Minik Rosing piviusulersaarusiartaami: Nunatta marraa nunarsuarmi naligiinnerulersitsissutaasinnaavoq

Nunap qanoq issusianik ilisimatooq tusaamasarsuaq, Minik Rosing, nunatta sermianit marrarmik ilisimatuussutsikkut misissuisuusoq, piviusulersaarusiami "Magic Mud"-imi malinnaaffigineqarpoq. Taanna nunatta marraanik nunanut allanut assartuisartussamik pilersitseqqammerpoq.

Allattoq Ann-Sophie Greve Møller

marsip 20-at 2024 10:56

Nutserisoq Hanne Petersen

Nunatta marraa nunani allani naggorluttortalinni naggorissaativissaqqissuunerluni? Aamma silap pissusiata allanngoriartornerata malitsigisaanik nunarsuarmi inuussutissaalatsisarnermut aaqqiissutaasinnaasunut ilaanerluni?

Nunap qanoq issusianik ilisimatooq tusaamasarsuaq, Minik Rosing, tamatuminnga ilisimatuussutsikkut ukiuni kingullerni arfineq-pingasuni misissuivoq.

Taanna nunatta marraanik – panertuutillugu gletsjermelimik (sermimit marraq seqummalasoq, aaqq.)) nammineerluni taasaminik, ilisimatuussutsikkut misissuisoq filmimi piviusulersaarusiartaami “Magic Mud”-imi malinnaaffigineqarsinnaavoq. Filmi taanna filmit piviusulersaarusiat pillugit Københavnimi festivalimi CPH:DOX-imi sapaatit akunnerata siuliani sisamanngornermi takuteqqaarneqarpoq.

MINIK ROSING PIVIUSULERSAARUSIARLU "MAGIC MUD"

Kalaaleq nunap qanoq issusianik ilisimatooq, Minik Rosing, Københavns Universitetimi ilisimatusartuuvoq.
Minik Rosing nunarsuaq ilimagisaminngarnit ukiunik 300 millioninik pisoqaassuseqartoq ilisimatuussutsikkut misissuitilluni 1999-imi paasigamiuk tusaamarsarsuanngorpoq. Nunarsuarmi ukiunik 3,7 milliardinik pisoqaassuseqartoq, taassuma taamanikkut misissuinerani erserpoq.
Minik Rosing tamatuminnga ilisimatuussutsikkut misissuinini pillugu arlaleriarluni nersornaasigaavoq. Tamannarpiaq nunatsinnut sunniuteqangaatsiarmat, Ilisimatusarfimmit ataqqinaammik 2023-mi oktobarimi aamma doktorinngortinneqarpoq.
Nunatta sermianit marraq nunani allani qanoq naggorissaatissaqqitsiginersoq ilisimatuussutsikkut ukiut qulit missaasa matuma siorna misissulerpaa. Taassuma nunatta marraa nunani allani, ingammik kiattuni kiattortalinnilu inuussutissaalatsiffiusartuusuni, naggorissaatissaqqivissangatippaa.
Nunatta marraa soorlu Danmarkimi, Brasiliami Ghanamilu naatitanut inerilluarsaatissatut naggorissaatissaqqivittoq, misileraanerni erserpoq.
Minik Rosing nunatta sermianit marrarmik ilisimatuussutsikkut misissuisuusoq, piviusulersaarusiami "Magic Mud"-imi malinnaaffigineqarpoq. Jakob Gottschau piviusulersaarusiamik tassannga ilitsersuisuuvoq. "Magic Mud" filmit piviusulersaarusiat pillugit Københavnimi festivalimi CPH:DOX-imi 2024-mi marsimi takuteqqaarneqarpoq.

Allisiguk

Soorlu Danmarkimi, Brasiliami Ghanamilu naatsiaanik, majsinik qajuusiassanillu naatitsisartut naatitatik inerilluaqqullugit narsaatertik nunatta sermianit marrarmik seqummalasumik naggorissaasertarpaat.

- Naggorissaativissaqqeqaaq, taamaammat silap pissusianut tunngasuni inuussutissaqarniarnermilu aamma isumannaallisaatissaqqippoq. Soorlu Biibilimi allaqqasutut ujaqqamik iffianngortitsisoqarsinnaavoq. Aamma nuna ujaqqamik seqummalasumik naggorissaaseraanni inerittoqalersarpoq. Tamannalu tupinnaannarpoq, Københavns Universitetimi ilisimatusartoq Minik Rosing oqarpoq.

Naggorissaativissaqqittoq

Nunatta marraata naggorissaasiarineqarsinnaanera qangali, tassa ukiut qulit missaasa matuma siornali, isumassarsiarigini, Minik Rosing oqarpoq.

Tassa ilisimatusartut allallu nunatta aatsitassanik, uuliamik gassimillu qalluinikkut aningaasarsiorsinnaaneranik nalunaarusiaminnik saqqummeeqqammertillutik isumassarsiaraa.

Nunarpulli taakkuninnga qalluinikkut aningaasarsiungaarsinnaanavianngitsoq, tassani inerniliussaavoq. Tusagarlu nunatsinnut pakatsissutaaqaaq.

- Tusarliunneqarmat soorunami pakatseqaanga. Taamaattumik nunatta allatut qanoq iliorsinnaaneranik misissuiniarlunga aalajangerpunga, Minik Rosing oqarpoq.

SERMIMIT MARRAQ PANERTUUTILLUGU SEQUMMALASOQ SUUA?

Qaarsut sermimit neriorneqarlutik seqummalasunngortarput. Sermerup aanneranit kangerlunnut avataanulluunniit kuugussaasarput.
Nunatta marraa inuussutissartalinnik naggorissaatissaqqissunik aatsitassaqarluarpoq. Aamma CO2-mik silaannarmiittumik milluaangaatsiartarmat, taamaannera silap pissusianut aamma pitsaaquteqarpoq.
Kangerluit sissaat maqullullit tungutsorikkajupput qorsooqqikkajullutilluunniit.
Nunarput marraqaqaaq, nunanili allarpassuarni qaqutigooqaluni.
Nunatta marraa panertuutillugu seqummalasoq nunaatini naggorissaatigineqarsinnaavoq. Nunatta marraa taanna, panertuutillugu gletsjermelimik Minik Rosingip nammineerluni taavaa.

Tusarfik: Minik Rosing

Allisiguk

Nunatta naggorissortaqarnera sermimik qalligaanikuuneranik pissuteqartoq nunap qanoq issusianik ilisimatusartutut misissuinerni paasisimagini, Minik Rosing oqarpoq. Tassa nunat sermimik qalligaanikut naggorissortaqarput. Nunalli kiattut kiattortallillu naggorluttortalerujussuupput.

- Taamaammat nunatta marraa nunani naggorluttortalinni naggorissaativissaqqittuussangatilerpara, isumassarsiamik tamatuminnga 2015-imi siullerpaamik saqqummiisoq Minik Rosing oqarpoq.

Nunatta sermianit marraq inuussutissanik naggorissaatissaqqissunik aatsitassaqarluarpoq. CO2-millu silaannarmiittumik aamma milluaangaatsiartarmat, taamaannera silap pissusianut aamma pitsaaquteqarpoq.

Minik Rosing ukiut sisamat missaasa matuma siorna misiligaaqqaarpoq, taannalu iluatsippoq. Nunatta marraanik seqummalasumik Københavns Universitetimi allaffimmi silatinnguani naasulivinnut taamanikkut kueraavoq.

Nunattalu marraa nunani allani naggorissaativissaqqissuusoq tamatuma kingornali paasinarsivoq, tamannalu piviusulersaarusiami aamma erserpoq.

- Ghanamimi orpippassuit ungataanni Brasiliamilu nunaannarmiut ajornartorsiutertik sumik peqquteqarneranik allaat ilisimanninnerat tupaallaatiginerpaavara. Narsaataat naggorluttoq inuussutissartalinnillu aatsitasssakitsoq nalunngilaat, naggorissaatissaalatsippulli, Minik Rosing oqarpoq.

Itinnera Solutions

Nunatta sermianit marraq nunatta iluatsitsilluaatigisinnaagaa, Minik Rosingip qularinngivippaa.

Taamammat suliniaqatigiiffik suliffinnik silap pissusianik allannguinikillisaaniartunik aallarnisaasunik ikiuisartoq suleqatigilerpaa. Taakkualu ikiortigalugit assartuutileqatigiiffik “Itinnera Solutions” pilersippaa. Minik Rosing Itinnerani inunngorlunilu peroriartorpoq, taamaammat suliffeqarfik pilersitani taama atserpaa.

Suliffeqarfik februaarimi pilersitani soqutigineqaqisoq, Minik Rosing oqarpoq.

- Soqutigisat makkua tamarmik nunatsinnut iluaqutaasussanngorlutik piviusunngussasut neriuppunga.

Minik Rosing Namminersorlutik Oqartussallu nunatta marraanik qanoq piiaanissamik nunattalu tamatuminnga qanoq nalitusaanissaanik aamma suleqatigiipput.

- Silap pissusiata allanngoriartupiloorunnaarnissaanut nunarsuarmilu inuussutissaalatsisoqartarunnaarnissaanut qanoq iliuuseqaqataarusulluinnarpunga. Nunattami marraa nunarsuarmi aamma naligiinnerulersitsissutaasinnaasunut ilaavoq, nunammi ilaasa inui naggorluttortalimmikkamik aningaasarsiorniapiloortarput.

- Taavalu marraq taanna nunatsinneersuulluni nunarsuup sinnerani iluaqutigineqarluarsinnaaqaaq, Minik Rosing oqarpoq.