmit taarsiivigeqqussutertik ministeriuneqarfimmut oktoberimi annguppaat. Taakkuali anngussaat Naalagaaffiup suli qisuarfiginngilaa.

Judithe Kristensen taarsiivigeqqusunut ilaavoq, taassumalu spiralilerneqarnerminit eqqaamasakippoq.

18-inilli ukioqarluni kingornguimmini Qeqertarsuarmi nakorsiarluni spiraleerseqqugaluarami taamaaliorsinnaanatik nakorsap oqarfigimmani eqqaamavaa. Judithe Kristensenip qanga sumilu spiraleersinnerluni eeqqamanngilaa.

Spiralilerneqarsimaninili timikkut maannamut suli kingunerluutigaa.

- Kamaammeraangama suli nilliarusuummerujussuartarpunga, taanna oqarpoq.

Kalaallit arnat efterskolertillutik spiralilerneqarsimanermik oqaluttuaat Danmarkimi efterskolit peqatigiiffiannut Brøruphus Efterskolemullu annguppavut. Taakku kalaallinik efterskolertunik spiralilersuisoqarsimaneranik tusagaqarsimannginnerarput.

Oqaluttuat taakku Bornholmimi Almindingenimut anngussinnaasimanngilagut, atuarfimmi taanna efterskoliujunnaarsimammat.

- Taamaaliortoqarsimanera akuersaanngilluinnarparput. Tusagaq avaanngunaqaaq, Danmarkimi efterskolit peqatigiiffiata siulittaasua Torben Vind Rasmussen oqarpoq.