Danmark Islandilu aalisagalerngusaannermut ilanngupput

Danmark Islandilu aalisakkanik 'makrelilerngusaannermik' taaneqarsinnaasumut, EU-mit aaqqinneqartussamut ilanngupput. Norgemi Skotlandimilu Atlantikumi aalisapilunnertut taaneqarsinnaasoq kamaatigineqartorujussuuvoq.
aggustip 11-at 2010 15:27

Aalisagalerngusaannermi Savalimmiunit Danmarki toqqaannanngikkaluartumik ilanngunneqarpoq, tassami Savalimmiormiut Islandimiunut isumaqataalluinnarmata Atlantikullu avannaani pisassiissutit eqqarsaatiginnguarnagit tamannguat aalisarlutik. EU-kommissionip maanna malittarisassat sakkortuut nalunaarutigai, tassami aalisakkanik ilisimatuut oqarnerat naapertorlugu Atlantikup avannaani makrelit ikiliartornissaat aarlerinarsimmat.

Norgemi Skotlandimilu aalisapilunnertut taaneqarsinnaasoq tamanna assut kamaatigineqarpoq, kilisaatillu Islandimeersut Savalimmiuneersullu umiarsualivinni taakkunani pisaminnik tulaassinissaminnut itigartinneqartalernissaat isumaliutigineqarluni. Islandimiut pisassamik namminneq aalajangersarnissaat pisussaaffigigitsik aalajangiusimaannarpaat.

Aaqqiagiinnginneq 1972-imi saarullilerngusaannermut eqqaanarsinnaavoq taamanikkut Islandimiut sinerissamik alapernaarsuisut imartami assortuussutaasumi Tuluit kilisaataasa qalorsuisa pituutaannik killuisarmata.

Tamanna aporaannernik arlalinnik pisoqarfiuvoq tuluit umiarsualiimmatta. Islandip taamanikkut aalisarnikkut killeqarfini namminersuutigalugu 13 sømiliniit 50 sømilinut annertusivaa 1975-imilu suli 200 sømilinngorlugu annertusillugu. Islandip piumasani pinngikkuniuk Keflavikimi mittarfiup NATO-mut pingaaruteqarluinnartup matuneqarnissaa sioorasaarutigaa, tuluillu nakkaannartariaqarlutik.

Matumanilu aalisakkat nungutaanissaminnut ulorianartorsiortinneqartut illersorneqarnissaat pillugu nunat tamalaat isumaqatigiissutaat aaqqiagiinngissutaavoq, EU-lu Islandimik Savalimmiunillu aalisarnikkut isumaqatigiissummik isumaqatiginninniartoq isumaqarluni makrelinik aalisapiluttoqartoq. Taakkua marluullutik pisassiissutitut isumaqatigiissutigineqartut unioqqutippaat, ullumikkullu nunani tamalaani immikkut paasisimasallit inassutaanninngarnit makrelit 35 procentinit amerlanerusut pisarineqartarlutik. Taamaattumik kommissionip maanna isumaqatigiissutit tamaasa atorunnaarsinneqarnissaat sioorasaarutigaa.

Bruxellesimi Islandimiut aningaasarsiornermikkut nalorninartorsiornertik pissutigalugu iliuuseqarnerminnik nassuiaapput, tunngavilersuulli taamaattoq akuersaarneqarani. Aalisarnermut kommissæri erseqqissumik oqarpoq aaqqiagiinnginnermi Islandip EU-mi ilaasortanngorniarluni qinnuteqaataa mattunneqarsinnaasoq.