Kuupik Kleist: Kalaallit ajunngitsumik pineqanngillat
Kalaallit Nunaat 1953-imi Danmarkip naalagaaffianut atalermat kalaallit ajunngitsumik pineqanngillat. Taama isumaqarpoq Inatsisartunut Folketingimullu ilaasortaq, Kuupik Kleist, IA. Dansk Institut for Internationale Studier, DIIS, nalunaarusiamik suliarinnittuuvoq, nalunaarusiarlu sapaatip akunnera kingulleq saqqummerpoq. Kalaallit innuttaasut ajunngitsumik pineqarsimanerannik nalunaarusiap inerniliinera Kuupik Kleistip taamaalilluni akerlilerpaa. Nunasiaataaginnassanerluni Danmarkilluunniit naalagaaffiata ataaniilissanerluni Kalaallit Nunaata 1953-imi aalajangertussaavaa, tassa namminersulernissaq qinerneqarsinnaanani. Tamanna ullumikkumut allaat malunniuteqarpoq, Kuupik Kleist oqarpoq:
- Isumaqarpunga nalunaarusiaq apeqqutini qitiulluinnartuni kukkusumik inerniliiffigineqartoq, apeqqutit qitiusut tassaammata Danmarkip qitiusumik inatsisaata 1953-imi allanngortinneqarnerani kalaallit qanoq pineqarsimanersut, aamma kalaallit isummernissaminnut naammattunik tunngavissaqarlutik isummersimanersut qitiulluinnarmat, tassanilu nalunaarusiap inerniliinera imaalluni Danmarki kukkuneqanngilluinnartumik iliuuseqarsimasoq, aammalu kalaallinut inussiarnisaarnertut oqaatigalugu Danmarkip taamaaliortariaqarsimaneratut oqaatigineqarluni, naak nalunaarusiami aamma ersersinneqaraluartoq periarfissat tamarmik kalaallinut saqqummiunneqarsimanngitsut, taamanikkummi Kalaallit Nunaata Danmarkimut akulerutivinnissaanik aalajangernerup kingunerisa sunniutai ullumikkut suli malunnarput, Kuupik Kleist oqarpoq, nangillunilu:
- Inuiaqatigiit nunallu oqaluttuarisaanerata eqqortumik oqaluttuarineqarnissaa pingaaruteqarluinnarpoq, aamma ukiuni qaangiuttuni takusinnaavarput pisoq qanoq pingaaruteqarsimatigisoq. Kisianni aamma taamanikkut aalajangersimaneq ullumikkut pissutsinut atuuttunut suli sunniuteqarmat, assersuutigalugu aatsitassanut tunngasumik, pisuussutillu kikkunnit pigineqarnerannut aamma tunngasumik, massakkorpiaq ulluni makkunani isumaqatiginninniarnerput eqqarsaatigalugu taamanikkut ’53-imi aalajangersimaneq sunniuteqarpoq. Danmarkimut ilanngutivinnissatsinnut aalajangernerup kingunerimmagu massakkut piginnittussaaneq Danmarkimiittutut isigineqarluni – uffa immaqa allatut taamanikkut aalajangertoqarsimagaluarpat nalorsigineqarsimassanngikkaluartoq pisuussutit nunatsinninngaaniit oqartussaaffigineqartut. Eqqaamaneqassaartaaq avanersuarmiut nuutsitaanerannut tunngatillugu tunngaviusumik inatsisip allanngortinneqarnissaa aamma isiginiarneqarsimammat, Danmarkillu allanngortitsinngilaarnermi nunat tamalaat akornanni inatsisit naapertorlugit unioqqutinani nuutsitsisimasinnaasutit imminut isigimmat.
