Ataatsimiititaliaq plutonium pillugu paasisaqarusuppoq
vanersuarmi misissuinissap annertuup paasinarsisissavaa timmisartorsuup Pituffiup eqqaani 1968-mi nakkartoq inuit peqqissusaannut kinguneqartitsisimanersoq.
Danskit peqqinnissamut pisortaqarfianniit misissuinissamut pilersaarut piareereerneqarsimasoq, Folketingimi Kalaallit Nunaannut tunngasunut ataatsimiititaliaata naammaginngilaa.
Pilersaarut amigaateqartoq tunngavilersuutigalugu oqarput Avanersuarmi najugaqartunut akut ulorianartut sunniuteqarsimanerat misissorluarneqaqqissaarnissaat ataatsimiititaliap ujartoraa:
- Timmisartorsuup januaarip 21-ni 1968-imi nakkarnerata kingunerisaanik inuit peqqissusaat qanoq sunnersimaneqarnersoq, qanoq sunnersimaneqarnersoq tupinnaraluartumik ukiut 42-t qaangiukkaluartut maannamut misissorneqarsimanngisaannarput. Misissorneqartarsimapput uumasunut pinngortitamullu sunniutaat.
Folketingimi ilaasortaq Lars-Emil Johansen ima nassuiaavoq:
- Maanna inunnut sunniutaanut misissuinissaq aallartinneqarnissaminut piariilerpoq, pilersaarusiorneralu tigoqqammerparput maannakkullu oqaluuserisatsinnut ilaavoq misissuinissamut pilersaarut qanoq ililluni suli pitsanngorsarneqarsinnaanersoq. Maannakkullu oqaluuserisatsinnut ilaavoq misissuinissamut pilersaarut qanoq ililluni suli pitsanngorsarsarneqarsinnaanersoq. Assersuutigalugu taasinnaavara misissuinissamut una oqaatigineqarsimavoq plutonium 239 sunniutai suunersut misissorneqassasut, kisanni aamma plutonium arlaariiummata soorlu plutonium 238 sunniutai aamma misissorneqassanersut apeqqutigaarput, Lars-Emil Johansen oqarpoq.
Ataatsimiititaliap misissuinissaq pillugu qallunaat naalakkersuisuinut misissuinissaq pillugu apeqqutinik assigiinngitsunik apeqquteqaateqartarsimapput. Assersuutigalugu ataatsimiititaliap paaserusussimavaa akuutissat ulorianartut tamarmik misissorneqarnissaat pilersaarutaanersoq. USA-miillu timmisartup nakkarnerata kinguneri allassimasuutigineqarnersut.
- Tassa kinguarsaataalaarpoq ministerit nikinnerat, peqqinnissamut ministeri massakkut Jakob Aksel Nielseniujunnaarluni Berthel Harderinngornikuuvoq, taamaattumik aamma suliassat ilaatigut unikaallalaarsimagaluarlutik ingerlaqqipput massakkut. Aamma nunanut allanut ministeri Per Stig Mølleriujunnaarluni Lene Esperseninngornikuuvoq. Tassa utaqqikatannaveersaaqqissaarpugut, oqareernittuut uannut pingaarneruvoq suliassat sukumiisumik suliarineqarnissaat. Peqqissutsimut misissuineq aallartitsinnagu peqqissutsimut misissuinermut tungasut akineqarnissaat kissaatigaarput. Taava apeqqutit sinneri udvalgimiit septembarimi avanersuarmukarnissarput sioqqullugu akineqarnissaat kissaatigaarput, taamaattumik suli piffissaqarpugut, Ataatsimiititaliap siulittaasua Lars-Emil Johansen naggasiivoq.
Misissuinissaq annertooq aasamut aallartinneqartinnagu qallunaat ministeriisa akissuteqarnissaat Lars-Emil Johansenip neriuutigaa.
Qaanaami, Savissivimmi Siorapalummilu najugallit tamarmik misissorneqassasut pilersaarutaavoq. Saniatigullu Moriusami piniariartarfimmilu Narsaarsummi najugaqarnikuusut ujartorneqassapput misissortinnissamullu neqeroorfigitissallutik.
