Elisibánguup spiralilerneqarsimanini peqqutigalugu katsorsarneqalernini nuannaarutigeqaa
Ukiut 47-it nipangersimaneq qaangiutilerpoq, maanna nivissat arnallu namminneq angajoqqaavilu akuersiteqqaarnagit naartunaveersaammik spiralimik ikkussiffigineqartut tarnip pissusaanik ilisimasalinnit katsorsarneqarsinnaalernerat naalakkersuisunit periarfissiissutigineqarpoq.
Tusarnaagassiaq Spiralkampagnen
- Danskit oqartussaasui kalaallit amerliartoqqunagit spiralilersuinissaminnut inassuteqarsimasut, DR-ip podcastimik tusarnaagassiliareqqammisaani erserpoq.
- 1966-ip 1975-illu akornanni kalaallit niviarsiaqqat tuusintilikkaat spiralilersinneqarput.
- 1966-ip 1970-illu akornanni spiralilersinneqartut 4.500-upput.
- Kalaallit Nunaanni arnat naartusinnaasut taamani 9000-upput.
- Aperineqaqqaaratik spiralilersinneqarsimasuni arlallit tarnikkut timikkullu kingunerlutsitserujussuarnerannik kinguneqartumik qinigassinneqarsimanngitsutut misigisimapput. Anniaatigalugulu kingunerluutigisimagaat arlallit oqarput.
- Niviarsiaqqanut ukiukitsunut, angajoqqaavi akuersiteqqaarnagit, spiralilersuineq danskit suliniuteqaleruttorneranni inatsisitigut akuerisaanngilaq. Taamaammat nakorsat naartunaveersaatinik niviarsiaqqanut 18-iliineqanngitsunut, angajoqqaavi akuersiteqqaarnagit, siunnersuisinnaalersillugit inatsit allanngortinneqarpoq. Tamanna nakorsat niviarsiaqqanut ukiukitsunut, angajoqqaavi akuersiteqqaarnagit, spiralileeqqusaanertut paasisimavaat. Tassa imaappoq, nakorsat inatsisinik unioqqutitsisimapput.
- "Spiralkampagnen" P1-ikkut maajip ulluisa arfineq-pingajuanniit tusarnaarneqarsinnaalissaaq.
Tusarfik: DR-podcast "Spiralkampagnen"
Periarfissaq taanna Elisibannguak Jeremiassenip atorluarniarpaa. Piffissamilu qanittumi katsorsartinnini aallartissavaa,
Elisebannguaq oqarasuaatikkut saaffiginnittarfimmut Tusaanngamut saaffiginnippoq, naartunaveersaammik spiralimik ikkussiffigineqarsimasut tassani ikiorneqarsinnaallutik, tassanngaanniillu katsorneqarnissaminut neqeroorfigineqarpoq.
- Taamak sukkatigisumik qisuariartoqarnera assorsuaq nuannerpoq
Taassuma arnat allat spiralilertissimasut katsorneqarnissamik neqeroorummik atuilluarnissaat kaammattuutigaa.
- Tunniunneqartoq atorluarniartigu, atorluarniarsiuk. Inissiinissatsinnut pingaaruteqarpoq, Elisibánguak' Jeremiassen KNR-imut oqarpoq.
Angajuata 1975-imi napparsimmaviliaappaa spiralilersinneqarniassammat. Niviarsiaqqamut misigisaq nuanniissimavoq, taannami siusinnerusukkut kinguaassiutitigut atornerlugaasimalluni, DR-imut oqaluttuarpoq.
- Aliasuppunga. Annilaangavunga. Qanorluunniit misigisimanissara naluara. Oqaasii malillugit naalattussaavugut.
Elisibanguak ilumigut anniangaatsialerpoq.
Ukioq ataaseq qaangiummat iluni nakorsiuppaa, misissorneqarnermini spirali takuneqarsinnaanngimmat nutaamik spiralilerneqarpoq. Elisibánguak' marlunnik spiraleqalerpoq, kingusinnerusukkullu aappaa suliaritinnermigut peerneqarpoq.
Qulaajaanissaq utoqqatsernissarlu
Peqqissutsimut naalakkersuisoq, Mimi Karlsen (IA), katsorsartittoqarnissamut neqerooruteqartuuvoq.
1966-imiit 1970 ilanngullugu arnat 4500-t katillugit spiralilersorneqarput - kikkulliuku katsorsarneqassasut?
- Soorunami spiralilersuisoqarneraniilli ukiorpassuit qaangiutereeraluarput, kisianni ingerlaannaq takusinnaavarput inuit qisuariartut, arnat ilaasa aatsaat paasivaat sooq meerartaarsinnaanatik.
- Meerartaarsinnaannginneq tassaavoq alianartoq, aammalu aliasunneq aqqusaareerlugu aatsaat paasigaanni suna peqqutigalugu naartusinnaanani, meerartaarsinnaanani ernutartaarsinnaanani aliasunneq aamma takkuteqqittarpoq, Mimi Karlsen oqarpoq.
Arnat spiralilersorneqaleramik amerlasuut aperineqaqqaanngillat.
Taakku ilaat ullumikkut meerartaarsinnaanngillat.
Utoqqatserfigineqarnissara kissaatiginerpaavara
Spiralilersuinermut aallaaviuvoq, Danmarkimi oqartussaasut Kalaallit Nunaanni – taamani Danmarkimi amtitut inissisimasumi – inuit amerliartupiloornissaat ernummatigimmassuk. 1965-imi nalunaarusiami ersersinneqarpoq, Kalaallit Nunaanni ukiumut meeqqat 500-nik amerlanerit uersagaasartut, taakkunanngalu anaanaasut pingajorarterutaat 20-t inorlugit ukioqartartut.
Inuit amerliartornerisa Kalaallit Nunaanni nutarteriniarneq unammillernartippaat, nutarteriniarneq Danmarkip naalagaaffianut ilimagisamiit akisunerulermat.
Spiralilersuinerup kingorna inunngortartut 1970-ikkunni affaannanngungajapput: 1967-imi 1.674-it inunngortut 1974-mi 638-t inunngorput.
Peqqinnissaq pillugu oqartussaaffik 1991-imi nunatsinnut angerlaanneqarpoq - taamaattumik qulaajaanissami 1970-ikkunniit 1991 tikillugu qulaajaaffigineqassapput.
Taamaattumik nammineq kissaatiginngisamik spiralilertissimaneq pillugu Elisibánguak' Jeremiassen utoqqatsertoqarnissaa kissaatigaa.
- Annerpaamik neriuutiginerpaavara utoqqatserfigineqarnissara, Danmarkiminngaanniit attavigineqaqqaaramali taanna kissaatigiuarnikuugakku, taanna qaffattutut inissittuaramik, taamaammat utoqqatsertoqartariaqarpoq.
