Danmark spiralilersuisoqarsimaneranut atatillugu nipaatsoq
Kalaallit inuusuttut niviarsiaqqat 1966-imit 1970-ikkut qiteqqunnerannut akuersissuteqaqqaaratik angajoqqaavilu akuersissuteqaqqaaratik spiralilersortissimanerat nunatsinni politikerit inuillu mamiatsaatigalugulu ileqimisaartuutigaat.
Allaat nunatsinni Inuit Pisinnaatitaaffii pillugit Siunnersuisoqatigiit tamanna “inuit pisinnaatitaaffiinni annertuumik innarliinerisoq” isumaqarput.
Suliarli danskit ministeriinit sammineqarpallaanngilaq. Imaluunniit avammut ammasumik.
AAMMA ATUARUK Inuit pisinnaatitaaffii pillugit siunnersuisoqatigiit: Danmarkip kalaallit inuttut pisinnaatitaaffii innarlerpai
KNR-ip Nunanut allanut tunngasunut ministereqarfik, Ministeriuneqarfik, Inatsiseqarnermut ministereqarfik suliamut atatillugu matumanilu inuit pisinnaatitaaffiinik unioqqutitsisoqarsimasututut naliliisoqarneranut atatillugu oqaaseqartinniarsarai.
Ministeriuneqarfiulli Nunanut allanut tunngasunut ministereqarfik innersuussutigaa, tassungali saaffiginninneq naak nukingisaariffigineqaraluartoq KNR-imut suli akissuteqarfigineqanngilaq.
Tusarnaagassiaq Spiralkampagnen
- Danskit oqartussaasui kalaallit amerliartoqqunagit spiralilersuinissaminnut inassuteqarsimasut, DR-ip podcastimik tusarnaagassiliareqqammisaani erserpoq.
- 1966-ip 1975-illu akornanni kalaallit niviarsiaqqat tuusintilikkaat spiralilersinneqarput.
- 1966-ip 1970-illu akornanni spiralilersinneqartut 4.500-upput.
- Kalaallit Nunaanni arnat naartusinnaasut taamani 9000-upput.
- Aperineqaqqaaratik spiralilersinneqarsimasuni arlallit tarnikkut timikkullu kingunerlutsitserujussuarnerannik kinguneqartumik qinigassinneqarsimanngitsutut misigisimapput. Anniaatigalugulu kingunerluutigisimagaat arlallit oqarput.
- Niviarsiaqqanut ukiukitsunut, angajoqqaavi akuersiteqqaarnagit, spiralilersuineq danskit suliniuteqaleruttorneranni inatsisitigut akuerisaanngilaq. Taamaammat nakorsat naartunaveersaatinik niviarsiaqqanut 18-iliineqanngitsunut, angajoqqaavi akuersiteqqaarnagit, siunnersuisinnaalersillugit inatsit allanngortinneqarpoq. Tamanna nakorsat niviarsiaqqanut ukiukitsunut, angajoqqaavi akuersiteqqaarnagit, spiralileeqqusaanertut paasisimavaat. Tassa imaappoq, nakorsat inatsisinik unioqqutitsisimapput.
- "Spiralkampagnen" P1-ikkut maajip ulluisa arfineq-pingajuanniit tusarnaarneqarsinnaalissaaq.
Tusarfik: DR-podcast "Spiralkampagnen"
Aamma Inatsiseqarnermut ministereqarfimmut saaffiginnissut ullut tallimat qaangiunneranni siullermik saaffiginninneq eqqaasitsissutigineqaqqikkaluartoq KNR-ip suliamik ukkataqarneranut qisuariartoqanngilaq.
Taamaallaat danskit peqqinnissamut ministeriat, Magnus Heunicke (S) DR-ip tusarnaagassiaanut naatsumik qisuariaateqarpoq. Tamanna sapaatip akunnerata siuliani ima oqarpoq:
- Kalaallit arnat oqaluttuarisaat attortissutigilluinnarpara. DR-ip peqqinnissaqarfimmit ajorluinnartumik periuseqartoqarsimasutut saqqummiinera ullumikkut isigalugu paasiuminaalluinnarpoq. Suliaq ukiorpassuit matuma siorna pivoq, taamaammat Peqqinnissamut ministereqarfimmit taamani susoqarsimanera ullumikkut ilisimaneqanngilaq. Taamaammat ministereqarfik misissuilluaqquara.
AAMMA ATUARUK Naalakkersuisut spiralilersuineq pillugu qulaajaatitsiniartut: Danmark ataatsimeeqatiginiaraat
Peqqinnissamut naalakkersuisup, Mimi Karlsenip (IA) Magnus Heunicke nalunaajaasoqarnissaanik kissaateqartoqarnera pillugu ataatsimeeqatigiumaniarlugu sisamanngornermi nalunaarutigaa. Naalakkersuisut ataatsimoorlutik suliamik misissuisoqarnissaa kissaatigaat.
Københavnimili Peqqinnissamut ministereqarfik naapertorlugu Naalakkersuisunit suliamut atatillugu suli saaffiginnittoqarsimanngilaq. Qanoq pisoqarnissaanut atatillugu tamanna utaqqineqarpoq. Tassungalu taasiullugu ministereqarfiup Magnus Heunickep sapaatip akunnerata siuliani akissutaa qulaani allassimasoq innersuussutigaa.
Naja Lyberth: Poliitikerit pilluta iliuuseqassapput
Arnat ilaata misigisimasaminik DR-ip tusarnaagassiaatigut KNR-ikkullu saqqummiussiniarluni aalajangersimasoq tassaavoq Ilulissaneersoq Naja Lyberth.
Taanna 14-iinnarnik ukioqarluni Maniitsumi peroriartorfigisamini nakorsamit nalinginnaasumik atuarfimmi misissorneqarnermi kingorna spiralilersippoq. Tamanna nammineq angajoqqaavisaluunniit akuersissuteqaqqaannginneratigut sulilu atoqateqartalinnginnerani pivoq.
AAMMA ATUARUK Naja Lyberth spiralilersuisoqarsimanerata kingorna: Attortisimasorujussuuvunga
Naja Lyberthip maanna politikerit taamani kingunerlutsitsissutaasumik imminut arnanullu allanut assinganik iliuuseqarfigineqartunut atatillugu iliuuseqartariaqarsorai.
- Politikerit uagut pilluta iliuuseqarsinnaasut pisariaqartippagut, Naja Lyberth KNR-imut oqarpoq.
Spiralilersuisoqarsimanera pillugu oqaluttuaq danskit nunasiaateqarnerata nalaani pisut kingusissukkut ukkatarineqalersut ilagaat.
Aamma 1952-imi meeraanerminni misileraataasimasut, inatsisitigut ataataqanngitsut amma angajoqqaat akuersissuteqannginneratigut nunatsinnit meeravissiartaartut ukkatarineqangaatsiarlutillu nalunaajaasoqarnissaanik piumasaqaateqarfiupput.
Danskit ministeriunerata “Eksperimentet”-imik taallugu kalaallit meeqqat 22-t misileraataasimasut pisortatigoortumik maannamut utoqqatsissuteqarfiginikuuai.
