Sermersuaq nungukkiartupallattoq, piniartullu kingunerinik maluginneqqaartuusut

Nunatta annerpaartaa sikumik suli qallersimavoq, nunarsuulli silaannaata kissakkiartupallannera isiginnaagassiami piviusuinnik tunngavilimmi Nuuk Film Festivaleqarnerani takutinneqartussami inuttaasut piniartut ilisimatusartullu tamanna ernumassutigaat.
Olennguaq Kristensen ukiorpassuarni piniartuuvoq, atugassarititaasulli piffissap ingerlanerani allanngoriartorput. Assi © : Anders Graver, Underground Channel / Humbug Films
septembarip 09-at 2024 13:59

Silap pissusia pillugu ilisimatusartut, William Colgan aamma Christopher Shiels GEUS-imeersut Pituffimmi sakkutooqarfiup eqqaani sermersuarmi qillerinermik nutaamik misileraaniarput. Taakku kissassutsimik uuttuiniarlutik sikumi itisuumik qillerisariaqarput, saffiugassatullu pissusilik sikukkut qillerut 300 gradinik kissassuseqartoq pukaat ammut aatsittarpai.

- Akunnermut 6 meterinik ammut qillerisinnaalluta paasisarput, kisianni siunissami sukkanerulersinnaanissarput neriuutigaarput. AKunnermut 20 meterinik ammut qillerisinnaagutta ulluni marlunni tusind meterit qillersinnaavagut, tamannalu allannguingaatsiassaaq, William Colgan oqarasuaatikkut oqarpoq.

Nunatsinni sikumi siullerpaamik 1955-imi qillerisoqarpoq, tamatumalu kingorna ilisimatusartut kisissaanngitsut eqqortunik akissutissarsiniarlutik qillerisarput. Ukiuni kingullerni ilisimatusarnermi silap pissusiata allanngoriartornera sikup annertussusaatigut ersarissumik takussutissiisoq pingaartumik sammineqarpoq.

  

William Colgan aamma Christopher Shields GEUS-imiit ilisimatusartuupput, isiginnaagassiamilu piviusuinnik tunngavilimmi "The Color of Ice"-imi sikumik qillerineq nutaaq misilittarpaat. Assi © : Anders Graver, Underground Channel / Humbug Films

- Kalaallit Nunaanni sermersuaq immap qaffasissusaanut atatillugu pingaaruteqarpoq. Sermersuaq tamarmi aassaguni imaq 6 meterit missaannik qaffassaaq. Taamaammat qanoq annertutigisumik qanorlu sukkatigisumik aakkiartornera paasissallugu pingaaruteqarpoq, canadamiu William Colgan Danmarkimi najugaqartoq oqarpoq.

Sumiiffimmi piniartut mianersortariaqartut

Danskeq isiginnaagassiamik ilitsersuisartoq, Anders Graver suliniutip qanimut isiginnaagassiaraa, ullualunnilu qillerisareerlutik sumiiffimmi piniartoq nunaqarfimmi Savissivimmeersoq, Olennguaq Kristensen ukiut ingerlanerani nunap allanngoriartupiloorneranut naleqqussartariaqartoq naapippaat.

- Olennguup naapinnissaa ilimananngilluinnarsimagaluarpoq, taannami sumiiffimmilu piniartut allat Pituffiup Savissiullu akornanni immap sikuatigut qimussertarsimagaluarput, maannali aannikuummat imaq sikoqanngilaq, William Colgan oqarpoq.

Olennguaq Kristensenip isiginnaagassiami immiussinermi ulluinnarni misigisartakkani silap pissusiata allanngoriartorneranit aqqusaakkani oqaluttuarai. Taassuma siku qimusserfigissallugu isumannaannersoq sikup qalipaataatigut aputillu isugutanneratigut takusinnaavaa.

Sermeq Savissiviup qanittuaniittoq 10 kilometerinit 20 kilometerinut annikinnerulersimavoq, nunaqarfimmi inuuniutaasup ilarujussuarisaatut piniartuunermi pissutsit ajornakusooraluttuinnarput.

- Silap pissusiata allanngoriartornerata kinguneri tassunga inuuneranullu kingunerluuteqangaatsiartut tusarlugu tupaallannarpoq. Taassuma sermersuakkoornissani nuannarinngilaa, qimusserfiginissaami ajornakusoorpoq. Taakku immap sikuata saallunilu aqqutigineqarsinnaanerani 800 meterit missaannik qummukarlutillu ammukartarput.

Sermersuaq allanngoriartortoq

Sermersuaq allanngoriartungaatsiarpoq, isiginnaagassiamilu piviusuinnik tunngavilimmi ”The Color of Ice”-imi ilisimatusartut marluk qillerummik nutaamik misileraasut kiisalu Savissivimmit piniartoq silap pissusiata allanngoriartorneranik ulluinnarni malugisaqartartoq malinnaavigineqarput.

”The Color of Ice” Anders Graverimit ilitsersuiffigineqartoq Nuuk Film Festivalertoqarnerani Pikialaarfimmi tallimanngorneq septembarip 20-anni nalunaaqutaq ullup-qeqqanut takutinneqassaaq.

Sermersuaq akunnerit tamaasa sikumik 30 million tonsimik annikillisartoq, ilisimatuutut allaatigisap ilisimatuut atuagassiaanni 2024-mi januaarimi saqqummersinneqartup takutippaa. Tamanna siusinnerusumik ilimagisamit 20 procentimit annertuneruvoq.

Ilisimatuutullu sermerujussuarniinnissamut aamma piumasaqaatitaqarpoq. Sillimmasiineq, peqqinnissamik misissortinneq, pisortatigut akuersissuteqarfigineqarneq, atortorissaarutit, sillimaniarnermillu peqqissaartumik pikkorissarneq ilaatigut piumasaqaataapput, William Colgan nassuiaavoq:

- Sermersuaq issittorujussuusinnaammat ulorianarpoq, ilsiimatusarnissamullu saniatigullu immiussinissamut piareersaaterpassuaqartariaqarpoq. Sapaatip akunnerani sermersuarmiinnissamut qaammatit arlallit atorlugit piareersartoqarsinnaavoq.

Ilisimatuutut nalunaarusiat naammanngitsut

Isiginnaagassiaq piviusuinnik tunngaveqartoq nunarsuarmi silaannaap allanngoriartorneranut aaqqiissutissiinngilaq, William Colganili tamatuma qanoq ilungersunartiginera tamanut saqqummiunnissaa pisussaaffigalugu misigisimavoq.

- Ilisimatuutut nalunaarusiorneq naammanngilaq, tamanut attaveqartariaqarpugut. Isiginnaagassiat amerlanerusut sermersuarmi silap pissusiata allanngoriartorneranik, aamma kalaallinut nunarsuullu sinneranut qanoq kingunerluuteqarnerinik nassuiaasut pisariaqartippagut.

William Colganip (saamerleq) eqimattallu ilagisaasa Olennguaq Kristensen (talerperleq) immap sikoqannginnera pissutigalugu qimussimik aqqutigisaminik allamut saatsitsisariaqarsimasoq nalaatsornikkut naapippaat. Assi © : Anders Graver, Underground Channel / Humbug Films

Silapilunnera aatsaat taama kiatsigineranik pinngortitamilu ajunaarnersuarmik ilaqartoq tusarlugu nikallornarsinnaavoq. Taamaammat isiginnaagassiaq piviusuinnik tunngavilik “The Color of Ice” aatsaat taama naleqqutsigilersoq taanna isumaqarpoq.

- Isiginnaagassiaq piviusuinnik tunngaveqartoq Kalaallit Nunaata avannaata kitaani susoqarneranut takussutissiilluarpoq, nunarsuullu sinnerata tamarmi allanngoriartornerit qanoq annertutiginersut paasissagaat neriuutigaarput, taanna naggasiivoq.

Sermersuullu ajalusoorneranik arriinnerulersitsinissaq qujanartumik suli neriuutaavoq.