Akiuussusersuisoqannginnera naartusut toqqissisimanngissutigaat
Naalakkersuisut nunatsinni akiuussutissamik neqerooruteqarneq annertusineqassasoq nakorsaataarniarfik nakorsaaneqarfillu suleqatigalugit 2020-mi aalajangerpaat. Peqqinnissaqarfiup coronap nunarsuaq tamakkerlugu tuniluunnerani artukkerneqarnissaa pinaveersaartinniarlugu taamaaliortoqarpoq.
Akiuussutissamik kapuuinerup annertusineqarnerani naartusut tamarmik erninissaannut qaammatit pingasuinnanngoraangata ilummoornermut akiuussuserneqarnissamik akeqanngitsumik neqeroorfigineqartalernissaat neqeroorutigineqarpoq, tamanna meeqqap inunngornermi kingorna qaammatini siullerni meeqqallu nammineq akiuussuserneqarsinnaalernissaata tungaanut ilummoornermut illersorneqarnissaanik siunertaqarpoq.
Ilummoorneq suua?
Ilummoorneq bakteriamik Bordetella petussisimik anersaartuutitigut tunillatsinneruvoq.
Ilummoornermut sakkortuumik quersornermik kingunerisaanillu siggajoortumik nipeqartumik anersaartortoqartarlunilu ilaatigut meriartoqartarpoq. Ersiutit qaammatinik pingasunik sivisussuseqarsinnaapput.
Meeraaqqat akiuussuneqanngikkaangamik ilummoorneq ilungersunartumik ajornerpaamillu pisoqarnerani inuunermut aarlerinartorsiorfiusinnaavoq.
Ilummoorneq ukioqatigiinnut allanut timimikkut nalinginnaasumik illersuuteqartunut navianartutut isigineqarneq ajorpoq.
Ilummoorneq meeqqat nappaataannik siusinnerusukkut taaneqartarnikuuvoq, kisianni Danmarkimi ilummoornermik napparsimasut 40 procentii sinnerlugit 20-t sinnerlugit ukioqarput.
Paasissutissarsiffik: Statens Serum Institut
Naak nunatsinni akiuussutissamik kapuuinerup annertusineqarneranut ilanngullugu neqerooruteqartoqaraluartoq piffissami 2020-mit ullumikkumut arnat arlallit naartunerminni neqeroorfigineqarsimanngillat.
Arnat KNR-imit oqaloqatigisatta tamarmik akiuussuserneqarnissamut periarfissaqarnertik tusarsimanngisaannarlugu oqaatigaat.
Toqqissisimananngitsoq
Nina Nathansen Fleischerip 2020-mi neqeroorutip atulersinneqarnerani naartusup, Naja Motzfeldtip piffissami tassani aamma naartusup, Nicoline Larsenillu ilummoornermut akiuussuserneqarnissamut periarfissaq tusarsimanngilaat.
Nicoline Larsenillu aappassaanik naartunermini arlaannik susoqartoq aatsaat ilimatsaappaa.
Nicoline Larsenimi siullermik naartunermini Danmarkimi najugaqarpoq. Danmarkimilu ilummoornermut akiuussutissamik kapitinneq peqqinnissamut oqartussaasunit nuna tamakkerlugu piffissami tassani neqeroorutaavoq.
Aappassaa naartunermini ilummoornermut nunatsinni aamma neqerooruteqarnersoq maanilu kapitissanerluni qularutigilerpaa.
Taamaammat ilummoornermut maani neqerooruteqartoqarnersoq paasiniarlugu Doktor.gl novembarimi attaveqarfigaa. Nakorsap tamatumani akissuteqarfigisinnaanngilaa, taannalu ernisussiortuminut innersuunneqarpoq.
- Ernisussiortunut saaffiginnikkama ikiorluarneqaraluarlunga, apeqqutiga ersarissumik akineqanngilaq ersarissumillu periuseqartoqanngilaq, Nicoline Larsen oqarpoq.
Dronning Ingriudip Napparsimmavissuani, ernisussiortunut pisortaagallartup, Aininaq Willesenip ernisussiortut ilummoornermut akiuussutissamik neqerooruteqarneq pillugu novembarip naanerani aatsaat paasisaqarsimallutik uppernarsarpaa, aamma nunaqarfippassuarni Aininaq Willesenip kingusinnerusukkut attaveqarfigisaani ernisussiortunut tamanna aamma nutaarsiassaavoq.
Nunatsinni akiuussutissalersuineq
Naalakkersuisut nunatsinni akiuussutissamik neqerooruteqarneq annertusineqassasoq nakorsaataarniarfik nakorsaaneqarfillu suleqatigalugit 2020-mi aalajangerpaat, tamanna napparsimasut Coronanngitsumik allamik anersaartuutikkut napparsimalersinnaasut ikilisarnissaannik pissuteqarpoq.
Peqqinnissaqarfiup coronavirusip tuniluunnerata nalaani artukkerneqannginnissaa pissutigalugu taama aalajangiisoqarpoq.
Akiuussusersuinerup annertusineqarnerani uku ilaapput:
- Tamat 65-ileereersimasut aamma 65-it ataallugit ukiullit tunillatseratarsinnaasut, ass. anigorsinnaanngisaminnik napparsimasut bakteriamut nuallutsitsisartumut pneomokokkimut akeqanngitsumik akiuussusersuineq.
- Naartusut erninissaannut qaammatit pingasuinnanngoraangat ilummoornermut akeqanngitsumik akiuussuserneqarneq.
Ilummoornermut akiuussusertinneq meeqqap inunngornermi kingorna qaammatini siullerni ilummoornermut illersorneqarnissaanik siunertaqarpoq. Akiuussusersuinikkut meeqqap coronavirusimik tuniluuttoqarnerata nalaani napparsimmavimmut unitsitsinissamut pinaveersaartitsisoqarpoq.
Akiuussuserneqarneq peqqinnissaqarfimmut saaffiginninnikkut pissarsiarineqarsinnaavoq.
Covid-19 pissutigalugu immikkut ittumik akiuussusersuinermut neqerooruteqarnerit 2023- mi januarip ingerlanerani atorunnaariartortinneqassasut 2023-mi januaarip tallimaani pisortatigut nalunaarutigineqarpoq.
Tassa imaappoq naartunut ilummoornermut akiuussuserneqarnissamut neqeroorut 2023-mi januaarip kingorna nunatsinni neqeroorutaajunnaassaaq.
Paasissutissarsiffik: Landslægeembedet
- Toqqissisimajunnaarnera ajornartorsiutaanerpaavoq. Peqqinnissaqarfimmit ersarissumik akissuteqartoqarnissaa kissaatiginarpoq. Taamaammat akissutisinngikkaanni toqqissisimannginneq misigineqartarpoq, Nicoline Larsen oqarpoq, nangillunilu:
- Tamatuma saniatigut naartunermi sapaatit akunneri 32-it tikinnginnerani kingusinnerpaamik akiuussutisserneqakkajuttarput, uangalu piffissami tassani sapaatit akunneri 29-t tikereerlugit. Taamaammat soorunami aamma uippakajaarnarpoq.
Pingaarnerpaanngitsoq
Ernisussiortup, Aininaq Willesenip arnallu naartusut akiuussutissamik neqeroorfigineqarsimanngitsut saniatigut peqqinnissaqarnermik suliallit arlallit ilummoornermut akiuussutissamik neqerooruteqartoqarnissaanik aamma ilisimatinneqarsimanngitsut KNR-imut uppernarsarneqarpoq.
Nunap immikkoortuani nakorsaaneq, Hans Christian Florian taakku ilagaat, taassuma ilummoornermut akiuussutissamik kapuuinissamut neqerooruteqarneq 2020-mit ullumikkumut ilisimasaqarfigisimanagu uppernarsarpaa. Taassumali nakorsaanermut ersarinnerusumik akissuteqartussatut innersuussivoq.
Nunatsinni nakorsaanerup, Henrik L. Hansenip peqqinnissaqarfimmi innersuussutit qanoq qanorlu annertutigisumik malinneqarneranik paasissutissiissuteqarfigineqarsimanani oqaatigaa.
Nunatta nakorsaanerata Nakorsaaneqarfik pillugu nalunaarutit malillugit tamatuma nakkutiginissaa nammineq akisussaaffigalugu nassuiaatigaa, nunarsuarli tamakkerlugu tuniluuttoqarnerani pissutsit pissutigalugit tamatuma malinnaaviginissaa imminut pingaarnerpaasimanngitsoq oqaatigaa.
- Isumalluutini ilungersuasoqangaatsiarnerani pissutsit immikkut illuinnartuupput. Nunarsuaq tamakkerlugu tuniluuttoqarnerani assigiinngitsorpassuit pitsaanerusumik isumagineqarsinnaagaluarput, taanna oqarpoq, nangillunilu:
- Nunatsinni allamilu ilummoornermik tuniluuttoqarnersoq tuniluunnerullu sumit pinngorneranik nakkutiginninnissamik ingerlaannartumik periarfissaqarpugut. Nunarsuarli tamakkerlugu tuniluuttoqarnerani ilummoornermik nappaalasoqarneranik nalunaaruteqartoqanngilaq, nakorsaaneq erseqqissaavoq.
Mianersornartumiinneq
Nakorsaanerup, Henrik L. Hansenip nunarsuaq tamakkerlugu coronamik tuniluuttoqarnerata isumaginissaa Nakorsaaneqarfiup ukiuni kingullerni suliassaani pingaarnerpaasimasoq erseqqissaatigaa, tamatumalu saniatigut tuniluuttoqarnerata nalaani suliniutaalersut peqqinnissaqarfimmi isumalluutinut ilungersuatitsisimasut ilanngullugu nassuiaatigaa.
- Suliniutit amerlanerpaat peqqinnissaqarfimmit isumagineqartussaapput, suleqatissat allat kommuniunngitsut peqataatinniarnerat ajornakusoornikuummat.
- Misissuinerujussuaq kingornatigullu Covid-19-imut akiuussusersuineq tamarmi unammillernangaatsiarlunilu nunarsuaq tamakkerlugu tuniluuttoqarnera pissutigalugu sulisussanik atorfinitsitsiniarneq ajornakusoornikuuvoq, Henrik L. Hansen oqarpoq.
Nicoline Larsenillu coronap initusimanera paasisinnaavaa, taassumali naartusut ilummoornermut akiuussutissamik neqeroortoqassanersoq neqeroortoqassannginnersorluunniit pillugu peqqinnissaqarfimmit ersarissumik nalunaaruteqartoqarsinnaanera kissaatiginerugaluarpaa.
- Naartunermi taama inissisimaneq mianernartuuvoq Nicoline Larsen naggasiivoq.
Arnat arlallit atiminnik saqqummiusserusunngitsut KNR-imit oqaloqatigaavut, taakkuli tamarmik ilummoornermut akiuussutissamik piffissami 2020-mit ullumikkumut neqeroorfigineqarsimanatik tusagaqarsimanatillu uppernarsarpaat.