Septembarip qaammataa nunatsinni aatsaat taama kiatsigisoq
Nunatsinni ukioq manna septembari siornatigornit kianneruvoq. Taamaammat nunatta ilaani taamaalinerani aatsaat taama kiatsigaaq.
EU-p silap pissusianik ilisimatusarfiata, Copernicusip, kisitsisaataani kingullerni tamanna erserpoq.
Septembari aatsaat taama kiatsigisoq
Silap pissusia nalinginnaasoq
Sumiiffimmi aalajangersimasumi silap ukiuni kingullerni 30-ni pissusia qanoq issimanersoq, nalunaarsukkani silap pissusianut tunngasuni ersertarpoq. Nalunaarsukkat silap pissusianut tunngasut allaatigisami uani taaneqartut 1991-ip 2020-llu akornanneersuupput.
Nalunaarsukkat taakku silap maanna qanoq innera siornatigut qanoq issimaneranut sanilliussinermi najoqqutarineqarsinnaapput.
Silallu qanoq ikkumaarneranik ilimasaaruteqarnermi aamma najoqqutarineqarsinnaapput.
Septembarip qaammataa ukioq manna aatsaat taama kiatsigaaq. Sermersuaq ukiuni kingullerni 30-ni agguaqatigiisillugu kiassuserisartagaanit taamaalinerani arfineq-pingasunik aamma kiannerusimavoq.
Nunattali sineriaani sumiiffiit ilaanni siornatigornit kiannerusimanngilaq. Taamaakkaluartoq Kangerlussuarmi, Nuummi, Paamiuni, Narsarsuarmi Qaqortumilu ukioq manna septembarimi aatsaat taama kiatsigaaq.
Kangerlussuarmi sisamanik siornatigornit kiannerusimavoq. Tassa sumiiffinnit allaninngarnit tamaani aatsaat taama kiatsigisimavoq.
Nunatsinnilu silamik uuttuivinni tamani taamaalinerani agguaqatigiisillugu siornatigornit kiannerusimasoq, Danmarkimi silasiorfiup, DMI-p, nalunaarsugaani erserpoq.
- Septembarip qaammataa Kalaallit Nunaanni 2022-mi aatsaat taama kiatsigaaq. 1991-imiilli nalunaarsukkatsinni tamanna erserpoq, DMI-mi silasiornermik ilisimatusartoq Caroline Drost Jensen nassuiaavoq.
Sermersuup qaava Danmarkimit 14-eriaammik annertunerusoq aatsitersimasoq
Nunatsinni taamaalinerani aatsaat taama kiatsiginera sermersuup qaavata ilarujussuata aatsiterneranik kinguneqarpoq.
USA-p apummik sikumillu misissuisoqarfia, sikuiuitsunut ilisimasassarsiortunut paasissutissiisartuusoq, NSIDC (National Snow & Ice Data Center), taama allappoq.
Sermersuup ilaa, tassa 600.000 kvadratkilometerit missaattut annertutigisup septembarip pingajuani kiannerpaammat aatsitersimavoq.
AAMMA ATUARUK Juulli aputeqarpianngitsoq: Nuup decembarimi kiannerpaaffigisimasani angungajakkaa
Tassa Danmarkimit 14-eriaammik annertunerusoq aatsitersimavoq.
Sermersuup ilaanik aatsaat taama annertutigisumik taamaalinerani aatsitertoqartoq, 1979-imili uuttuisalernermiit nalunaarsukkani erserpoq.
Sermersuup qaavani aatsaat taama kiatsigisimasoq
Sermersuup qaavani 3200 meteritut portutigisumi aamma aatsaat taama kiatsigisimasoq paasineqarpoq.
- Sermersuup qaavani septembarip pingajuani 0,5-it tungaannut kiattoq uuttuinerit aamma takutippaat, Caroline Drost Jensen oqarpoq.
Tassa Sermersuup qaavani taamaalinerani siornatigut taama kiatsiginikuusimanngisaannarsimavoq.
Nunatsinni sialleqattaartoq
Nunatsinni sumiiffinni arlalinni aasaq ukialeqqaarneranilu sialleqattaarpoq.
- Nuummi aasaq Station Nordimilu juunimi siornatigornit aamma aatsaat taama sialleqattaartigaaq, DMI tusagassiuutinut nalunaarpoq.
Aasiaat septembarip qaammataani ukioq manna aatsaat taama sialleqattaartigipput. Aasiaat kingullermik 1958-imi siallillarmatali, aatsaat taama siallertigipput katillugit 145,3 millimeteritut atsigisumik siallerlutik. Aasiaat septembarip qaammataani nalinginnaasumik katillugit 33,7 millimeteritut atsigisumik siallertarput. Tassa siornatigornit sisamariaammik siallerpoq.
Sisimiut septembarip qaammataani ukioq manna katillugit 159,5 millimeteritut atsigisumik siallerput, Sisimiullu siornatigut siallernerpaaffiat 1961-imiuvoq. Tamaanilu septembarip qaammataani nalinginnaasumik 60,5 millimeteritut atsigisumik siallertarput.
Nalinginnaanngitsumik sialleqattaarnera qutsissumi anorersuaqattaarneranik peqquteqartoq
Qutsissumi anorersuit suuppat?
Qutsissumi anorersuit kilometerit tallimat 15-illu akornanni qutsitsigisumiikkajupput.
Taakku kilometerinik hunnorujulikkuutaanik silissuseqakkajullutillu kilometerinik arlaqanngitsunik portussuseqakkajupput.
Sakkortunerpaagaangamik nalunaaquttap akunneranut 300-400 kilometerisut sakkortussuseqartarput.
Nunarput silaannarmik kiaqisumik isugutaqisumillu ukioq manna septembarimi aqqusaarneqarpoq. Tamanna Canadap kangisissuani naqitsiniisaffeqarneranik peqquteqarpoq.
- Qutsissumi septembarimi anorersuaqattaarmat Kalaallit Nunaat sakkortuumik niggertitsisartumik, siallertitsisartumik siornatigornillu kiannerutitsisumik naqitsiniisaffeqaqattaarpoq, DMI-mi tusagassiortoq Torben Bjørgheim Abildgaard allappoq.