Inuusuttuaqqat aatsaat taama ikitsigisut angajoqqaanngortut
Niviarsiaqqat arnallu 20-liitigatik 2018-imi meerartaarsimasut 68-iusut, nakorsaaneqarfiup kisitsisaataasa tamanna takutipppaat.
Nunatta naatsorsueqqissaartarfiata inuusuttuaqqat meerartaartut 1994-imi nalunaarsortalermagilli aatsaat taama ikitsigipput.
Tamanna inuiaqatigiit allanngoriartupiloornerannik pissuteqarsinnaasoq, nakorsaaneq, Henrik L. Hansen oqarpoq.
- Nunatsiini inuusuttut ilinniarnissaat inuiaqatigiinnilu unammillernartunut aaqqiissuteqaqataanissaat ullumikkut naatsorsuutigineqangaatsiartarpoq. Ineriartornerli tamanna amerlasuut meerartaajaarnerannut piffissamut tulluarpallaarneq ajorpoq, nakorsaaneq oqarpoq.
Meerartaajaartartut ikilinerat inuusuttut meerartaarusunnerlutik meerartaarniannginnertilluunniit ullumikkut aalajanagiisinnaatitaanerannut aamma atassuteqarpoq.
- Sumiiffinni ikinnerpaani taamaattoqarpoq. Assersuutigalugu Canadami naggueqatigiit inuit najugaqarfiini arnat aalajangiinissaminnut periarfissaqanngivipput, nakorsaaneq oqarpoq.
Henrik L. Hansenilli aalajangiisinnaatitaaneq ajoqutertaqartoq aamma maluginiarpaa. Nunatsinni naartumik peersitsisartut ilaatigut amerlangaatsiarput. 2018-imi naartuminnik peersitsisut inunngortunit amerlanerupput.
Tamatuma saniatigut kinguaassiutitigut aamma nappaateqartorpassuupput, aamma niviarsiaqqat 13-14-it ukiullit akornanni.
- Nunatsinni kinguaassiutitigut peqqinneq pitsaanngilaq, inuusuttullu kingunerinik eqqugaasarput.
Nunarput Nunanut Avannarlernut ungasittoq
Inuusuttuaraanermi meerartaartartut ikiligaluartut tamanna suli qaffasippoq. Nunatsinni 2018-imi niviarsiaqqat 15-init 19-inut ukiullit akornanni 1000-iungaangata 37,2-t meerartaartarput, tamanna Verdensbankenip kisitsisaatai naapersorlugit nunarsuarmi tamarmi agguaqatigiissillugu 2017-imi meerartaartut 40-sut ateerannguaniippoq.
Nunatsinni meerartaajaartartut Rumæniani (36), Barbadosimi (34), Pakistanimi (39) Rwandamilu (39) meerartaajaartartut amerlaqatigingajappaat.
Naalagaaffeqatigiit sinnerini kisitsit appasissorujussuuvoq, Danmarks Statistikip 2018-imut kisitsisaatai naapertorlugit inuusuttuaqqat 15-it 19-illu akornanni ukioqartut 1000-iugaangata 2,4-t meerartaartarput, Savalimmiunilu tamanna Hagstova Føroya naapertorlugu 2017-imi 6,6-imiilluni.
Allanngoriartornerilli nunatta piffissami sivikitsumi nalaataasa angunissaat nalinginnaasumik sivisujaassasoraasit, Henrik L. Hansenip erseqqissaatigaa.
- Canadami naggueqatigiit inuit najuaqarfiini taama ineriartupiloortoqanngilaq, nakorsaaneq oqarpoq.
Ukioqqortunerusut meerartaartarnerat aamma unammillernartoqartoq
Nunavummi inuusuttuaqqat meerartaartartut (97) nunatsinni meerartaajaartunit 2018-imi pingasoriaatingajammik amerlanerupput, Alaskamilu meerartaajaartartut (17,4) nunatsinni meerartaajaartunit ikinnerullutik.
Nakorsaanerup nunatsinni siullermeerlutik meerartaartut nunani avannarlernitulli ullumikkornit ukioqqortunerunissaat anguniagaasariaqanngissoraa. Nunanimi avannarlerni allanik ajornartorsiutaasunik nalaataqarput.
- Nunani avannarlerni meerartaartut agguaqatigiissillugu ukiui qaffasingaatsiarput, tamanna pissutigalugu naartulerniartut amerlasuut kinguaassiorsinnaanermut katsorsarneqaqqaartariaqarput. Naartusullu ukioqqortunerusut inuusuttunit naartunerliornerusarlutik.
Nunatsinni Pitsaaliuinermut isumaginninninnermullu aqutsisoqarfik Paarisalu inuusuttuaqqat anaananngortarnerisa ajornartorsiutaanerannik ilaatigut suliaqartuupput.
Kinguaassiutitigut peqqissuuneq inuiaqatigiit peqqissusaannut suliummi aggersumi, Inuuneritta III-mi, Naalakkersuisut inuiaqatigiit peqqinnerannut anguniagaasa iliuusissiarisaasalu ataatsimoortinneranni ilaajumaartoq nakorsaanerup paasissutissiissutigaa. Inuuneritta III 2020-mit atuutissaaq.
