Spiralilerneqarsimasut aappaagu ajunngitsorsiassinneqarsinnaasut - Naja Lyberthili utaqqimaaqqaarniarallarpoq

Danmarkip peqqissutsimut ministeriata Sophie Løhdep oqarnera naapertorlugu arnat spiralilerneqarsimasut ukiup tulliuttup ingerlanerani ajunngitsorsiassaqarsinnaassapput. Naja Lyberthili, spiralilersorneqarsimasut oqaaseqartitaat, suliaq pillugu suli qularisaqarpoq.

Allattoq Ann-Sophie Greve Møller

oktobarip 22-at 2025 15:57

Nutserisoq Mads Lynge

Arnat akuersitinneqaqqaaratik spiralilerneqarsimasut ajunngitsorsiassaqartinneqarnissaannut aaqqissuussineq nutaaq Danmarkimi naalakkersuisut septembarimi nalunaarutigigaluaraat, spiralilerneqarsimasut oqaaseqartitaata Naja Lyberthip utaqqimaaqqaarniarpai.

- Eqqarsaatigineqartoq tunngaveqarpallaarpalunngilaq. Tamanna uagutsinnut toqqisisimananngilaq, Naja Lyberth KNR-imit oktobarip aallartinnerani apersorneqarluni oqarpoq.

Danmarkimi naalakkersuisut saammaateqatigiinnissamut aningaasaateqarfimmik pilersitseqqaarusupput, arnat spiralilersorneqarsimasut, kalaallillu allat Danmarkip naalagaaffianit sumiginnagaasimasut ajunngitsorsiassanik qinnuteqarfigisinnaasassaannik aningaasaateqarfiliorusullutik.

Aningaasaateqarfiup 2026-mi ukiup affaata siulliup ingerlanerani atuutilernissaa naatsorsuutigineqarpoq, Danmarkip peqqissutsimut ministeria Sophie Løhde tusagassiorfinnut nalunaarummi taama oqarpoq.

SPIRALILERSUISIMANEQ SUUA?

Kalaallit Nunaanni niviarsiaqqat arnallu 4000-it sinneqartut 1960-ikkunni 70-ikkunnilu spiralilersorneqarput. Tamanna Kalaallit Nunaanni naartunaveersaatinik atuisitsinermi suleriaaserineqarsimasoq – allatut taallugu naartunaveersaatit - pillugu suliamut attuumassuteqanngitsunit piffissami 1960-imiit 1991-ip tungaanut pisimasut qulaajarneqarput. Niviarsiaqqat naartunaveersaaserneqartut ilai aqqaneq-marluinnarnik allaat ukioqarput.
Qulaajaaneq Arnat 354-it misiginikuusatik pillugit oqaluttuarput, pisimasullu 488-it misissuiffigineqarlutik. Pisimasut amerlanerpaartaanni arnat akuersiteqqaarnagit spiralilersorneqarsimapput.
Taamanikkut Nunarput Danmarkimi amtiuvoq.
Qulaajaaneq naapertorlugu spiralilersuiniarneq ilaatigut danskit oqartussaasuisa inuiaqatigiit amerliartornerannut ernumanermut atassuteqarpoq, inuiaqatigiillu kalaallit amerliartornerannut killiliinissamik kissaateqarlutik.
DR-imit tusarnaagassiap ”Spiralkampagnen”-ip 2022-mi, qanoq kalaallit arnat arlallit akuersiteqqaarnagit spiralilersorneqarsimanerat pillugu saqqummiussinerata kingorna oqaluttuaq aallartipiloorpoq.
Arnat 143-t spiralilersuisimanermik suliaq pillugu danskit naalagaaffiat eqqartuussivimmut 2024-mi tunniuppaat. Inuit pisinnaatitaaffiinik unioqqutitsisinermut taarseeqqusissutaat katillugit 43 millionit koruunit missaanniipput.
Aggustimi 2025-mi – qulaajaaneq saqqummiunneqanngitsiarnerani – qallunaat ministeriunerat Mette Frederiksen arnanut suliamut attuumassuteqartunut Danmarki sinnerlugu utoqqatserpoq.
Tassunga atatillugu Naalakkersuisunut siulittaasoq Jens-Frederik Nielsen arnanut 1992-imi Danmarkimi peqqinnissaqarfik nunatsinnit akisussaaffigineqalerneraniit akuersiteqqaarnagit naartunaveersaaserneqarsimasunut utoqqatserpoq. Nunatta nakorsaaneqarfiata pisut 15-it ilisimasaqarfigaat.
Utoqqatserneq Nuummi septembarip 24-ani malunnartinneqassaaq.

Allisiguk

Løhdep oqarnera naapertorlugu arnat spiralilersorneqarsimasut ajunngitsorsiassinneqarnissamut kingorna qinnuteqarsinnaapput, aningaasallu tunniunneqartussat siulliit 2026-mi ukiup affaata aappaani tunniunneqarumaarput.

Naallu arnat spiralilersorneqarsimasut ajunngitsorsiassaqartitsinissamut qaninneruleraluartut, Naja Lyberthip tamanna utaqqimaaqqaarniarpaa.

- Ajunngitsorsiassinneqarsinnaanissamut aaqqissuussineq suli piviusunngunngilaq. Sulilu akuersissutigineqartussaalluni, taanna oqarpoq.

Imaaliallaannarlutik akuersiumanngitsut

Arnat spiralilersuinermi suliami eqqugaasimasut 143-t danskit naalagaaffiat eqqartuussivimmut 2024-mi marsimi sassaqquaat. Taakku naalagaaffik inuit pisinnaatitaaffiinik unioqqutitsisimasutut ataatsimut 43 millioningajannik taarsiiffigineqarnissartik piumasaraat.

Arnat taama nalaataqarsimasut aningaasanik qanoq amerlatigisunik saammaateqatigiinnissamut aningaasaateqarfimmit ajunngitsorsiassinneqarsinnaassanersut tusagassiorfinnut nalunaarummi allassimanngilaq. Anguniagarli sunaanersoq naja Lyberthip qularutiginngilaa:

- Aallaqqaammoortuusilluta qinnuteqartariaqanngilagut. Aningaasaateqarfimmut qinnuuloorluta. Pinerluffigineqarsimanerput naalagaaffiup nassuerutigereeraa isumaqarpugut, taava aamma malitsigisarpaa taarsiivigitinneq, Naja Lyberth oqarpoq.

Aamma atuarukSaammaasseqatigiinnissamut aningaasaateqarfik paatsuungatitsisoq: - Excelimi kisitsisaanngilagut

Saammaateqatigiinnissamut aningaasaateqarfimmit ajunngitsorsiassinneqarsinnaanissamut piumasaqaatit suunersut Naja Lyberthip utaqqimaaqqaarusuppaa. Naja Lyberthip oqarnera naapertorlugu arnat spiralilersorneqarsimasut spiralilerneqarsimanerminnut takussutissanik journalinik uppernarsaasariaqarnerat isornarpoq. Journalimmi amerlasuut piffissap ingerlanerani periarfeerunneqarnikuummata.

- Qinnuteqarnissamut piumasaqaatit suuppat? Journalit taava aallaqqaataaniissavagut? Taamaalioqqittariaqanngitsugut isumaqarpunga, taanna oqarpoq.

Suliallu eqqartuussivitsigut 2027-mi suliarineqarnissaa suli siunnerfigalugu Naja Lyberth tamanna pillugu erseqqissaateqarpoq.

Illit isummat pingaartittaqaarput. Nutaarsiassaq pillugu isorisat nersualaarinerillu uani tikilluaqquagut.