Ilisimatusartut: Kalaallit Nunaanni ukiut 70-it matuma siorna tassaarsuaqarnera silap pissusiata allanngoriartorneranik peqquteqarpoq
Aalisartoq Kitaani qeqertaasap Nuussuup saqqaaniitsilluni 1952-imi decembarip 15-iani tassaarsualeriataarmat neriuutaarutivilluni isiginnaaginnartariaqarsimavoq. Aalisartoq taanna tassaarsuaqarnerani ajunaarpoq.
Tassa qaqqamit Niiortuumit sisoortoqarnerani tassannga 10 kilometerinik ungasitsigisumiitilluni ajunaarpoq, taassumalu nunaqqataata oqarnerat naapertorlugu pinngortitarsuup peqqarniissinnaasaqineranik peqquteqartumik ajunaarpoq.
Aalisartorli taanna silaannaap kissatsikkiartorneranik peqquteqartumik nunatsinni ajunaartuni siullerpaajugunartoq, kikkunnilluunniit taamanikkut ilisimaneqanngilaq.
Ujarassiooq qaqqamillu sisoornernik ilisimatusartuuneq GEUS-imeersoq, Kristian Svennevig, taama oqarpoq.
- Qaqqamit 1952-imi sooq sisoortoqarnersoq ilisimaneqanngilaq. Silap pissusia allanngoriartortoq qangalililu allanngoriartulereersimagunartoq taamani ilisimaneqanngilaq.
Silap pissusia siusinnerusukkulli allanngoriartulereersimasorigaat
Sullorsuarmi 1952-imi qaqqamit sisoortoqarnera silaannaap kissatsikkiartorneranik aamma peqquteqarluinnarsimasoq, Kristian Svennevigip GEUS-imilu suleqataatalu ilisimatusarnerisa takutippaat. Tamaanimi qaqqami qeriuaannartoq taamanili aakkiartulereersimasoq erserpoq.
Ilisimatusartut taakkua Sullorsuarmi qaqqap sisoortoqarfiunikup 2019-imi 2021-milu sivingarnaniitillutik tamanna uppernarsivaat.
- Qaqqami qeriuaannartoq siusinnerusukkulli aakkiartulereersimaneranik ersareqisunik takussutissaqartoq paasigatsigu tupigutsappugut. Tassa qeriuaannartoq kissarneruleriartorpoq, Kristian Svennevig oqarpoq.
- Tamannalu Kalaallit Nunaanni ukiut 70-it matuma siornali ersereersimasoq paasigatsigu tupaallaatigeqaarput.
Ilisimatusartut taakkua filmiliatoqqat Sullorsuarmi qaqqap sisoortoqarfiunikup eqqaani 1952-imi immiussat GEUS-ip toqqorsivianeersuusut aamma takuaat. Aamma tamaani qaqqamit sisoortoqarsimaneranik taamanikkut eqqartugaarpiarsimanngitsumik danskit kalaallillu aviisiini ilanngutassiortoqarsimaneranik misissuipput. Taamanikkulli Qullissarmiut taamaattoqarneranik oqaluttuaat "Avangnâmiok"-mi 1953-imi allaaserineqarput.
Silaannaap kissatsikkiartornera peqqutaalluni qeriuaannartoq aakkiartorpoq imavissuillu qaffakkiartorput. Qeriuaannartullu aakkiartornera mittarfinni asfaltip quppartiternerisigut qaqqanillu sisoortoqarnerisigut ersertarpoq.
Karrat Kangerluanni 2017-imi ajunaarnersuaqartoq amerlasuunit ilisimaneqarpoq. Tamaanimi qaqqamit immamut sisoortoqarnerata kingunerisaanik Nuugaatsiaq Illorsuarlu 90 meterimik portutigisumik tassaarsuaqarnerani qarsunneqarmata inuit sisamat ajunaarput.
Silaannaalli kissatsikkiartorneranik peqquteqartumik Issittumi qeriuaannartup ukiut 70-it matuma siornali aakkiartulereersimanera tusarnartaavoq.
Aamma Issittumi 1910-kkut kingornali siusinnerusumiluunniit kiatsikkiartulereersoq silap allanngoriartorneranik ilisimatusartut silarsuaanni tusarnartaanngikkaluartoq, Kristian Svennevig oqarpoq.
Tassa imaappa silap pissusia siusinnerusukkulli allanngoriartulereersimasoq?
- Aap, taamaassorivara. Silap pissusia ilumut allanngoriartortoq inuiaqatigiinni tamani ukiuni qulikkuutaani kingullerni ingammik ukiuni kingullerni qulini paasiartorpaat, tamatumalu kinguneri aamma nammineq misigaavut.
Qaqqamit sisoornerit assigiinngisitaartartut
Qaqqamit 1952-imi sisoortoqarnerata kingornali Sullorsuarmi qaqqamit sisoornerit allat ikinnerpaamik marluk pipput. Siulleq Paatuumi 2000-mi pivoq. Paatuut ukiut 70-it matuma siorna qaqqamit sisoortoqarfiusumit 18 kilometeriinnarnik ungasitsigisumiippoq.
Aappaa Assapaani 2021-mi pivoq. Assapaat Paatuup ukiullu 70-it matuma siorna qaqqap sisoortoqarfiusup akornanniippoq. Tamaanilu pisoq 1952-imi ajunaarnersuaqarneratulli sakkortutigaaq. Siullerli pimmat tassaarsuarpoq, aappaali pimmat tassaarsuarnani.
- Qaqqamit 2021-mi sisoorneq sivinganerup tungaannaanut sisoorpoq, tamannalu sivinganerup taamani aqilukujoorsimaneranik ersersitsivoq. Sisoornerlu kigaammat tassaarsuaqarnani.
Qaqqamit sisoortoqaraangat tassaarsuaqarneranik kinguneqartuaannanngitsoq, Sullorsuami qaqqamit sisoornernik ilisimatusarnerup takutippaa. Assersuutigalugumi qaqqaq sivingarnalu qanoq iluseqarnersut tassaarsuaqarnissaanut apeqqutaaqataasorujussuusarput.
- Qaqqamit qanoq sakkortutigisumik sisoortoqassanersoq sisoortoqarpallu tassaarsuaqarneranik kinguneqassanersoq siulittuutigiuminaatsorujussuusarpoq, sivinganermi pineqartumi tassaniffaarik pisartut qanoq ittuunerinik ilisimasaqarluarnissaq pisariaqarpoq, Kristian Svennevig oqarpoq.
Karrat Kangerluanni 2017-mi tassaarsuaqarnerata kingunerisaaanik kangerluk nakkutigineqalerpoq. Imaasinnaavorlu nunatsinni qaqqat sisunissamut ilimanaatillit aamma nakkutigineqalertut.